From Wikipedia, the free encyclopedia
ଡିମ୍ବାଶୟ (ଇଂରାଜୀ:Ovary) ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଜନନ ବିଭାଗରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଡିମ୍ବାଣୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା ଏକ ଅଙ୍ଗ ଅଟେ । ଏହାର ଇଂରାଜୀ ଅନୁବାଦିତ ଶବ୍ଦ ovary ଲାଟିନ ଶବ୍ଦ ovariumରୁ ଆନୀତ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅଣ୍ଡା ବା ମଞ୍ଜି । ଶରୀରର ଉଭୟପାର୍ଶ୍ୱରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଡିମ୍ବାଶୟ ରହିଛି । ଡିମ୍ବାଶୟ ମଧ୍ୟ ଋତୁସ୍ରାବ ଏବଂ ପ୍ରଜନନକ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା କେତେକ ଜୀବରସ ମଧ୍ୟ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ । କ୍ଷରଣ କରୁଥିବା ଜୀବରସମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଅନ୍ତଃସ୍ରାବୀ ଗ୍ରନ୍ଥି ରୂପେ ଜଣା ।[1] ପ୍ରସବପୂର୍ବ ସମୟଠାରୁ ରଜୋନିବୃତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡିମ୍ବାଶୟଦ୍ୱୟ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତର ଦେଇ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ ।
ଡିମ୍ବାଶୟ | |
---|---|
ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହ ଜଡ଼ିତ ଡିମ୍ବାଶୟ | |
ଲାଟିନ ଭାଷାରେ | ovarium |
ବିଭାଗ | ସ୍ତ୍ରୀଜନନ ବିଭାଗ |
ଧମନୀ | ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ |
ଶିରା | ଡିମ୍ବବାହୀ ଶିରା |
ଲସିକା | ପାର୍ଶ୍ୱମହାଧମନୀୟ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି |
ଡିମ୍ବାଶୟକୁ ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଜନନ ଗ୍ରନ୍ଥି ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।[2] ପ୍ରତ୍ୟେକ ଡିମ୍ବାଶୟ ଧଳାରଙ୍ଗର ଏବଂ ଗର୍ଭାଶୟ ଭିତ୍ତି ନିକଟସ୍ଥ ଓଭାରିଆନ ଫୋସା ନାମକ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହିଥାଏ । ମୂତ୍ରନଳୀ ଏବଂ ଅନ୍ତଃ ଶ୍ରୋଣୀଫଳକୀୟ ଧମନୀ ସାମ୍ନାରେ ତଥା ବାହ୍ୟ ଶ୍ରୋଣୀଫଳକୀୟ ଧମନୀଦ୍ୱାରା ପରିବେଷ୍ଟିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଓଭାରିଆନ ଫୋସା କୁହାଯାଏ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳଟି ୪ ସେ.ମି x ୩ସେ.ମି x ୨ସେ.ମି ଆୟତନ ବିଶିଷ୍ଟ ।[3][4] ପ୍ରତ୍ୟେକ ଡିମ୍ବାଶୟ ଏକ କଠିନ ଆବରଣଦ୍ୱାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇରହିଥାଏ ଏବଂ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ରୂପେ କର୍ଟେକ୍ସ ଏବଂ ଭିତର ଆବରଣ ରୂପେ ମେଡୁଲା ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ।[4]
ଡିମ୍ବାଶୟର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱ ଇନଫନଣ୍ଡିବୁଲୋ-ପେଲଭିକ ଲିଗାମେଣ୍ଟଦ୍ୱାରା ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକ ଡିମ୍ବବାହୀ ତନ୍ତୁମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।[3]
ଡିମ୍ବାଶୟ ଯୋଡିଏ ଗର୍ଭାଶୟର ଉଭୟପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଓଭାରିଆନ ଲିଗାମେଣ୍ଟଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଯଦିଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ଉଦର ଗହ୍ୱର ମଧ୍ୟରେ ଅନାବୃତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାନ୍ତି, ଗର୍ଭାଶୟର ଏକ ଚଉଡ଼ା ଲିଗାମେଣ୍ଟର ସସପେନ୍ସାରୀ ଲିଗାମେଣ୍ଟ ନାମକ ଏକ ଅଂଶଦ୍ୱାରା ଶାରୀରିକ ଭିତ୍ତି ସହିତ ଲାଗିରହିଥାନ୍ତି । ଗର୍ଭାଶୟର ସେହି ଚଉଡ଼ା ଲିଗାମେଣ୍ଟକୁ ମେଜୋଭାରିଅମ କୁହାଯାଏ ।[4] ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ, ଓଭାରିଆନ ଲିଗାମେଣ୍ଟ ଏବଂ ଡିମ୍ବବାହୀ ରକ୍ତ କୈଶିକ ନଳୀମାନେ ଡିମ୍ବାଶୟକୁ ଅନ୍ୟ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥାନ୍ତି ।[5]
ଡିମ୍ବାଶୟର ବାହ୍ୟପାର୍ଶ୍ୱ ମେଜୋଥେଲିଅମର ସରଳ ସମଘନରୁ ସ୍ତମ୍ଭାକାର ଟିସୁମାନଙ୍କର ଏକକ ପରସ୍ତଦ୍ୱାରା ଘୋଡାଇ ହୋଇ ରହିଥାଏ ।[6]
ଏହାର ବାହାର ସ୍ତରକୁ ଜର୍ମିନାଲ ଏପିଥେଲିଅମ କୁହାଯାଏ ।
ତରୁଣାବସ୍ଥା ଉପକ୍ରାନ୍ତେ ଡିମ୍ବାଶୟ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଜୀବରସ କ୍ଷରଣ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ । ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ସହାୟକ ଯୌନ ଲକ୍ଷଣମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଏବଂ ଡିମ୍ବାଶୟର ଆକୃତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ ।[1]
ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଅନ୍ତରରେ ଡିମ୍ବାଶୟରେ ସ୍ତ୍ରୀଯୁଗ୍ମକ ତଥା ଡିମ୍ବାଣୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଡିମ୍ବାଶୟ ମଧ୍ୟରେ ହିଁ କ୍ରମବିକଶିତ ଡିମ୍ବାଣୁ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଡିମ୍ବାଣୁରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାୟତଃ ଗୋଟିଏ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଗୋଟିଏ ଡିମ୍ବାଣୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ, ମାତ୍ର ସେହି ସମୟରେ ଅନ୍ୟ ଡିମ୍ବାଣୁ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ ହେଉଥାନ୍ତି । କୋଷର ପ୍ରକାର ଏବଂ ସଂଖ୍ୟାରୁ ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସେମାନଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।[7]:833
ଡିମ୍ବାଶୟର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିପକ୍ୱତା ପରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ, ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟିରନ,[8][9] ଇନହିବିନ, ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟିରନ ଆଦି ଜୀବରସ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ ।[10][11][1] ପ୍ରାୟ ପଚାଶ ପ୍ରତିଶତ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟିରନ ମହିଳାଙ୍କ ଶରୀରରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ହିଁ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ ଏବଂ ସିଧାସଳଖ ରକ୍ତରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।[12] ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ କୈଶୋରାବସ୍ଥାଠାରୁ ଝିଅମାନଙ୍କ ସହାୟକ ଯୌନ ଲକ୍ଷଣର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତ ହେବା, ଏବଂ ପ୍ରଜନନ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କର ବିକାଶ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଦାୟୀ । ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟିରନ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଏବଂ ମାମ୍ମାରି ଗ୍ରନ୍ଥିକୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରେ ।
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.