Fólzer

Lo fólzer es un fenomèn natural de descarga electrostatica disruptiva que se pòt produire quora una granda quantitat d'electricitat estatica s'es amolonada dins de zonas de nívols d'auratge, dins aquestes nívols, entre eles o entre eles e lo sòl (la tèrra o la mar). La diferéncia de potencial electric (electrostatica) entre las doas zonas pòt aténher 10 a 20 milions de vòlts^[1] e per qu'apareisse lo fólzer, un plasma es produit dins l'aire sus l'escorreguda de la descarga, causant loes dos fenomèns observats : l'eslhauç^[2] d'un latz, que se propaga fòrça rapidament, e d'un autre latz lo tròn, que resulta d'una dilatacion explosiva de l'aire escaufat per l'eslhauç, e se propaga relativament lentament (a la velocitat del son dins l'aire, que depend de sa temperatura)^[3].

Eslhauces

Lo fólzer a tendància à frapper de preferéncia lo sòl pròche de la nívol generatritz, especialament dins las regions de nauta altitud, e pus particularament los bastiments e los arbres, o totes los objèctes proeminents sul sòl o la mar, que pòdon èsser mai precisament ciblats per efieit de punta, mas tanben per d'efieits de conduccion electrica. Lo tròn pòt resonar d'un crussiment sèc e immediat quora l'ulhauç es pròche, o tronar pus largament al luenh, especialament en montanha, per efeit de resson. Coma la lutz viatja fòrça pus vite que lo son, l'ulhauç es en general vesedor ben abans que lo tròn sía ausible, çò que permet d'estimar la distància a laquala lo fólzer es tombat ^[4].

Presenta fòrça perilhs : electrocucion de las personas o dels animals deslargament d'incendis, interferéncias electromagneticas nosiblas a la comunicacions, a l'aviacion e a la navigacion, destruccions de compausants dins los equipaments electronics.

Nòtas e referéncias

1. . energie-foudre.com..
2. var. ulhauç, esluci, esliuç, liuç) o l'eslambrec o lo lamp
3. . gc.ca.
4. La velocitat del son es compresa entre 300 e 350 m/s segon las condicions, siá aperaquí 1 km en 3 segondas ; veire velocitat del du son.