Barionyks (Baryonyx walkeri) – dwunożny, mięsożerny dinozaur, teropod z rodziny spinozaurów[1] żyjący w okresie wczesnej kredy 130–125 milionów lat temu na terenach dzisiejszej Europy.
Odkrycia
Skamieniałości barionyksa zostały po raz pierwszy odkryte w styczniu 1983 przez kolekcjonera skamielin Williama Walkera w odkrywce gliny w hrabstwie Surrey w północnej Anglii. Walker odkrył potężny pazur, po czym skontaktował się z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[2][1]. Z muzeum została wysłana ekipa paleontologów pod kierownictwem Alana J. Charig i Angeli C. Milner, aby przeszukać odkrywkę w celu znalezienia reszty skamieniałości[2][3]. Po pewnym czasie ekipa odkopała w połowie kompletny szkielet młodego osobnika. Przypisano do niego wiele pojedynczych fragmentów czaszki, zębów i pazurów oraz fragmentaryczny szkielet odkryty w Portugalii, jednak w 2018 roku obalono przekonanie, jakoby to miał on należeć do barionyksa, gdyż u znaleziska z Portugalii nie występował silnie zakrzywiony do góry przedni koniec żuchwy, jaki występował u okazu z Anglii[4][5].
Etymologia
Barionyks oznacza z greki „ciężki pazur” (βαρύς/barys = „ciężki” + ὄνυξ/onyx = pazur) i odnosi się do pazura na pierwszym palcu kończyn przednich, mierzącego 35 cm[1], który prawdopodobnie służył mu do łapania ryb[1]. Epitet walkeri wywodzi się od nazwiska jego odkrywcy – Williama Walkera[1].
Budowa
Szacuje się, że barionyks mierzył około 8,5 m i osiągał wagę 1,7 ton. Miał smukłą sylwetkę i silne nogi, zdolne do uniesienia całego ciężaru ciała. Wyróżniał się spośród teropodów swoją długą, niską i wąską czaszką. Esowaty profil górnej szczęki i łyżkowate rozszerzenie na czubku pyska ułatwiało barionyksowi chwytanie ryb. Jego nozdrza oddalone były od czubka pyska o 10 cm. W szczękach znajdowało się około 96 drobnych, ostrych zębów[6]. Kształt jego czaszki przypomina kształt pyska gawiala. Na grzbiecie pyska znajdował się grzebieniasty wyrostek, którego rola nie jest znana (możliwe, że pełnił funkcję godową lub odstraszającą rywala)[3]. Jego szczątki znaleziono w deltach dawnych rzek, co wskazywać by mogło na rybożerność[1].
Sposób odżywiania
O rybożerności świadczą znalezione wraz z ze skamieniałościami rybie łuski oraz liczne małe, cienkie i spiczaste zęby, nadające się do chwytania śliskiej zdobyczy. Polował w sposób podobny do dzisiejszych niedźwiedzi brunatnych, łapiąc ryby w swoje potężne pazury[1]. Dietę prawdopodobnie uzupełniał zwierzętami lądowymi, gdyż w okolicy żołądka znaleziono także kość należącą do młodego iguanodona. Nie jest jednak oczywiste czy sam polował na młode zwierzęta, czy też odżywiał się padliną[3].
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
