Имам Шамил

Шамил (сол. Шамил имам, 1797—1871) уыдис Цæгат-Скæсæны Кавказы хохæгты разамонæг, 1834-æм азы йын уыдис имамы титул. Уый баиу кодта Ныгуылæн Дагъистан æмæ Цæцæны (фæстæдæр Черкес дæр), сарæзта теократион паддзахад Имамат. Йæ уацары онг, Уæрæсейы æфсады Гунибы бабырсты дæргъы, тох кодта Уæрæсейы колониалон политикæйы ныхмæ.

Ирон поэты тыххæй кæс Джыккайты Шамил

Шамил
сол. Шамил
Дагъистан æмæ Цæцæны 3-æм имам
1834 — 1859-æм азы 25 августы онг
Раздæр чи уыд	Хамзатбег
Фæстæдæр	Алыбег-Хадзы (1877-æм азы фæстæ)
Райгуырдис	26 июны (7 июлы) 1797[1] Гимрыйы хъæу, Хиндалалы хъæубæстæ (хаудис Хъойсубуйы хъæубæстæты цæдисы скондмæ)
Амардис	1871-æм азы 4 февралы(1871-02-04)[2][1] (73 азы) Мединæ, Хабеш[d], Османты импери
Ныгæныны бынат	уæлмæрдтæ Джаннат аль-Баки, Мединæ
Фыд	Денгауы Мæхæмæт
Æмкъай	1) Фатимæ 2) Джавгарæт 3) Загидæт 4) Долуханян Шуайнæт (Аннæ) 5) Аминæт
Сывæллæттæ	фырттæ: Джамал-уд-дин, Гази-Мæхæмæт, Саид, Мæхæмæт-Шафи æмæ Мæхæмæт-Камил чызджытæ: Нафисæт, Фатимæ, Нажавæт, Баху-Меседу, Сафийæт
Дин	пысылмон дин, суннитаг
Къухæрфыст
Хуындад	генералиссимус[d][3]
Тохтæ	Кавказы хæст Хъырымы хæст
Викикъæбицы медиа

Уацары куы бахаудис, уæд æй æрцæрын кодтой Калугæмæ, стæй Киевмæ. Йæ царды фæстаг азты скодта хадз Меккæмæ æмæ уым амардис. Ныгæд дæр уым æрцыдис.

Æрвитæнтæ

• Ш. Исаев: Имам Шамилы хæдзарвæндаджы тыххæй. //Журнал «Кавказоведение», № 2, 2002-æм аз (уырыс). Архивгонд æрцыдис 23 августы 2007 азы.
• Шамилы æфсады (муртазикаты) хорзæхнысæнттæ (уырыс.)

Фиппаинæгтæ

1. Большая российская энциклопедия (уырыс.) — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
2. Sjamil // Nationalencyklopedin (швед.) — 1999.
3. https://web.archive.org/web/20180715194419/https://www.marxists.org/russkij/marx/cw/index.htm