Rodés

Rodés^{[1],[2],[3],[4][5]} (Rodez en francés) es una vila occitana de Guiana. Es la capitala de Roergue e lo capluòc del departament d'Avairon dins la region d'Occitània. Es la vila mai poblada del departament e compta una populacion de 24319 (2018) abitants (rodaneses).

Vila d'Occitània

Rodés Rodez
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Vista generala de Rodés.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	44° 21′ 02″ N, 2° 34′ 30″ E
Superfícia	11,18 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	640 m 618 m 500 m
Geografia politica
País	Roergue  Guiana
Parçan	Leveson-Rodanés
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 12	Avairon (prefectura)
Arrondiment 122	Rodés (Capluòc)
Canton 1298	capluòc de Rodés Èst, Nòrd e Oèst, puèi burèu centralizator de Rodés-1, Rodés-2, Rodés Ònes
Intercom 241200187	Rodés Aglomeracion (residéncia)
Cònsol	Christian Teyssèdre (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	24 319 ab. Evolucion de la populacion 26 212 ab.
Densitat	2 123,52 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	rodanés / rodanesa ; rodanesc / rodanesca
Còde postal	12000
Còde INSEE	12202

Geografia

Rodés se situa entre las vals e nauts planèls dels Grands Causses e dels puèges umids del Segalar. Se tròba a una altitud mejana de 570 mètres, lo minimum i es 500 mètres e lo maximum 640 mètres). Son territòri s'espandís per la part sud-oèst del Massís Central.

Etimologia

Joan Coromines^[6] explica que Rodés (coma apareis escrit en son òbra) coincidís amb lo toponime catalan Rodés, e que tots dos derivan d'un locatiu, en plural: Rŭtēnīs, d'origina latina o ben d'una forma de genitiu segon lo testimoniatge, pel vilatge catalan, de 1068-95 castellum Rodenis. Puèi se presenta en la comuna del Rosselhon sens -n en 1152, Redes (sic), e Rodés los ans 1153, 1213, 1225, i 1346, e amb ultracorreccion Roders en 1354.

Istòria

Rodés es una vila fòrça anciana, qu'a mai de dos mila ans. Las traças mai ancianas de son existéncia se situan a l'entorn del sègle V abans Crist, quand un pòble cèlta vengut d'Euròpa centrala, los rutèns, s'i installèron. I fondèron un dels oppidums mai caracteristics de la civilizacion galesa, l'oppidum de Segodunum.

Administracion

Lista dels cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	2026	Christian Teyssèdre	PS puèi LREM	ancian quadre, ancian conselhièr regional de Miègjorn-Pirenèus, president de Rodés Aglomeracion
març de 1983	2008	Marc Censi	UDF puèi UMP	Engenhaire Meunier, president de Miègjorn-Pirenèus (1988-1998), ancian president de la CA del Grand Rodés, ancian president de l'AdCF (Assemblada de las comunautats de França)
març de 1965	1983	Roland Boscary-Monsservin	RI	avocat, deputat (1951-1971), senator (1971-1980), ancian cònsol d'Ònes, ministre
1953	1965	Bertrand de Lapanouse	conservator republican e paisan
1944	1953	Maurice Georges Subervie	republican
mai de 1935	1944	Raymond Bonnefous		cirurgian, president del Conselh General, senator
mai de 1925	1935	Eugène Raynaldy	Esquèrra Republicana	deputat, senator, ministre
1899	1925	Louis Lacombe	Esquèrra Radicala
	1899
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 23741, totala: 25690
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
5 592	6 233	6 613	7 352	8 240	9 685	9 272	10 936	10 280
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
10 877	11 856	12 037	12 111	13 375	15 333	15 375	16 122	16 303
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
16 105	15 502	15 386	14 201	15 150	16 195	18 450	20 437	20 383
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
20 924	23 328	25 550	24 368	24 701	23 734	24 028	24 289	24 540 26 586
2009	2010
24 358 26 378	23 917 25 974
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Luòcs e monuments

• 
  La catedrala de Rodés
• 
  Vista de Rodés
• 
  Mercat de Rodés
• 
  Senhalizacion occitana

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas amb la comuna

• Uc Brunet (fl.1190-1220), trobador.
• Marc Censi (1936), politician, ancian cònsol de Rodés de 1983 a 2008 e president del Conselh Regional de Miègjorn-Pirenèus de 1988 a 1998.
• Joan Alèxis Betelha (1763-1847), militar.
• Pèire Solatges pintre (1919-2022)

Veire tanben

• Estivada

Ligams extèrnes

Nòtas

1. Pojada, Patrici (2009). Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières. ISBN 978-2-86266-573-3. 
2. «Toponimia occitana».
3. Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
4. Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
5. La fonologia francesa, qu’impausa una [e] larga e enebís una [e] estrecha en sillaba barrada (Mèze, Sète, Rodez, Rouergue), entraïna en occitan una dobertura erronèa : Mèsa*. Sèta*, Rodès* e mai benlèu la forma Roèrgue (Alibèrt 1935. 471 ; Vaissièr 1879) en fàcia dei formas normalas que son, segon lo TDF, Mesa, Seta, Rodés e probablament Roergue (TDF : <Rouërgue>5, Cantalausa escriguèt dins L’occitan que la forma usuala en roergat es ben Roergue, aquesta forma es estada chausida tanben per leis Edicions de Roergue). Per Rodés e Roergue, la barradura de e es naturala a respiech dan latin que ten una ē lònga dins leis etims Rutēnos e Rutēnicum., L’occitan, lenga fantasmada : l’exemple de la toponimia, Domergue Sumien http://books.openedition.org/pulm/1024
6. Coromines, 1996.

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Rodés.

• Portal de Roergue