Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biały Terror był politycznym represjonowaniem tajwańskich cywilów pod rządami Kuomintangu[1]. Powszechnie uważa się, że okres Białego Terroru rozpoczął się wraz z ogłoszeniem stanu wojennego na Tajwanie w dniu 19 maja 1949 r., co było możliwe dzięki Tymczasowym Przepisom przeciwko Rebelii Komunistycznej z 1948 r., a zakończył się w dniu 21 września 1992 r. wraz z uchyleniem art. 100 kodeksu karnego, umożliwiającego ściganie działalności "antypaństwowej". Przepisy tymczasowe zostały uchylone rok wcześniej, 22 kwietnia 1991 roku, a stan wojenny został zniesiony 15 lipca 1987 roku[2][3].
Przerażająca Inspekcja autorstwa tajwańskiego grafika Huang Rong-cana. Opisuje ona wrogie środowisko na Tajwanie krótko po incydencie z 28 lutego, który zapoczątkował okres Białego Terroru. | |
Państwo | |
---|---|
Data |
1947–1987 |
Liczba zabitych |
Co najmniej 3 000 do 4 000 egzekucji, nie licząc incydentu 228 (18 000 do 28 000 zabitych) lub egzekucji pozasądowych. Co najmniej 140 000 uwięzionych. |
Typ ataku |
Zabójstwo polityczne, masowe morderstwo, represje polityczne, państwo policyjne |
Sprawca |
Rząd Republiki Chińskiej (Tajwan) pod przewodnictwem Kuomintangu |
Motyw |
Konsolidacja władzy nad Tajwanem po wycofaniu się z Chin kontynentalnych |
Okres Białego Terroru zasadniczo nie obejmuje incydentu z 28 lutego 1947 r., w którym KMT zabił co najmniej 18 000 tajwańskich cywilów w odpowiedzi na powstanie ludowe, a także dokonał doraźnej egzekucji wielu lokalnych elit politycznych i intelektualnych. Oba te wydarzenia są często omawiane w tandemie, ponieważ był to katalizator, który zmotywował KMT do rozpoczęcia Białego Terroru[4][5]. Stan wojenny został ogłoszony i zniesiony dwukrotnie podczas incydentu z 28 lutego.
Powszechnie uważa się, że Biały Terror rozpoczął się wraz z ogłoszeniem stanu wojennego w dniu 19 maja 1949 roku. Jako datę jego zakończenia niektóre źródła podają zniesienie stanu wojennego w dniu 15 lipca 1987r.[6], podczas gdy inne powołują się na uchylenie art. 100 kodeksu karnego w dniu 21 września 1992 r., który zezwalał na prześladowanie ludzi za działalność "antypaństwową"[7]. W momencie jego zniesienia stan wojenny oficjalnie trwał prawie cztery dekady, co było najdłuższym okresem stanu wojennego na świecie. Obecnie jest on drugim pod względem długości trwania, po 48-letnim okresie stanu wojennego w Syrii, który trwał od 1963 do 2011[8] roku.
Kuomitang w większości uwięził tajwańską elitę intelektualną i społeczną w obawie, że mogliby sprzeciwić się rządom KMT lub sympatyzować z komunizmem i separatyzmem[9]. Na przykład Formosan League for Reemancipation (台灣再解放聯盟) była tajwańską grupą niepodległościową założoną w 1947 roku, którą KMT uważał za znajdującą się pod kontrolą komunistów, co doprowadziło do aresztowania jej członków w 1950 roku. World United Formosans for Independence (臺灣獨立建國聯盟) była prześladowana z podobnych powodów. Jednak inne oskarżenia nie miały tak jasnego uzasadnienia, jak w 1968 r., kiedy Bo Yang został uwięziony za dobór słów w tłumaczeniu komiksu Popeye. Wiele innych ofiar Białego Terroru było Chińczykami z Chin kontynentalnych, z których wielu zawdzięczało swoją ewakuację na Tajwan KMT.[10]
Wiele ofiar Białego Terroru, takich jak Bo Yang i Li Ao, zaczęło promować demokratyzację Tajwanu i reformy Kuomintangu. W 1969 roku przyszły prezydent Lee Teng-hui został zatrzymany i przesłuchiwany przez ponad tydzień przez Dowództwo Garnizonu Tajwanu, które zażądało informacji o jego "działalności komunistycznej" i powiedziało mu: "Zabicie cię w tej chwili jest tak łatwe, jak zmiażdżenie mrówki". Trzy lata później został zaproszony do gabinetu Chiang Ching-kuo[11].
Strach przed dyskusją na temat Białego Terroru i Incydentu z 28 lutego stopniowo zmniejszał się wraz ze zniesieniem stanu wojennego po masakrze w Lieyu w 1987 r[12], czego kulminacją było ustanowienie oficjalnego publicznego pomnika i przeprosiny prezydenta Lee Teng-hui w 1995 r. W 2008 roku prezydent Ma Ying-jeou wygłosił przemówienie upamiętniające Biały Terror w Tajpej. Ma przeprosił ofiary i członków ich rodzin w imieniu rządu i wyraził nadzieję, że Tajwan nigdy więcej nie doświadczy podobnej tragedii[13].
Około 140 000 Tajwańczyków zostało w tym okresie uwięzionych i poddanych surowemu traktowaniu, a wielu z nich pośrednio zmarło lub cierpiało z powodu różnych problemów zdrowotnych. Około 3000 do 4000 zostało bezpośrednio straconych za ich rzeczywisty lub domniemany sprzeciw wobec rządu Chiang Kai-sheka z KMT. Większość ofiar Białego Terroru stanowili mężczyźni, jednak wiele kobiet było torturowanych i/lub straconych[14][15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.