ବଳରାମ

ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବୈମାତ୍ରେୟ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଭ୍ରାତା ବଳରାମ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବଡ଼ଭାଇ ବଳଭଦ୍ର ରୂପେ ପରିଚିତ । ସୁଭଦ୍ରା ବଳରାମଙ୍କ ଭଗିନୀ । ବସୁଦେବଙ୍କ ଔରସରେ ରୋହିଣିଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଶ୍ରାବଣପୂର୍ଣ୍ଣିମା (ଗହ୍ମାପୂର୍ଣ୍ଣମୀ) ଦିନ ବଳରାମ ଜାତ ହୋଇଥିଲେ । ବଳରାମ ରେବତ ରାଜାଙ୍କ କନ୍ୟା ରେବତୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ରେବତୀଙ୍କ ଗର୍ଭରେ ଜନ୍ମିତ ବଳରାମଙ୍କ ଦୁଇପୁତ୍ର ହେଲେ ନିଶଠ ଓ ଉଲ୍ମୁକ । ଗଦାଯୁଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଲାଗି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବଳରାମଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ବ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ବଳରାମ ପ୍ରଳମ୍ବାସୁରକୁ ଭାଣ୍ଡୀର ବନରେ ଓ ଧେନୁକାସୁରକୁ ପର୍ବତ ଶୀର୍ଷଦେଶରୁ ନିକ୍ଷେପ କରି ନିହତ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ରଥର ନାମ ତାଳଧ୍ୱଜ ଓ ପ୍ରଧାନ ଆୟୁଧ ହଳ ଓ ମୂଷଳ।

ବଳରାମ
ବଳରାମ
ଉପାଧି	ଶେଷନାଗଙ୍କ ଅବତାର
ଅସ୍ତ୍ର	ଲଙ୍ଗଳ

ବଳରାମଙ୍କୁ ବେଳେବେଳେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସହ ଜଡ଼ିତ ଶେଷ ନାଗର ଅବତାର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଏ; କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । କେତେକ ପରମ୍ପରାରେ ତାଙ୍କୁ ନିଜେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ୧୦ଟି ପ୍ରମୁଖ ଅବତାର ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି ।^[୧][୨]

ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ବଳରାମଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ୱର ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ରହିଛି । କଳାକୃତିରେ ତାଙ୍କର ଛବି ସାଧାରଣ ଯୁଗର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏବଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ମୁଦ୍ରାରେ ରହିଛି ।^[୩] ଜୈନ ଧର୍ମରେ ସେ ବଳଦେବ ନାମରେ ପରିଚିତ ଏବଂ ଐତିହାସିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଜଣେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କୃଷକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦେବତା ଥିଲେ ।^[୪][୫]

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

• ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ
• ମହାଭାରତ

ଆଧାର

1. "Balarama | Hindu mythology | Britannica". www.britannica.com (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2023-06-20.
2. Lochtefeld, James G. (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism (in ଇଂରାଜୀ). Rosen Publishing Group. ISBN 978-0-8239-2287-1.
3. Elgood, Heather (2000-04-01). Hinduism and the Religious Arts (in ଇଂରାଜୀ). A&C Black. ISBN 978-0-304-70739-3.
4. "Lewiston (town), New York", Wikipedia (in ଇଂରାଜୀ), 2023-05-21, retrieved 2023-06-20
5. Olivelle, Patrick (2006-07-13). Between the Empires: Society in India 300 BCE to 400 CE (in ଇଂରାଜୀ). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-977507-1.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

• Who is Lord Balarama (Overview) Archived 2012-02-07 at the Wayback Machine.
• 1000 names of Lord Balarama
• Vedic Encyclopedia - Sri Balarama's Pilgrimage
• Balarama avatar - Bhagavata Purana Archived 2009-05-31 at the Wayback Machine.
• Krishna-Balarama Temple
• Krishna & Balarama Deity Gallery - Vrindavan.com Archived 2009-05-04 at the Wayback Machine.
• Krishna & Balarama Deity Gallery - Vrindavan-dham.com Archived 2011-11-02 at the Wayback Machine.