Cmentarz św. Jakuba w Olsztynie

Cmentarz św. Jakuba (niem. St. Jacobi-Friedhof) – cmentarz położony w Olsztynie przy Alei Wojska Polskiego (dawniej Guttstadter-Chaussee), na osiedlu Wojska Polskiego.

Cmentarz św. Jakuba

nr rej. 647360
Państwo	Polska
Miejscowość	Olsztyn
Adres	Aleja Wojska Polskiego
Typ cmentarza	komunalny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	2,6 ha
Data otwarcia	1870
Data ostatniego pochówku	1962
Położenie na mapie Olsztyna Cmentarz św. Jakuba
Położenie na mapie Polski Cmentarz św. Jakuba
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Cmentarz św. Jakuba
53°46′58″N 20°28′45″E

Historia

W 1773 cesarz Fryderyk II Wielki wydał dekret nakazujący likwidację cmentarzy przykościelnych znajdujących się w obrębie murów miejskich i zakładanie nowych poza miastem. W Olsztynie spowodowało to likwidację najstarszego cmentarza miejskiego, który otaczał kościół św. Jakuba. W 1799 zaprzestano pochówków w podziemiach świątyni, ale cmentarz przykościelny całkowicie zlikwidowano dopiero w 1858. W tym czasie kasacji uległ również cmentarz przy kaplicy św. Ducha, który znajdował się w pobliżu Dolnej Bramy. W 1870 zamknięto dla pochówków istniejący od 1582 cmentarz, który był zlokalizowany przy rozebranym w 1803 kościele św. Krzyża. Stan ten wymusił założenie nowych nekropolii, m.in. w 1869 powstał niewielki, działający tylko 13 lat cmentarz ewangelicki przy obecnej ul. Partyzantów. W 1870 zakupiono teren noszący nazwę Aachen Plan, który należał do Augustyna Karaua proboszcza parafii św. Jakuba, który był również kanonikiem kapituły warmińskiej oraz do mieszczanina o nazwisku Ast. W ten sposób powstał cmentarz katolicki, którego patronem został św. Jakub. Poza pierwszymi pochówkami przeniesiono tu kilka nagrobków z likwidowanego cmentarza św. Krzyża m.in. pochodzący z 1848 pomnik Adolfa i Olimpii Schlimphów. W 1881 wybudowano kaplicę cmentarną (obecna parafia polsko-katolicka Matki Boskiej Wniebowziętej), a w 1892 została dokupiona parcela o powierzchni 358 m2 i w ten sposób obszar cmentarza zajął 2,6 ha. W 1904 cała nekropolia była wypełniona nagrobkami, w związku z tym parafian kościoła św. Jakuba zaczęto chować na cmentarzu św. Józefa, a tu dokonywano tylko dochowań do już istniejących grobów. Ostatecznie cmentarz św. Jakuba zamknięto w 1962, a w 1984 został on wpisany do rejestru zabytków.

Pochowani na cmentarzu św. Jakuba

Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na cmentarzu św. Jakuba w Olsztynie.

• Jan Liszewski – założyciel „Gazety Olsztyńskiej”, nauczyciel, poeta, etnograf;
• Jakub Rarkowski – burmistrz Olsztyna w latach 1836-1865.

Na cmentarzu tym spoczywał również Seweryn Pieniężny (starszy), ale jego prochy zostały ekshumowane w 1962 na cmentarz komunalny przy ul. Poprzecznej.

Bibliografia

• Cmentarz św. Jakuba, Nasza Warmia 26 października 2010
• Cmentarz św. Jakuba, Marienburg.pl
• Historia olsztyńskich cmentarzy, ZCK Olsztyn. zck.olsztyn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-14)].
• Olsztyn, plan miasta PPWK S.A. Wrocław 2010 nr. kat. 51-137-11-02.