Cerkiew św. Mikołaja w Moskwie (Pierwyj Kotielniczeskij pierieułok)

Cerkiew św. Mikołaja – prawosławna cerkiew w Moskwie, w rejonie Taganskim, w dekanacie Opieki Matki Bożej eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Funkcjonuje przy niej przedstawicielstwo Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji przy Patriarchacie Moskiewskim.

Ten artykuł dotyczy cerkwi w rejonie Taganskim. Zobacz też: inne moskiewskie świątynie pod tym wezwaniem.

Cerkiew św. Mikołaja

Храм Святителя Николая

7710337000[1]
cerkiew przedstawicielstwa Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji przy Patriarchacie Moskiewskim
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny / Kościół Prawosławny Czech i Słowacji
Eparchia	moskiewska miejska / przedstawicielstwo w Moskwie
Wezwanie	św. Mikołaja
Wspomnienie liturgiczne	9/22 maja; 6/19 grudnia
Historia Data rozpoczęcia budowy 1822 Data zakończenia budowy 1824 Data poświęcenia 1824 Data zamknięcia 1922 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1992 Fundator Siergiej Golicyn
Dane świątyni Styl empire Architekt Joseph Bové Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 Świętych Zozyma i Sawwacjusza Sołowieckich Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew św. Mikołaja
Położenie na mapie Rosji Cerkiew św. Mikołaja
55°44′40,0″N 37°38′41,3″E
Strona internetowa

Historia

Na miejscu obecnie czynnej świątyni w XVI w. znajdowała się cerkiew Trójcy Świętej, następnie przemianowana na cerkiew św. Mikołaja. Budowlą sakralną szczególnie opiekowali się Stroganowowie, którzy urządzili w niej rodzinny grobowiec, a w 1688 zbudowali drugi ołtarz Świętych Zozyma i Sawwacjusza Sołowieckich, szczególnie czczonych w rodzinie. Po pożarze Moskwy w 1812 cerkiew odbudował dziedzic majątku Stroganowów w Moskwie książę Siergiej Golicyn. Dwanaście lat później odnowioną budowlę poświęcił metropolita moskiewski Filaret^[2]. Odbudowana cerkiew reprezentuje styl empire, a autorem jej projektu był Joseph Bové^[3]. W 1873 Jewdokija Winogradowa, wdowa po diakonie, z własnych funduszy opłaciła budowę kolejnego ołtarza pod wezwaniem św. Eudokii, w której mogłyby być odprawiane poranne Święte Liturgie w okresie zimowym^[2].

Według opisu cerkwi z początku XX wieku w świątyni znajdował się szereg ikon powstałych w XVII w.: kopie Kazańskiej oraz Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej, wariant Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej z postaciami Teodora i Andrzeja Statylatesów. Szczególną czcią otaczano również cztery srebrne krzyże z cząsteczkami relikwii. Większość elementów wyposażenia została zniszczona lub zaginęła w czasie akcji konfiskaty kosztowności cerkiewnych w 1922. Przetrwała jedynie ostatnia z wymienionych ikon, przechowana przez Irinę Czertkową, córkę ostatniego przed rewolucją proboszcza miejscowej parafii^[2].

W okresie radzieckim cerkiew pełniła różne funkcje świeckie, m.in. należała do ministerialnej ekspedycji geologiczno-hydrologicznej. Budynek zwrócono Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1992, w tym też roku w świątyni odbyła się pierwsza po latach Święta Liturgia. Siedem lat później obiekt stał się świątynią przedstawicielstwa Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji przy Patriarchacie Moskiewskim. W 1999 budynek uroczyście poświęcili patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy II oraz metropolita ziem czeskich i Słowacji Doroteusz^[2]. W kolejnych latach budowli przywrócono pierwotny wygląd w oparciu o zachowane oryginalne plany i szkice z XIX w.^[2]. Nie zrekonstruowano jedynie wnętrza ołtarza św. Eudokii^[3].

Szczególną czcią w cerkwi otaczane są cząstki relikwii największych czeskich świętych prawosławnych – Ludmiły i Wacława^[2].

W 2010 w sąsiedztwie budynku wzniesiono krzyż upamiętniający Stroganowów^[2].

Przypisy

1. церковь святителя Николая в Котельниках
2. История храма Святителя Николая в Котельниках
3. Николая в Котельниках храм