Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej” – oddział partyzancki sformowany w lipcu 1944 rozkazem Dowództwa Głównego AL (z 22 lipca 1944) i dowódcy obwodu (z 10 sierpnia 1944).
Szybkie fakty Państwo, Sformowanie ...
Brygada Armii Ludowej „Synowie Ziemi Mazowieckiej”
Orzełek Armii Ludowej |
| Historia
|
| Państwo
|
 Polska
|
| Sformowanie |
10 sierpnia 1944 |
| Rozformowanie |
styczeń 1945 |
| Dowódcy |
| Pierwszy |
mjr Władysław Marchoł |
| Działania zbrojne |
| II wojna światowa |
| Organizacja |
|
| Rodzaj wojsk |
oddział partyzancki |
| Podległość |
VI Obwód Armii Ludowej |
| Skład |
Patrz: Skład brygady |
Zamknij
Kierownictwo
- Dowódca:
- Szef sztabu:
- kpt. Edward Bobiński „Roman”
- Zastępca dowódcy do spraw operacyjnych:
- Zastępca dowódcy do spraw politycznych:
- Oficer do zadań specjalnych:
Wydziały sztabu brygady
- Operacyjny:
- Szef:
- kpt. Czesław Wiśniewski „Wicher”
- Informacyjny:
- Szef:
- kpt. Władysław Tokarski „Kruk”
- Propaganda i mobilizacja:
- Szef:
- kpt. Mieczysław Bodalski „Mietek”
- Zaopatrzenie i broń:
- Szef:
- kpt. Eugeniusz Surawiow „Staryk” (oficer sowiecki)
Skład brygady
- 1 batalion „Ziemi Płockiej”:
- 2 batalion „Ziemi Rypińskiej”:
- Dowódca:
- por. Józef Gumiński „Dąb”
- 3 batalion „Myszyniecki”:
- Dowódca:
- por. Ignacy Siedlich „Czarny”
- 4 batalion „Nadwiślański”:
- Dowódca:
- por. Franciszek Pintara „Samko”
- 5 batalion „Narew”:
- Dowódca:
- por. Szczepan Kowalczyk „Malik”
- Kompania sztabowa:
Stany liczebne brygady
Więcej informacji Data, liczba ludzi ...
Stany liczebne brygady
| Data | liczba ludzi |
|---|
| sierpień 1944 | ok. 300[1] |
| październik 1944 | ok. 240 |
| grudzień 1944 | ok. 250 |
Zamknij
Brygada rozporządzała ok. 3500 żołnierzami w garnizonach, których nie zmobilizowano ze względu na brak uzbrojenia[potrzebny przypis].
Brygada działał w powiatach:
W czasie swojej działalności bojowej brygada stoczyła szereg walk. M.in.:
- 2 sierpnia część sił 1 i 2 batalionów dowodzona przez kpt. Wiśniewskiego i por. Rypińskiego stoczyła walkę z dwoma batalionami zmotoryzowanymi SS w rejonie Okalewka, wychodząc z okrążenia.
- 6 sierpnia pododdział 5 batalionu „Narew” w miejscowości Gaj w powiecie pułtuskim dowodzony przez ppor. Bolesława Stępniewskiego „Bolka” i ppor. Leonarda Puchtę „Suszkę” zaatakował pluton niemieckich saperów, zabijając 3 z nich, a kilku raniąc; zginął jeden partyzant.
- 15 sierpnia koło Rogowa 30 żołnierzy z 2 batalionu dowodzonych przez Eugeniusza Kopkę „Jaszczura” stoczyło walkę z obławą żandarmerii. * 17 sierpnia pododdziały 1 i 2 batalionów (w sile po ok. 50 ludzi) działające w powiecie mławskim przeprowadziły 5 akcji zbrojnych, w których rozbito posterunki żandarmerii (zabijając 13 żandarmów), skonfiskowano broń u miejscowych Niemców oraz rozbito wojskową ochronę majątku Radzimowice (zabijając i ranią 14 hitlerowców, w tym starostę).
- 20 sierpnia 1 i 2 bataliony stoczyły pod Pokrytkami całodzienną walkę z dwoma batalionami SS wspieranymi przez żandarmerię i własowców, artylerię lekką, broń pancerną i lotnictwo, zabijając 15 hitlerowców, a 20 raniąc; AL-owcy stracili 7 zabitych (w tym trzech oficerów – kpt. Czesława Wiśniewskiego, por. Józefa Gumińskiego i ppor. Eugeniusza Kopkę) i 5 rannych.
- sierpień-październik 1944 Działający w rejonie lasów koło miejscowości Jednorożec i Parciaki (powiat przasnyski) 3 batalion wspólnie z oddziałami partyzantów sowieckich wykonał 25 akcji zbrojnych, m.in.:
- rozbito pluton ochrony sztabu niemieckiego pułku w Romanach, zabijając majora Wehrmachtu i 6 żołnierzy, a 7 raniąc;
- w rejonie nadleśnictwa Parciaki rozbito pluton niemieckich saperów, zabijając i raniąc 8 z nich, w tym pułkownika, a 25 rozbrajając;
- na odcinku kolejowym Chorzele-Wielbark batalion „Myszyniecki” AL Ignacego Siedlicha wykoleił pociąg wojskowy z transportem broni, amunicji i sprzętu wojennego. Po akcji oddział wycofał się bez strat[2].
- 26 października stoczono całodzienną walkę z obławą hitlerowską (żandarmów i własowców) w lasach koło Parciaków, zabijając 11 hitlerowców (w tym 4 oficerów) i raniąc ok. 20.
- W końcu października część 1 batalionu pod dowództwem por. Rypińskiego wraz z oddziałami sowieckimi został zaatakowany przez batalion szturmowy SS; po dwu i pół godzinie walki oderwano się od nieprzyjaciela, który stracił 7 zabitych i 3 rannych; AL-owcy stracili 6 zabitych i 4 rannych.
Pododdziały brygady kontynuowały działalność bojową do stycznia 1945, atakując transport wojskowy okupanta i tocząc walki z jego pododdziałami policyjnymi i wojskowymi. Ostatnią walkę brygada stoczyła w rejonie Podlasia w powiecie rypińskim, gdzie 10 stycznia 1945 kompania sztabowa dowodzona przez ppor. Włodzimierza Ziemieckiego „Żelaznego” wraz z oddziałem radzieckim zaatakowała pododdział artylerii Wehrmachtu, który stracił 35 zabitych i rannych i uległ rozproszeniu; partyzanci nie ponieśli strat. Zdobyto dwa działa, amunicję i tabory. Po styczniu 1945 większość dotychczasowych żołnierzy brygady wstąpiła do MO.
Ryszard Juszkiewicz, Oddziały partyzanckie i wywiadowcze na pograniczu północnego Mazowsza i Prus Wschodnich w: Komunikaty Mazursko-Warmińskie, Numer 3 (1973).
- [przew.] Kazimierz Sobczak: Polski ruch oporu 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.
- Mała Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1967.
- Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
