Волгæ

Во́лгæ кæнæ Идыл^[1], дыгурон вариант: Дидил^[2] (нарты кадджыты Нарты стыр дон, Адылы дон^[3] дæр; уырыс. Волга, мар. Юл, чуваш. Атӑл, тæт. Идел, ног. Эдил, калм. Иҗил-һол, эрз. Рав) у Уæрæсейы Европæйаг хайы ахсджиагдæр цæугæдон, дунейы стырдæр цæугæдæттæй иу, Европæйы тæккæ стырдæр. Йæ цыды фылдæр хай у наудзæуæн, рагæй ын ис егъау транспортон нысаниуæг.

Волгæ / Идыл
уырыс. Волга
Пассажирон нау Дæллаг Новгороды цур
Характеристикæ
Дæргъ	3530 км
Бассейны фæзуат	1 360 000 км²
Цæугæдæтты бассейн	Къаспы денджыз
Доны хардз	8060 м³/с
Цæугæдоны цыд
Гуырæн	Валдайы уæлвæз
· Гуырæны бынат	Волговерховье (Осташковы район, Тверы облæст)
Донæфтæн	Къаспы денджыз
Ран
Волгæ Уæрæсейы Европæйаг хайы картæйыл
Паддзахад	Уæрæсе
гуырæн донæфтæн  Викикъæбицы медиа

Волгæйы дæргъ у 3530 км (донмарæнты арæзтады агъоммæ — 3690 км). Бассейны фæзуат — 1360 мин км². Волгæйы гуырæн у Валдайы уæлвæзыл, Тверы облæсты, денджызы уæлвæзæй 229 м уæлдæр. Цæугæдон æфты Къаспы денджызмæ (уый у егъау цæхджын цад, денджызы уæлвæзæй 28 метры ныллæгдæр).

Наудзæуæн къанæуттæ Волгæйы бæттынц Балты æмæ Урс денджызтимæ, цæугæдон Донимæ, уымæй та — Азовы денджызимæ.

Волгæйы стырдæр фæрсагдæттæ

• Селижаровкæ
• Вазузæ
• Тверца
• Шошæ
• Дубна
• Медведицæ
• Нерль
• Мологæ
• Судæ
• Шексна
• Согожæ
• Которосль
• Кострома
• Мерæ
• Нёмдæ
• Унжæ
• Ока
• Кудьмæ
• Керженец
• Сура
• Ветлугæ
• Стыр Цивиль
• Стыр Кокшагæ
• Чысыл Кокшагæ
• Илеть
• Свиягæ
• Казанкæ
• Камæ
• Стыр Черемшан
• Уса
• Сок
• Самарæ
• Чапаевкæ
• Сызранкæ
• Чагра
• Чысыл Иргиз
• Стыр Иргиз
• Стыр Караман
• Терешкæ
• Еруслан

Илья Репин — «Бурлаки на Волге». 1873-æм аз

Фиппаинæгтæ

1. Дзагуырты Тембол. Географийы терминон дзырдуат уырыссаг æмæ ирон æвзæгтыл. Цæгат Ирыстоны АССР-ы паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1941.
2. Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ томы. Дыккаг том. / Чиныг сарæзта Салæгаты 3. — Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 — 655 ф.
3. Бязырты А. Нарты таурæгъты истори. — Дзæуджыхъæу: Ир, 1992 — 167 ф.