Butla Woulfe’a

Butla Woulfe’a (butla bąbelkowa)^{[uwaga 1]} – naczynie laboratoryjne opracowane przez irlandzkiego chemika Petera Woulfe’a w 1766 lub 1767 roku. W najprostszej wersji jest to butla (np. kolba) zatkana korkiem, przez który do wnętrza wsunięte są dwie rurki: jedna sięga prawie dna naczynia, druga sięga niewiele poza korek. Wypełnienie naczynia wodą (lub inną cieczą) mniej więcej do połowy powoduje, że wylot dłuższej rurki jest zanurzony, a krótszej – wynurzony. Wtłaczanie powietrza (lub innego gazu) przez tę pierwszą rurkę powoduje powstawanie „bąbelków” tego gazu w cieczy wypełniającą butlę, drugą rurką gaz uchodzi z butli^[1].

Butla Woulfe’a (oznaczona jako „A”) użyta w wytwornicy wodoru metodą zalewania żelaznych opiłków kwasem

Przepuszczanie gazu przez ciecz umożliwia oczyszczanie tego gazu z zanieczyszczeń, które rozpuszczają się w cieczy, może być też metodą doprowadzenia do absorpcji gazu przez ciecz. Butla Woulfe’a może być także wykorzystywana do kontrolowania przepływu gazu: zliczanie liczby bąbelków w jednostce czasu może być dostatecznie dokładną miarą tego przepływu (zależną od średnicy rurki i w mniejszym stopniu od tego, jaki gaz i jaka ciecz znajdują się w naczyniu)^[1].

Butle Woulfe’a wykonywane są także w wariantach z dwiema lub trzema szyjkami, a także z wylewem spustowym zamykanym kranikiem w dolnej części butli^[1].

• 
  Butla Woulfe’a z drugiej połowy XIX w.
• 
  Bateria butli Woulfe’a do absorpcji HCl w wodzie w celu otrzymania kwasu solnego. Środkowe rurki pełnią funkcję zabezpieczenia przed nadmiernym wzrostem ciśnienia^[2]

Uwagi

1. Spotykana jest też błędna pisownia butla Woulfa bądź butla Woulffa.

Przypisy

1. S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia). Brak numerów stron w książce
2. David Ames Wells: Wells's principles and applications of chemistry. New York, Chicago: Ivison, Phinney, Blakeman & co.; S. C. Griggs & co., 1864, s. 244.

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Butla Woulfe’a

• Flasze Woulfe’a trójszyjne i dwuszyjna, XIX w.. Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2015-09-10].