Выборг

Вы́борг (уырыс. Выборг, фин. Viipuri, швед. Viborg, нем. Wiborg) у Ленинграды облæсты сахар, Выборджы районы административон центр. Цæрджыты нымæц 2009-æм азы 1 январмæ у 77766 адæймаджы, 2008-æм азы дæргъы уыцы нымæц 171 адæймагæй фæфылдæр и^[2]. Гатчинæйы фæстæ Выборг у Ленинграды облæсты дыккаг стырдæр сахар.

Сахар
Выборг
уырыс. Выборг
Тырыса Герб
60°42′33″ с. ш. 28°44′39″ в. д.HGЯO
Паддзахад	Уæрæсе
Федерацийы субъект	Ленинграды облæст
Муниципалон район	Выборджы район
Истори æмæ географи
Бындурæвæрд	1293
Сахар кæдæй	1403
Фæзуат	112,27 км²
Сахатон таг	UTC+3:00
Цæрджытæ
Цæрджытæ	↘71 772[1] адæймаджы (2023)
Цифрон идентификатортæ
Телефонон код	+7 81378
Посты индекстæ	188800—188811
city.vbg.ru​(уырыс.)
Викикъæбицы медиа

Выборг кæд стыр сахар нæу, уæддæр дзы ис бирæ фенддæгтæ, уыдоны ’хсæн Выборджы гæнах, Алвар Аалтойы библиотекæ, парк Монрепо, Сахаты мæсыг æмæ сæдæгай æндæртæ^[3]. Сахармæ æрбацæуынц бирæ туристтæ, сæ фылдæр — Уæрæсейы æндæр регионтæй æмæ Финляндийæ.

Истори

1293 азæй 1710 азмæ Выборг уыд Швецийы фидар. 1403 азы Швецийы къарол Эрик Выборгæн радта сахары статус.

1710 азы, Ништадты фидыды бадзырдмæ гæсгæ, Выборг бацыдис Уæрæсейы империйы скондмæ (фæстæдæр сси автономон Финляндийы Стыр кънйазады хай).

Октябры революцийы фæстæ Финлянди расидтиc йæ хæдбардзинад, ууыл советон хицауад сразы ис. Афтæмæй Выборг сси ног паддзахады ахсджиагдæр сахартæй иу. Зымæгон хæсты фæстиуæгæн 1940 азы Выборг бацыдис Советон Цæдисы скондмæ, йæ финнаг цæрджытæ æппæтæй ралыгъдысты Финляндийы мидрегионтæм.

1941-æм азы Герман Советон Цæдисмæ куы балæбурдта, уæд Финляндийы æфсад дæр йемæ — финнаг историктæ уыцы хæст хонынц Дарддæргæнæн хæст. Уыцы хæсты рæстæг финнæгты къухы бафтыдис Выборг фæстæмæ бацахсын. Советон æфсад уырдæм раздæхтис æрмæст 1944-æм азы 20 июны^[4] — уыцы бонæй фæстæмæ сахар æдзухдæр уыдис Уæрæсейы Федерацийы сконды.

Æфсымæрон сахартæ

• Лаппеенрантæ (Финлянди)
• Нючёпинг (Швеци)
• Будё (Норвеги)^[2]

Фиппаинæгтæ

1. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.). Федеральная служба государственной статистики(уырыс.) (18 августа 2023). Датæ: 2023-æм азы 23 августы.
2. Отчет о социально-экономическом развитии муниципального образования «Город Выборг» за 2008 год.(уырыс.). Официальный сайт Выборга.(æнæбаххæсгæ æрвитæн)
3. Волкова Л. Г, Геращенко Л. В, Коробова Т. А, Усольцева Т. В, Федосеева В. Н. Вехи выборгской истории. — 2005. — С. 211.
4. Государственный музей «Выборгский замок»(æбæлв.).