From Wikipedia, the free encyclopedia
Lo sètge de Tenochtitlan es una batalha de la conquista espanhòla de l'Empèri Astèc que durèt dau 30 de mai au 13 d'aost de 1521. Opausèt una armada compausada d'Espanhòus e de Tlaxcaltècs (51 000 òmes) menada per lo conquistador Hernán Cortés a una armada astèca (60 000 òmes) comandada per lo huey tlatoani Cuauhtémoc. L'importanta populacion de la vila sostenguèt tanben la defensa. Lo combat s'acabèt per una victòria decisiva deis Espanhòus que prenguèron la vila, destruguèron l'Empèri Astèc e annexèron la region.
Après la revòuta de la capitala astèca ocupada per leis Espanhòus (Noche Triste), Cortés deguèron abandonar la vila e s'enfugir vèrs Tlaxcala. Perseguits, leis Espanhòus e lei Tlaxcaltècs protegiguèron sa retirada amb lo succès defensiu de la batalha d'Otumba (7 de julhet de 1520) onte leis Astècs aprofichèron pas una importanta occasion d'anientar son adversari. En Tlaxcala, Cortés deguèt faciar l'oposicion de certanei caps favorables ais Astècs mai l'aliança entre Espanhòus e Tlaxcaltècs foguèt finalament mantenguda[1]. Au contrari, Cortés poguèt prendre lo temps necessari per planificar una ataca ben organizada e construrre de naviris per facilitar lo sètge de la vila. A la fin de l'annada 1520, dispausava de 900 a 1 000 soudats europèus, de 18 canons e d'un nombre de guerriers indigèns estimats a plusors desenaus de miliers[2].
De son caire, leis Astècs assaièron de trobar d'aliats per faciar l'ofensiva en preparacion. Per aquò, prepausèron d'annular lei tributs impausats ai pòbles somés durant lei guèrras precedentas. Pasmens, obtenguèron pauc de succès e la màger part dei ciutats mesoamericanas demorèron neutras ò jonhèron lo camp espanhòu. Per complicar mai la defensa, una epidemia de variòla – malautiá importada per leis Europèus – comencèt de decimar la region a partir de setembre de 1520[3]. L'emperaire Cuitlahuac eu meteis foguèt tuat per lo virús e remplaçat per Cuauhtémoc. La mortalitat agantèt probable 50 % e lo morau dei defensors foguèt tocat[4]. Pasmens, leis Astècs demoravan una fòrça militara importanta dins la region. Poguèron donc reünir una armada leugierament pus importanta que leis asalhidors[5].
L'ataca comencèt lo 28 de decembre de 1520. Sensa dificultat, lei tropas de Cortés ocupèron Texcoco que sa populacion èra devesida sus la conducha de menar. Après una lònga pausa per organizar l'assaut dirècta còntra la vila, leis Espanhòus assemblèron sei naviris lo 28 d'abriu de 1521 sus lo Lac Texcoco. Cortés organizèt sei tropas en tres còrs per blocar totei leis accès a la vila e i causar una famina. Per aquò, la disciplina foguèt renforçada per de règlas estrictas. Una rota de sortida foguèt laissada liura car Cortés esperava una fugida sensa combat dei defensors[6].
Pasmens, leis Astècs refusèron d'abandonar sa capitala. Lo 1èr de junh, a partir de barcas, assaièron d'atacar lei naviris espanhòus. Batuts e dispersats, deguèron laissar lo contraròtle dau Lac Texcoco a seis adversaris. Dins aquò, lei combats terrèstres foguèron pus indecís. Dins lei zònas palunosas onte la superioritat tecnologica espanhòla aviá pauc d'efiechs, la superioritat numerica e la conoissença dau terren èran d'avantatges importants per lei defensors. De mai, establir lo blocus complèt d'una vila coma Tenochtitlan èra un pretzfach complèx. De viures poguèron ansin continuar d'intrar dins la vila. Lo 30 de junh, una ataca generala foguèt ansin rebutada amb de pèrdas importantas per leis Espanhòus[7]. Leis Astècs sacrifiquèron lei presoniers, çò qu'aguèt un efiech morau important.
A partir dau 1èr de julhet, per empachar lei desercions au sen de seis aliats indigèns, Cortés decidèt d'adoptar una tactica de reduccion sistematica dei defensas astècas. Mandèt tanben de tropas per reprimir de temptativas de còntra-ofensivas astècas vèrs d'autrei vilas (Cuernavaca, Otomi, etc.). Desenant, totei lei construccions presentas dins lei sectors ocupats per leis asalhidors foguèron destruchas per empachar lo restabliment de linhas defensivas per leis Astècs[8]. Aquò empediguèt tanben leis Astècs d'utilizar lei bastiments per gitar de projectils sus leis Espanhòus. Fòrça violenta, aquela tactica permetèt d'obtenir rapidament de resultats. Lo 27 de julhet, leis Espanhòus prenguèron lo contraròtle dau mercat de Tlatelolco. Sensa viures e sensa fònt d'aiga, leis Astècs resistiguèron fins au 13 d'aost avans de capitular. L'emperaire Cuauhtémoc assaièt de s'enfugir per perseguir lo combat mai foguèt capturat.
La presa de Tenochtitlan e la captura de Cuauhtémoc marquèron la fin de l'Empèri Astèc. Aquò èra una victòria majora per lei conquistadors que poguèron dirèctament annexar la region au nom dau rèi d'Espanha. Pasmens, en despiech deis anóncias fachs per Cortés, pauc d'aur foguèt descubèrt dins lei roïnas de la ciutat. D'efiech, per empachar la captura dau tesaur astèc, Cuauhtémoc aviá ordenat de lo negar dins lo lac. Lo cap espanhòu deguèt donc faciar un certan maucontentament au sen de sei tropas.
A tèrme lòng, l'annexion de la region permetèt ais Espanhòus de dispausar d'una basa solida per desvolopar son empèri en America. Lei pèrdas indigènas durant lo sètge èran estadas considerablas. Lo nombre de victimas entre lei defensors e leis abitants de la capitala astèca es estimat entre 100 000 e 240 000. L'aristocracia astèca èra estada quasi exterminada e lei Tlaxcaltècs executèron fòrça subrevivents[9]. La menaça d'una restauracion de l'Empèri èra donc fòrça febla per leis Espanhòus[10]. De mai, seis aliats locaus avián egalament subits de pèrdas significativas que foguèron rapidament agravadas per leis epidemias en provenància d'Euròpa. Ansin, lei roïnas de Tenochtitlan poguèron sensa dificultat venir la basa de la Ciutat de Mexic.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
