From Wikipedia, the free encyclopedia
ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Tungusic languages, ਤੁੰਗੁਸਿਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ) ਜਾਂ ਮਾਂਛੁ - ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰਵੀ ਸਾਇਬੇਰੀਆ ਅਤੇ ਮੰਚੂਰਿਆ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ - ਪਰਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸਮੁਦਾਇਆਂ ਨੂੰ ਤੁੰਗੁਸੀ ਲੋਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸੀ ਤੁੰਗੁਸੀ ਬੋਲੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਵਿਲੁਪਤ ਹੋਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ - ਪਰਵਾਰ ਪੂਰਾ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਂਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਵੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਲਤਾਈ ਭਾਸ਼ਾ - ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵੀ ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਉਪਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਤੁਰਕੀ, ਉਜਬੇਕ, ਉਇਗੁਰ ਅਤੇ ਮੰਗੋਲ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਹਿਰਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਹੀ ਆਦਿਮ ਅਲਤਾਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਸੰਤਾਨਾਂ ਹਨ।[1] ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸਮੁਦਾਇਆਂ ਨੂੰ ਸਾਮੂਹਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਤੁੰਗੁਸੀ ਲੋਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਰੇਣੀਕਰਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਜਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਵਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਤੁੰਗੁਸੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਤੁੰਗੁਸੀ ਵਿੱਚ ਵੰਢਦੇ ਹਨ:
ਤੁੰਗੁਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਮੂਲ ਜੜਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਰ ਅਤੇ ਧਵਨੀਆਂ ਜੋੜਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਤਲੱਬ ਵਿੱਚ ਇਜਾਫਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਹਾਰਣ ਲਈ ਮਾਂਛੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਏਮਬੀ, ਆੰਬੀ ਜਾਂ ਇੰਬੀ ਜੋੜਨ ਵਲੋਂ ਕਰਣ, ਆਉਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਦਰਭ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: [2]
ਇਸਭਾਸ਼ਾਵਾਂਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਵਰਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮੇਲ ਖਾਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਹ ਸਾਰੇ ਅਲਤਾਈਭਾਸ਼ਾਵਾਂਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂਛੁ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੀ ਕਿ ਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਮਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਇੱਕ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਵਰਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: [2]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.