ਧੋਲਾਵੀਰਾ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਧੋਲਾਵੀਰਾ (ਗੁਜਰਾਤੀ : ધોળાવીરા) ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕੱਛ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਭਚਾਊ ਵਿੱਚ ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇੱਕ ਪੁਰਾਤਤਵ ਟਿਕਾਣਾ ਹੈ,ਜਿਥੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਟੇਡੀਅਮ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਉੱਥੋਂ 1 kilometre (0.62 mi) ਦੂਰੀ ਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਰਧਨਪੁਰ ਤੋਂ 165 km (103 mi) ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੋਟੜਾ ਟਿੰਬਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟਿਕਾਣੇ ਉੱਤੇ ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੰਡਰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।[1] ਧੋਲਾਵੀਰਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਧੋਲਾਵੀਰਾ ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[2] ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।[3] ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[4] ਇਹ ਕੱਛ ਦੇ ਰਣ ਵਿੱਚ ਕੱਛ ਮਾਰੂਥਲ ਜੰਗਲੀਜੀਵ ਪਨਾਹ ਦੇ ਖਾਦਿਰ ਬੇਟ ਦੀਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 47 ਹੈਕਟੇਅਰ ਦਾ ਰਕਬਾ ਦੋ ਮੌਸਮੀ ਨਾਲਿਆਂ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਮਨਸਾਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਨਹਾਰ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਹੈ।[5] ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ c.2650 BCE ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਬਾਦੀ ਨਾਲ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਲਗਭਗ 2100 BCE ਤੋਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ c.1450 BCE ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਦੋਬਾਰਾ ਵਸੇਬਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।[6]
ਧੋਲਾਵੀਰਾ | |
---|---|
ਅਤੀਤ | |
ਕਾਲ | ਹੜੱਪਾ 2 ਤੋਂ ਹੜੱਪਾ 5 |
ਸੱਭਿਆਚਾਰ | ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ |
ਵਾਕਿਆ | gcy |
ਜਗ੍ਹਾ ਬਾਰੇ | |
ਖੁਦਾਈ ਦੀ ਮਿਤੀ | 1990 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ |
ਹਾਲਤ | ਖੰਡਰ |
ਮਲਕੀਅਤ | ਜਨਤਕ |
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ | ਹਾਂ |