ਮੇਖ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਮੇਸ਼ (Aries) ਰਾਸ਼ੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ਼ੀ ਹੈ , ਇਸ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ”ਮੇਢਾ’ ਜਾਂ ਭੇਡਾ ਹੈ , ਇਸ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਚੱਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 30 ਅੰਸ਼ ਤੱਕ ( ਕੁਲ 30 ਅੰਸ਼ ) ਹੈ । ਰਾਸ਼ੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ਼ੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ੀ ਚੱਕਰ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿੰਦੂ ਪ੍ਰਤੀਵਰਸ਼ ਲੱਗਭੱਗ 50 ਸੈਕੰਡ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਖਿਸਕਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਬਿੰਦੂ ਦੀ ਇਸ ਬਕਰ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੇ ਜੋਤਿਸ਼ੀਏ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪੱਧਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਭਾਰਤੀ ਜੋਤਿਸ਼ੀ ਇਸ ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਮੰਨ ਕੇ ਆਪਣੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸਨੂੰ ਨਿਰਇਣ ਪੱਧਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਜੋਤਿਸ਼ੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਯਨਾਂਸ਼ ਜੋੜ ਕੇ ’ਸਾਇਨ’ ਪੱਧਤੀ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਜੋਤਿਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਗਿਣਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੱਧਤੀ ਭਾਸਕਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਠੀਕ ਮੰਨੀ ਗਈ ਹੈ । ਮੇਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਪੂਰਵ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਸੂਚਕ ਹੈ , ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸਵਾਮੀ ’ਮੰਗਲ’ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਤਿੰਨ ਦਰੇਸ਼ਕਾਣੋਂ ( ਦਸ ਦਸ ਅੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗ ) ਦੇ ਸਵਾਮੀ ਕਰਮਵਾਰ ਮੰਗਲ - ਮੰਗਲ , ਮੰਗਲ - ਸੂਰਜ , ਅਤੇ ਮੰਗਲ - ਗੁਰੂ ਹਨ । ਮੇਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਨਛੱਤਰ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪੜਾਅ ਅਤੇ ਕॄੱਤੀਕਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਹਰ ਇੱਕ ਪੜਾਅ 3 । 20 ਅੰਸ਼ ਦਾ ਹੈ , ਜੋ ਨਵਾਂਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਪਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਚਰਣਾਂ ਦੇ ਸਵਾਮੀ ਕਰਮਵਾਰ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕੇਤੁ - ਮੰਗਲ , ਦੂਸਰਾ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕੇਤੁ - ਸ਼ੁਕਰ , ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕੇਤੁ - ਬੁੱਧ , ਚੌਥਾ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕੇਤੁ - ਚੰਦਰਮਾ , ਭਰਨੀ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰ - ਸੂਰਜ , ਦੂਸਰੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰ - ਬੁੱਧ , ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰ - ਸ਼ੁਕਰ , ਅਤੇ ਭਰਨੀ ਚੌਥਾ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰ - ਮੰਗਲ , ਕ੍ਰਿਤਿੱਕਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ - ਗੁਰੂ ਹਨ ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਰੋਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। |