From Wikipedia, the free encyclopedia
Acre o Sant Joan d'Acre (nom tradicional per las populacions crestianas; en arab: عكّا, ʻAkkā e en ebrèu: עַכּוֹ, Akko) es una ciutat de Palestina qu'es uèi compresa dins lo Districte Nòrd de l'Estat d'Israèl.
.jpg)
La vila, poblada dempuèi l'Antiquitat, foguèt primièr una ciutat grèga, puèi romana, bizantina e finalament musulmana a partir de 638. En 1104 foguèt presa pels crestians e venguèt part del Reialme de Jerusalèm senhorejat per Baudoïn Ièr. Foguèt la capitala d'aquel reialme, e mai son pòrt principal, fins que foguèt pres pels mameluks musulmans en 1291, çò que marquèt la fin del reialme latin d'orient. Mantuns òrdres religioses crestians qu'i demorèron pr'aquò. En 1918 que cabussèt dins la tempsada del mandat britanic fins a 1947 quand a partir del plan de partatge de Palestina que l'auriá deguda autrejar als arabs, foguèt refusat per aquestes darrièrs e Acre foguèt alavetz conquestada per Israèl.
Acre es una dels endreches mai ancians d'abitacion continua de l'estat d'Israèl.[1] Lo nom Aak, que figura sus las listas de tribut de Totmòsi III (cap al sègle XVI abans Crist), podriá se referir a Acre. Las letras d'Amarna mençonan tanben un endrech sonat Akka,[2] tot coma los tèxtes de l'Execracion, que son anteriors.[3] Dins las Bíblia ebrèa, (Jutges 1:31), Akko es un dels lòcs qu'a partir d'el los israelitas fòragetèron pas los cananeans. Es descrich mai tard coma essent dins lo territòri de la tribú d'Asher e segon Josephus, èra dirigida per un dels governadors provincials del rei Salomon. Del temps de la dominacion israelita, foguèt politicament e culturalament ligada amb Fenicia. A l'entorn de 725 abans Crist, Akko, Sidon e Tir se jonhèron dins una revòlta contra Shalmaneser V.[4]
Los istorians grècs mencionan la vila pel tèrme Ake, que significa "cura". Segon un mite grèc, Eracles i trobèt d'èrbas curativas per sonhar sas nafras.[5] Josephus la sonava Akre. Son nom foguèt cambiat per Antiochia Ptolemais qualque brieu aprèp la conquesta d'Alexandre lo Grand, e puèi a Ptolemais, probablament per la Dinastia Ptolemaica, aprèp la particion del reialme d'Alexandre.[6]
Estrabon fa referéncia a la vila sonque coma un ponch de joncion pels Pèrsas dins sas expedicions contra Egipte. A l'entorn de 165 abans Crist Judas Maccabeus desfaguèt los seleucids dins divèrsas batalhas en Galilèa, e los menèt a Ptolemais. Cap a 153 abans Crist Alexandre Balas, lo filh de Antiochus Epiphanes, contestant la corona seleucida amb Demetrius, s'apoderèt de la vila, que li aviá dobèrt las pòrtas. Demetrius assoldèt los macabèus per tal d'obtenir lo supòrt dels josieus contra son rival, en particular los revenguts de Ptolemais pel benefici del Temple de Jerusalèm, mas de badas. Jonathan Maccabaeus s'aliguèt amb Alexandre, e en 150 abC foguèt recebut per el amb los onors a Ptolemais. Qualques ans mai tard, pasmens, Trifon, un oficièr dels seleucids, que creissèt dins la suspicion dels macabèus, traiguèt Jonathan a Ptolemais e quand aqueste i arribèt, traitament lo faguèron presonièr.
La ciutat foguèt presa per Alexandre Jannaeus, Cleopatra VII d'Egipte e Tigranes II d'Armenia. Here Herod bastiguèt un gymnasium, ae here los josieus met Petronius, sent to set up estatuas de l'emperador dins lo Temple, e lo persuadiguèt him to turn back. Sant Pau passèt un jorn a Ptolemais (Acts 21:7). Una colonia romana foguèt fondada dins la vila, Colonia Claudii Cæsaris.Aprèp la division definitiva de l'Empèri Roman en 395 CE, Akko passèt jos l'administracion de l'Empèri Roman d'Orient.
En seguida de la desfacha de l'armada bizantina de Heraclius per l'armada sarrasina de Khalid ibn al-Walid a la Batalha de Iarmok, e la capitulacion de la ciutat crestiana de Jerusalèm al calif Umar, Acre passèt jos la dominacion del califat arab que comencèt tre 638. La conquèsta araba generèt un reviure de la vila d'Acre, que venguèt lo pòrt principal de Palestina del temps dels omaiads e dels abassids que seguèron, e mai encara quand passèt jol contraròtle dels crosats durant lo sègle XIII.[1] La vila foguèt conquistada pel rei Baldoïn I de Jerusalèm en 1104 durant la Primièra Crosada e los crosats tanben ne faguèron son pòrt màger en Palestina.[7] Cap a 1170 venguèt lo pòrt mai important de la Mediterranèa occidentala, e lo Reialme de Jerusalèm èra considerat en occident coma una entitat immensament rica e subretot per encausa d'Acre. Segon lo testimoniatge d'un contemporanèu anglés, provesiá mai per la corona crosada que la totalitat de revenguts del rei d'Anglatèrra.[8] Foguèt tornar presa per Saladin en 1187, puèi assetjada per Gui de Lusinhan renforçat per de naus de Pisa e una armada terrèstre d'en primièr en agost de 1189. But foguèt pas presa abans julhet de 1191 per Ricard I d'Anglatèrra, Felip de França, Leopold d'Áustria, lo fèrre de lança de las armadas Soàbias e alemandas e la rèsta de l'armada dels crosats. Venguèt puèi la capitala de çò que demorava del Reialme de Jerusalèm en 1192. En 1229 foguèt plaçada jol contraròtle dels cavalièrs espitalièrs. Los crosats sonèron la vila "Acre" o "Sant Joan d'Acre" que la confondèron amb la vila filistèa d'Ekron, situada dins lo sud d'Israèl actuala. Foguèt la darrièra fortalesa de l'estat crosat, e tombèt jos las atacas dels mamelocs d'Egipte durant un sètge sanglent en 1291.
Los otomans del Sultan Selim I capturèron la vila en 1517, que caiguèt puèi dins una totala descasença. L'universitari anglés Henry Maundrell en 1697 la trobèt arroïnada, en defòra d'un khan (caravanserralh) qu'èra ocupat per qualques mercants franceses, una mosqueta e qualques paures ostalets.[9]
Cap a la fin del sègle XVIII jos la dominacion de Dhaher al-Omar, lo sheik local, la vila se reviscolèt. Son successor, Jezzar Pasha, lo governador de Damasc, la melhorèt e la fortifiquèt, mas al pretz d'impòstes pesucs levats per son compte pròpri. Cap a 1780 Jezzar forabandiguèt peremptòriament lo comptador de negòci francés, malgrat las protestacions del govèrn francés, e refusèt de recebre lo consul.
En 1799 Napoleon Bonaparte, in pursuance de son scheme for raising una rebellion dels sirians contra la dominacion turca, appeared before Acre, mas aprèp un sètge de dos meses (March–May) was repulsed pels turcs, ajudats per Sir Sidney Smith and a force of British sailors. Having lost his siege cannons to Smith, Napoleon attempted to lay siege to the walled city defenduda per las tropas otomanas lo 20 de març de 1799, using only his infantry e small-calibre cannons, una estrategia que fracassèt e portèt to his retreat dos meses mai tard, lo 21 de mai.
Jezzar was succeeded aprèp sa mòrt per son filh Suleiman Pasha, under whose milder rule the town advanced in prosperitat till his death in 1819. Aprèp sa mòrt, Haim Farhi, qu'èra estat son conselhièr, paguèt a huge sum in bribes per s'assegurar que Abdullah Pasha (lo filh d'Ali Pasha, the deputy de Suleiman Pasha), que coneissiá had known from joventut, will be appointed as ruler. Abdullah Pasha ruled Acre fins a 1831, quand Ibrahim Pasha besieged and reduced the town and destroyed its buildings. Durant la Crisi orientala de 1840 it was bombarded lo 4 de novembre de 1840 per las allied British, Austrian and French squadrons, e l'an seguent restored to Turkish rule.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
