କୁକୁର

କୁକୁର (କାନିସ ଫାମିଲ୍ଯାରିସ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜାତି ଭାବେ ଏବଂ କାନିସ ଲୁପୁସ ଫାମିଲ୍ଯାରିସ - ଗଧିଆର ଏକ ଉପଜାତି ଭାବେ)^[1] କାନିଡେ କୁଳର ଏକ ଗୃହପାଳିତ ମାଂସାଶୀ ପ୍ରାଣୀ । ଏହା ଗଧିଆ-ସମ-କାନିଡ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ^[2] ଏବଂ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ପ୍ରାପ୍ତ ସ୍ଥଳଚର ମାଂସାଶୀ ।^{[3][4][5][6][7]} ମାନବ ସର୍ବପ୍ରଥମେ କୁକୁରକୁ ପାଳନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲା ।^[8][9]

ପୋଷା କୁକୁର ଜୀବାଶ୍ମ କାଳ: 0.015–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓ ପ୍ଲେଇଷ୍ଟୋସିନ୍;– ହୋଲୋସିନ
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିର କୁକୁର, ଉପର ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ; ଲାବ୍ରାଡର ରିଟ୍ରିଭର, ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣିମ ରିଟ୍ରିଭର, କୋକ୍କାପୁ, ୟୋର୍କ୍ଷାୟର ଟେର୍ଯର, ବୋକ୍ଷର, ପୋମେରାନୀୟ, ବୀଗଲ, ବାସେତ୍ତ ହାଉଣ୍ଡ, ନ୍ଯୁଫାୁଣ୍ଡଲାଣ୍ଡ ।
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ:	ପ୍ରାଣୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ବାଇଲାଟେରିଆ
ପର୍ବ:	କୋର୍ଡାଟା
ମହାଶ୍ରେଣୀ:	ଟେଟ୍ରାପୋଡା
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ମାମାଲିଆଫୋର୍ମ୍ସ
ଶ୍ରେଣୀ:	ମାମାଲିଆ
ଗଣ:	କାର୍ନିଭୋରା
ବଂଶ:	କାନିଡେ
ପ୍ରଜାତି:	କାନିସ
ଜାତି:	କ ଲୁପୁସ
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
କ ଲୁପୁସ
ଟ୍ରାଇନୋମିଆଲ ନାମ
କାନିସ ଲୁପୁସ ଫାମିଲିଆରିସ
Synonyms
ଜାତି ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଏଗିପ୍ଟିଅସ ଲିନିଅସ, ୧୭୫୮ ଆଲ୍କୋ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଆମେରିକାନସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଆଞ୍ଜେଲିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଆପ୍ରିନସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଆକ୍ୱାଟିକସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ଆକ୍ୱାଟିଲିସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଏଭିକ୍ଯୁଲାରିସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ବୋରିଆଲିସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ବ୍ରେଭିପିଲିସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ କର୍ସରିଅସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଡୋମେଷ୍ଟିକସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ଏକ୍ଷ୍ଟ୍ରାରିଅସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଫେରସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଫ୍ରିକେଟର ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଫ୍ରିକାଟ୍ରିକ୍ଷ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ଫ୍ୱିଲସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଗାଲିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଗ୍ଲୌକସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଗ୍ରାୟସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ଗ୍ରାଯୁସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ହାଗେନ୍ୱେକୀ କୃମ୍ବ୍ଯେଗେଲ, 1950 ହାଇଟେନ୍ସିସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ହାଇବର୍ନିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ହିର୍ସୁଟସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ହାଇବେରିଡସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଆଇଲାଣ୍ଡିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଇଟାଲିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଲାନ୍ଯାର୍ଯସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଲିଓନ୍ଯସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଲେପୋରାର୍ଯସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ମେଜର ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ମାଷ୍ଟିନସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ମେଲିଟାକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ମେଲିଟେୟସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ମାଇନର ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ମୋଲୋସସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ମୁଷ୍ଟେଲିନସ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ଓବେସସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଓରିଏଣ୍ଟାଲିସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ପାସିଫିକସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ପ୍ଲାଙ୍କସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ପୋମେରାନସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ସାଗାସେସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ସାଙ୍ଗ୍ୱିନାର୍ଯସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ସାଗାକ୍ଷ ଲିନ୍ଯସ, ୧୭୫୮ ସ୍କୋଟ୍ଯସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ସିବିରିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ସ୍ୱିଲସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଟେର୍ରେନୋଭେ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଟେର୍ରାରିଅସ ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଟର୍କିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଉର୍କାନୀ ସି. ଇ. ଏଚ୍. ସ୍ମିଥ, ୧୮୩୯ ଭାରିଏଗାଟସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଭେନାଟିକସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨ ଭର୍ଟେଗୁସ ଗ୍ମେଲିନ, ୧୭୯୨

ଆଧାର

1. Wang, Xiaoming; Tedford, Richard H.; Dogs: Their Fossil Relatives and Evolutionary History. New York: Columbia University Press, 2008, page 1
2. Lindblad-Toh, K.; Wade, C.M.; Mikkelsen, T.S.; Karlsson, E.K.; Jaffe, D.B.; Kamal, M.; Clamp, M.; Chang, J.L.; Kulbokas, E.J.; Zody, M.C.; Mauceli, E.; Xie, X.; Breen, M.; Wayne, R.K.; Ostrander, E.A.; Ponting, C.P.; Galibert, F.; Smith, D.R.; Dejong, P.J.; Kirkness, E.; Alvarez, P.; Biagi, T.; Brockman, W.; Butler, J.; Chin, C.W.; Cook, A.; Cuff, J.; Daly, M.J.; Decaprio, D.; et al. (2005). "Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog". Nature. 438 (7069): 803–819. Bibcode:2005Natur.438..803L. doi:10.1038/nature04338. PMID 16341006.
3. Young, Julie K.; Olson, Kirk A.; Reading, Richard P.; Amgalanbaatar, Sukh; Berger, Joel (1 February 2011). "Is Wildlife Going to the Dogs? Impacts of Feral and Free-roaming Dogs on Wildlife Populations". BioScience. 61 (2): 125–132. doi:10.1525/bio.2011.61.2.7. ISSN 0006-3568. S2CID 6673698.
4. Thalmann, O.; Shapiro, B.; Cui, P.; Schuenemann, V.J.; Sawyer, S.K.; Greenfield, D.L.; Germonpre, M.B.; Sablin, M.V.; Lopez-Giraldez, F.; Domingo-Roura, X.; Napierala, H.; Uerpmann, H.-P.; Loponte, D.M.; Acosta, A.A.; Giemsch, L.; Schmitz, R.W.; Worthington, B.; Buikstra, J.E.; Druzhkova, A.; Graphodatsky, A.S.; Ovodov, N.D.; Wahlberg, N.; Freedman, A.H.; Schweizer, R.M.; Koepfli, K.- P.; Leonard, J.A.; Meyer, M.; Krause, J.; Paabo, S.; et al. (2013). "Complete Mitochondrial Genomes of Ancient Canids Suggest a European Origin of Domestic Dogs". Science. 342 (6160): 871–874. Bibcode:2013Sci...342..871T.
5. Thalmann, O.; Shapiro, B.; Cui, P.; Schuenemann, V.J.; Sawyer, S.K.; Greenfield, D.L.; Germonpre, M.B.; Sablin, M.V.; Lopez-Giraldez, F.; Domingo-Roura, X.; Napierala, H.; Uerpmann, H.-P.; Loponte, D.M.; Acosta, A.A.; Giemsch, L.; Schmitz, R.W.; Worthington, B.; Buikstra, J.E.; Druzhkova, A.; Graphodatsky, A.S.; Ovodov, N.D.; Wahlberg, N.; Freedman, A.H.; Schweizer, R.M.; Koepfli, K.- P.; Leonard, J.A.; Meyer, M.; Krause, J.; Paabo, S.; et al. (2013). "Complete Mitochondrial Genomes of Ancient Canids Suggest a European Origin of Domestic Dogs". Science. 342 (6160): 871–874. Bibcode:2013Sci...342..871T.
6. Fan, Zhenxin; Silva, Pedro; Gronau, Ilan; Wang, Shuoguo; Armero, Aitor Serres; Schweizer, Rena M.; Ramirez, Oscar; Pollinger, John; Galaverni, Marco; Ortega Del-Vecchyo, Diego; Du, Lianming; Zhang, Wenping; Zhang, Zhihe; Xing, Jinchuan; Vilà, Carles; Marques-Bonet, Tomas; Godinho, Raquel; Yue, Bisong; Wayne, Robert K. (2016). "Worldwide patterns of genomic variation and admixture in gray wolves". Genome Research. 26 (2): 163–173. doi:10.1101/gr.197517.115. PMC 4728369. PMID 26680994.
7. Daniels, Thomas; Bekoff, Marc (27 November 1989). "Population and Social Biology of Free-Ranging Dogs, Canis familiaris". Ecology Collection.
8. Vila, C. (1997). "Multiple and ancient origins of the domestic dog". Science. 276 (5319): 1687–1689. doi:10.1126/science.276.5319.1687. PMID 9180076.
9. Perri, Angela (2016). "A wolf in dog's clothing: Initial dog domestication and Pleistocene wolf variation". Journal of Archaeological Science. 68: 1–4. doi:10.1016/j.jas.2016.02.003.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

Data related to କୁକୁର at Wikispecies

• American Kennel Club
• Biodiversity Heritage Library bibliography for Canis lupus familiaris
• CompareCanines.com – Compare 150+ dog breeds in over 50 different categories Archived 2006-05-25 at the Wayback Machine.
• Canadian Kennel Club
• Fédération Cynologique Internationale (FCI) – World Canine Organisation
• New Zealand Kennel Club
• The Kennel Club (UK)
• Dogs in the Ancient World, an article on the history of dogs