ହାଇପରକାଲେମିଆ

ହାଇପରକାଲେମିଆ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Hyperkalemia, ବା hyperkalaemia) ଶବ୍ଦଟି ରକ୍ତରେ ପୋଟାସିଅମ (potassium ବା K⁺) ସ୍ତର ଅଧିକ ଥିଲେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ ।^[୧] ସାଧାରଣ ପଟାସିଅମ ସ୍ତର ୩.୫ରୁ ୫.୦ ମିମୋ/ଲି ଥାଏ ଓ ୫.୫ ମିମୋ/ଲିରୁ ଅଧିକ ଥିଲେ ହାଇପରକାଲେମିଆ ଥିବା କୁହାଯାଏ ।^[୨][୩] ଏଥିରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।^[୧] ବେଳେବେଳେ ପଟାସିଅମ ସ୍ତର ଅତ୍ୟଧିକ ହେଲେ ପାଲପିଟେସନ (palpitations), ପେଶୀ ଯନ୍ତ୍ରଣା (muscle pain), ପେଶୀ ଦୁର୍ବଳତା ଓ କାଲୁଆ (numbness) ଅନୁଭବ ହୁଏ ।^[୧][୪] ଅନିୟମିତ ହୃତ୍ ସ୍ପନ୍ଦନ ହୋଇପାରେ ଓ ଏହା ଫଳରେ ହୃଦ୍‌ରୋଧ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ ।^[୧][୨]

ହାଇପରକାଲେମିଆ
ହାଇପରକାଲେମିଆ ଥିବା ରୋଗୀର ଇସିଜି (Electrocardiography) ଚିତ୍ର ।
ବିଭାଗ	Critical care medicine, nephrology
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦	E87.5
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍	276.7
ରୋଗ ଡାଟାବେସ	6242
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ	001179
ଇ-ମେଡ଼ିସିନ	emerg/261
Patient UK	ହାଇପରକାଲେମିଆ
MeSH	D006947

ବୃକ୍‌କ ଅକର୍ମଣ୍ୟ (renal failure), ହାଇପୋଆଲଡୋସ୍ଟିରୋନିଜ୍ମ (hypoaldosteronism) ଓ ରାବଡୋମାୟୋଲାଇସିସ (rhabdomyolysis) ରୋଗମାନଙ୍କରେ ଏହି ହାଇପରକାଲେମିଆ ଅବସ୍ଥା ଉପୁଜେ ।^[୧] କେତେକ ଔଷଧ ବ୍ୟବ‌ହାର କଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ହାଇପରକାଲେମିଆ ହୋଇପାରେ ଯଥା:- ସ୍ପାଇରୋନୋଲାକ୍ଟୋନ, ଏନଏସଏଆଇଡି (NSAIDs) ଓ ଆଞ୍ଜିଓଟେନସିନ କନଭର୍ଟିଙ୍ଗ ଏଞ୍ଜାଇମ ଇନହିବିଟର (angiotensin converting enzyme inhibitor) ।^[୧] ହାଇପରକାଲେମିଆକୁ ତିନି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ ଯଥା:- ସାମାନ୍ୟ (୫.୫-୫.୯ ମିମୋ/ଲି), ମଧ୍ୟମ (୬.୦-୬.୪ ମିମୋ/ଲି) ଓ ସାଂଘାତିକ (>୬.୫ ମିମୋ/ଲି).^[୨] ରକ୍ତରେ ସ୍ତର ଅଧିକ ହେଲେ ଇସିଜିରେ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇ ପାରିବ ।^[୨] ରକ୍ତ ସାମ୍ପଲ ନେବା ସମୟରେ ବା ତା ପରେ କୋଷଗୁଡ଼ିକ (cell) ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବା ଫଳରେ ପଟାସିଅମ ସ୍ତର ବଢ଼ିପାରେ କିନ୍ତୁ ଏହା ବାସ୍ତବ ନୁହେଁ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ସୁଡୋହାଇପରକାଲେମିଆ କୁହାଯାଏ । ^[୧][୪]

ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଏହି ଅବସ୍ଥା ଉତ୍ପନ୍ନ, ତାହାର ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରଥମେ ଆରମ୍ଭ କରିବା ସ‌ହ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣର ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ (intravenous fluids), ଫୁରୋସେମାଇଡ (furosemide), କ୍ୟାଲସିଟୋନିନ (calcitonin) ବା ପାମିଡ୍ରୋନେଟ (pamidronate) ଦିଆଯାଏ ।^[୨][୪] ଫୁରୋସେମାଇଡ ଉପକାରର ବିଶେଷ ପ୍ରମାଣ ମିଳିନାହିଁ । ଅତି ଅଧିକ ସ୍ତରର ପଟାସିଅମ ଥିଲେ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଆଡମିଶନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାରେ ଉପଶମ ନ ହେଲେ ହେମୋଡିଆଲିସିସ (Hemodialysis) ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଇପାରେ । ଭିଟାମିନ ଡି ଟକ୍ସିସିଟି ଥିଲେ ସ୍ଟିରଏଡ ଉପକାରୀ ହୋଇପାରେ । ଏହା ସ‌ହିତ ସାଧାରଣତଃ ହାଇପରକ୍ୟାଲସେମିଆ ଦେଖାଯାଏ । ପ୍ରତି ୧୦୦୦ଲୋକରେ ୧ରୁ ୭ଜଣଙ୍କର ହାଇପରପାରାଥାଇରଏଡିଜ୍ମ ଥାଏ ଓ ୨.୭% ଲୋକଙ୍କର ହାଇପରକ୍ୟାଲସେମିଆ ସ‌ହ କର୍କଟ ରୋଗ ଥାଏ ।^[୪]

ଆଧାର

1. Lehnhardt, A; Kemper, MJ (March 2011). "Pathogenesis, diagnosis and management of hyperkalemia". Pediatric nephrology (Berlin, Germany). 26 (3): 377–84. PMID 21181208.
2. Soar, J; Perkins, GD; Abbas, G; Alfonzo, A; Barelli, A; Bierens, JJ; Brugger, H; Deakin, CD; Dunning, J; Georgiou, M; Handley, AJ; Lockey, DJ; Paal, P; Sandroni, C; Thies, KC; Zideman, DA; Nolan, JP (October 2010). "European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2010 Section 8. Cardiac arrest in special circumstances: Electrolyte abnormalities, poisoning, drowning, accidental hypothermia, hyperthermia, asthma, anaphylaxis, cardiac surgery, trauma, pregnancy, electrocution". Resuscitation. 81 (10): 1400–33. PMID 20956045.
3. Pathy, M.S. John (2006). Principles and practice of geriatric medicine (4. ed. ed.). Chichester [u.a.]: Wiley. p. Appendix. ISBN 9780470090558. {{cite book}}: |edition= has extra text (help)
4. McDonald, TJ; Oram, RA; Vaidya, B (20 October 2015). "Investigating hyperkalaemia in adults". BMJ (Clinical research ed.). 351: h4762. PMID 26487322.