La Segonda guèrra d'Afganistan opausa la coalicion comandada per leis Estats Units (OTAN, govèrn centrau de Kabol, autreis aliats de la FIAS...) ai Talibans e seis aliats. Comencèt lo 7 d'octòbre de 2001 e es pas acabada a l'ora d'ara.
La causa principala es leis atemptats de l'11 de setembre de 2001 ais Estats Units (World Trade Center a Nòva York e lo Pentagòn a Washington). L'endeman e lei jorns seguents, lei país principaus (OTAN, Russia, China, ANZUS, OEA...[1]) anoncièron son sostèn. Rapidament, leis Estats Units acusèron lei Talibans afgans e l'organizacion Al Qaida. D'efèct, lei Talibans aculhiguèron en 1996 Osama bin Laden, fondador e cap d'Al Qaida, ja sospichat per diferents atemptats antiamericans : destruccions deis ambaissadas americanas de Nairobi e Dar es Salaam (1998), ataca còntra lo naviri de guèrra USS Cole en 2000... etc.
.png)
En Afghanistan, la guèrra civila entre lei Talibans e leis autrei faccions afganas durava despuei 1994. En 1996, prenguèron Kabol, la capitala, e formèron lo govèrn dau país. Seis enemics, lei fòrças tatgicas d'Ahmed Shah Massud (Jamiat-e-Islami), ozbècas d'Abdul Rachid Dostom (Junbish-e-Milli-yi Islami) e hazaras (Hezb-e-Wahdat), reculèron en lo nòrd-èst. Quauquei guerrilhas antitalibans resistiguèron dins lei regions centralas. Aquestei faccions diferentas formèron una aliança complicada nomada "Aliança dau nòrd" puei "Frònt Unit". Lo 9 de setembre de 2001, un atemptat tuèt lo comandant Massud.
Sa mòrt, dos jorns avans lo 11 de setembre e atribuida a Al Qaida, aumentèt la pression sus lei Talibans. Lo 14 de setembre, leis Estats Units e lo Reiaume Unit exigiguèron l'extradicion d'Osama Ben Laden[1]. Lo 18, l'ONU exigiguèt tanben l'aplicacion de la resolucion n° 1333 e l'extradicion dau cap d'Al Qaida[1]. Lo meme jorn, lo gòvern taleb refusèt lei demandas d'extradicion. Preferissián de reünir una assemblada de notables religiós per decidir dau sòrt d'Osama Ben Laden[1]. Lo 20, aquela assemblada demandèt a Osama Ben Laden de quitar lo país[1]. Pasmens, lei Talibans vouguèron de pròvas per consentir una extradicion. L'endemans, anoncièron que defendrián lo país còntra leis Estats Units[1].
D'aqueu temps, lei premiers soudats americans arribèron dins la region. Lo 22, comencèron per lançar d'operacions de reconoissença en Afganistan[1]. Un avion sensa pilòt american foguèt destruch en Afganistan lo meme jorn e lei combats entre Talibans e Frònt Unit recomencèron[1]. La Russia aumentèt son ajuda au Frònt Unit. Leis Estats Units preparèron un govèrn novèu per remplaçar lei Talibans, negociant en particular ambé lo rei ancian Mohammed Zaher Chah. A la fin dau mes, leis Americans e leis Anglés acampèron una fòrça importanta e poguèron acréisser sei menaças. En consequéncia, lo 5 d'octòbre, Paquistan se declarèt convencut de la culpabilitat d'Osama Ben Laden.
Lo 7 d'octòbre de 2001, leis aviacions e flòtas deis Estats Units e dau Reiaume Unit comencèron per atacar lei posicions talibans. L'endeman, Donald Rumsfeld declarèt que la guèrra durariá fins a la «destruccion dei rets terroristas».
La campanha aeriana (7 d'octòbre – 2 de novembre de 2001)
Inicialament, l'armada taliban dispausava d'aperaquí 44 000-45 000 combatents[2]. Quasi 10 000 èran de volontaris estrangiers, en particular de Paquistan[2]. De mai, de milícias èran censadas aliadas ambé lei Talibans. En realitat, lei cambiaments de camp serián nombrós[3]. Lei fòrças de sostèn alinhavan environ un centenau de carris de combat (T-54, T-55, T-62, PT-76 o T-34/85), 250 veïculs blindats (BDRM-2, BTR-40, BTR-50, BTR-60, BTR-70, BTR-80, BTR-152, BMP-1 o BMP-2), 200 canons d'artilhariá, 300 canons antiavion e un vintenau de sistèmas sòu-èr de portada corta SA-7 "Grail"[2]. Lo comandament es marrit e malaisat car i a de tensions entre leis unitats diferentas[2]. En fàcia, lei fòrças antitalibans foguèron variadas. Americans e Britanics dispausavan de 2500 soudats en Afganistan, de 4 pòrtavions ambé d'autres naviris de guèrra sus l'Ocean Indian e deis avions de combat de la basa de Diego Garcia[1]. Lo Frònt Unit possedissiá 15 000 combatents.
Dau 7 d'octòbre au 2 de novembre de 2001, leis aviacions de la coalicion ataquèron lei posicions talibans. Aquestei conoissián pas aquela forma de guèrra. Uneis unitats talibans foguèron donc facilament destruchas pendent lo premier mes avans que lei Talibans aprenguèron de se dispersar e de s'acutorbar[4]. Pasmens, poguèron pas replicar e equilibrar la guèrra per que sa defensa sòu-èr èra ineficaça e pas grandet còntra una aviacion modèrna[2].
La campanha terrèstra (2 de novembre – 17 de decembre de 2001)
Dins la nuech dau 2 au 3 de novembre, lo Frònt Unit ataquèron Mazar-e-Charif despuei lo sud de la vila. Maugrat lei bombardaments, lei Talibans resistiguèron a Bai Beche, un fòrt vièlh bastit per lei Sovietics, e au vilatge d'Aq Kupruk. Leis ofensivas dau 3 e 4 foguèron rebutadas davant Bai Beche ont lei defensas paravan dei bombas[4]. Foguèt una carga astruca de la cavalariá ozbèca que permeteguèt la presa d'aquela posicion lo 5[3] [4]. L'endeman, Aq Kupruk tombèt tanben[4]. Lei Talibans assagèron de recular sus sa segonda linha mai l'aviacion americana poguèt atacar sensa èstre empachada per de proteccions. Lo 7 e lo 8 de novembre, de bombardaments fòrça importants destruguèron lei defensas dei vaus Chesmay-e-Safa e Haji Gak. Lo 9, lei Talibans evacuèron Mazar-e-Charif.
La retirada taliban es dificila. Aperaquí 15 000 combatents foguèron enceuclats dins Kunduz. Lo sètge d'aquela vila comencèt lo 11 e s'acabèt lo 23 de novembre de 2001 per la captura de 5000 Talibans e de cambiaments de camp[3]. A l'èst e l'oèst dau país, lei Talibans poguèron pas se defendre après la traucada dau frònt nòrd. Se repleguèron a Kandahar dins lo sud. Lo Frònt Unit ocupèron adonc rapidament la mitat nòrd d'Afganistan : lo 12, Herat se revoutèt, la nuech dau 13 au 14, Kabol foguèt abandonada per lei Talibans, lo 14 e lo 15, Jalalabad e Ghazny foguèron presas facilament.
Dins lo sud, la batalha se concentrèt davant Kandahar a partir dau 23 de novembre, mai lei Talibans resistiguèron. Leis assalidors acceptèron donc de negociar la liurason de la vila en cambi d'una retirada tranquilla per lei Talibans. Lo 7 de decembre, Kandahar foguèt donc la darriera vila importanta presa per lei fòrças antitalibans. Quauquei pòchas de resisténcia combatèron durant lei mes de novembre e de decembre. Lei principaus foguèron Maydan Shar e subretot Tora Bora (12-17 de decembre) ont aurà luòc la batalha darriera de la campanha terrèstra.
La destruccion e la retirada dei darrierei fòrças talibans (decembre de 2001 - julhet de 2002)
En 2002, l'OTAN destapèt uneis unitats talibans dins la vau de Shahi Kot (província de Paktia). Una ofensiva nomada Operacion Anaconda (1er-18 d'abriu) permeteguèt la presa de la valada. Puei, lei Talibans en fugida foguèron atacats dins lei províncias de Paktia e Khost d'abriu a julhet. Finalament, foguèron obligats de se replegar en Paquistan.
Leis acòrds de Bonn e la redaccion d'una constitucion novèla (2001-2004)
Lo 5 de decembre, quatre faccions afganas signèron leis acòrds de Bonn. Aquelei faccions representèron lo Frònt Unit, lo rèi darrièr Mohammed Zaher Chah, lo senhor de guèrra Gulbuddin Hekmatyar e leis Afgans exiliats en Iran. Un govèrn provisòri, presidit per Hamid Karzaï, foguèt creat e confiermat en junh de 2002 per una assemblada tradicionala nomada Loya Jirga. A la fin de 2003, una autra Loya Jirga foguèt convocada e acceptèt, lo 4 de genier de 2004, una constitucion novèla prevesent un regim presidenciau fòrt. Leis eleccions presidencialas d'octòbre de 2004 veguèron la victòria d'Hamid Karzaï[5].
Pasmens, lo desarmament dei senhors de guèrra avancèt gaire maugrat unei gèsts simbolics. En consequéncia, lo govèrn centrau contrarotla solament Kabol e sa region. I pòu pas levar l'impòst e leis administracions provincialas, sovent dirigidas per lei senhors de guèrra ancians, son particularament corrompudas.
Reorganizacion dau comandament taliban e premiereis ofensivas (2003-2005)
En junh de 2003, lo mollà Omar creèt un conseu de direccion nomat Rahbari Shura per dirigir lei diferentei guerrilhas talibans[6]. De fin 2003 a mai de 2004, poguèron lançar una ofensiva limitada dins la província sud de Zabol, rebutada a l'entorn dau vilatge de Misan[7] [8]. En 2005, temptèron uneis ofensivas per se reinstallar dins la mitat sud dau país mai capitèron mau[9]. Pasmens, amb 131 mòrts, lei pèrdas de la Coalicion pendent l'annada 2005 mòstran lo cambiament d'intensitat de la guèrra.
L'ofensiva taliban de 2006
En 2005, après lei reviradas de seis ofensivas talibans, uneis emissaris, coma lo molà Dadullah, foguèron mandats en Afganistan per crear un frònt larg contra la Coalicion e lo govèrn centrau[9]. Pervenguèron a ganhar l'aliança de dos autrei movements poderós mai enemics fins a aquel periòde : lo Hezb-e-Islami de Gulbuddin Hekmatyar e la ret ultraortodòxa de Mohammed Younès Khalid[9]. Lo mollà Dadullah, sostengut per lo mollà Omar, obtenguèt la fin deis atacas contra Paquistan e la concentracion sus Afganistan. 40 000 combatents, alora en Waziristan, anèron donc en Afganistan[9]. Enfin, lei Talibans cambièron sa tactica amb l'adopcion deis atemptats suicidis, inconeguts pendent la guèrra contra lei Sovietics, e l'aplant dei combats quand l'aviacion de l'OTAN interveniá[9].
L'ofensiva taliban de 2006, comandada per lo comandant Djalalouddine Haqqani, coneguèt donc un succès grand. De vilas dins lei províncias sud foguèron presas. Lei contraofensivas de l'OTAN coma l'operacion Mountain Thrust (15 de mai - 31 de julhet de 2006) poguèron pas realament reprendre lei destrechs perduts franc de l'entorn de Panjwaye. De mai, una garnison britanica foguèt assetjada dins la vila de Sangin a partir dau 27 de junh.
L'extension de la guerrilha (2007-2009)
Ben implantats dins lo sud afgan e dispausant de ressorsas financieras solidas, lei Talibans s'infiltrèron dins lo rèsta dau país. Son objectiu es de copar lei linhas d'avitalhament de l'OTAN per Paquistan. Son d'ara endavant capables de batre leis armadas occidentalas coma pendent la batalha de Wanat (13 de julhet de 2008). Pòdon adonc prendre mai de destrechs e cochar lei foncionaris dau govèrn centrau per crear una administracion taliban parallèla. Après una seria d'atacas dins la província dau Noristan colminant a la batalha de Kamdesh (3 de octòbre de 2009), lei Talibans prenguèron quasi tota una província per lo premier còp dempuei 2001[10].
En fàcia, la Coalicion reprenguèt facilament la vila de Musa Qala (7-12 de decembre de 2007) e desbloquèt lei Britanics de Sangin lo 5 d'abriu de 2007. Pasmens, lei doas ofensivas antidrògas de l'annada 2009 dins lei províncias sud dau país pervenguèron solament a de resultats miejats. D'efèct, la superfícia de culturas de paparri demeniguèt un pauc mai lei pèrdas de l'OTAN foguèron importantas. De mai, leis atacas sus leis avitalhaments transitant per lo territòri paquistanés obliguèron l'OTAN de trobar una segonda rota dempuei lo nòrd. Lei Talibans comencèron adonc d'estendre sa guerrilha dins lei províncias septentrionalas.
Enfin, lo govèrn centrau de Kabol es incapable de restancar la corrupcion estimada entre 260 et 465 milions de dolars per an sus un PIB egau a 7,5 miliards de dolars[11]. Aquel imatge es renforçada per leis eleccions presidencialas de 2009 e sei rumors de fraudas massissas[12].
L'eleccion de Barack Obama e una seria de tustadas aerencas tuant de civils nombrós entraïnèron una estrategia americana novèla. Stanley McChrystal remplacèt David McKiernan coma generau en cap. Aqueu generau decidiguèt d'aumentar lo nombre de soudats de la Coalicion e de se concentrar sus lei zònas pobladas.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
