movement politic identitari From Wikipedia, the free encyclopedia
L'occitanisme es un corrent transversal que reclama l'identitat politica, lingüistica e culturala d'Occitània e —en qualques cases— tanben dels Païses Catalans.[1][2][3][4] A partir del sègle xx, cèrts corrents an evoluat cap una ideologia de nacionalisme occitan, que revendica la qualitat de nacion per Occitània e sa particularitat istorica.
.jpg)
La crosada dels agibeses provoquèt lo desinterès total per la florida culturala de Catalonha e del País Valencian, ignorant lo cenacle dels grands escrivans occitans de la Renaissença francesa: Pèire de Garròs en Gasconha, Loís de la Bellaudièra en Provença, Augièr Galhard en Lengadòc.[5] La decandéncia de las letras d'òc es constatada als Jocs Forals del Consistòri del Gai Saber, que recompensava fins en 1513 d'obratges en occitan. Sota la dinastiá borbonica en Navarra, lo gascon gaudissiá de prestigi e produsiá de la literatura. Se la Glèisa Catolica aviá condamnat l'usatge de l'occitan, la Primièra Renaissença occitana debutèt simbolicament en 1565 amb l'impression d'un catequisme bearnés a Lemòtges e dels Psaumes de David.[6]
L'epòca pòst-revolucionària coneguèt un nòu esplendor amb la publicacions de nombroses diccionaris, lo de Salvador Andreu Pellas (1723), l'antologia de Ròcaguda (1819), o lo diccionari de Francés Rainoard (1816-1821), publicat amb lo sosten de l'administracion reiala de Loís XVIII.
L'occitanisme modèrne nasquèt dins un periòde contemporanèu a un fenomèn cultural —la Renaissença lingüistica suscitada pel romantisme— que se produguèt al sègle xix en Euròpa.[7] Frederic Mistral foguèt un promotor de la literatura occitana gràcias a sos trabalhs de codificacion. Pasmens, la concepcion d'una grafia fonetica non conveniviá pas als defensors de l'unitat lingüistica de l'occitan. Contra l'efeverscéncia d'una politica centralista, lo Felibritge de Mistral mostrava pel primièr còp l'exemple de la capacitat del «patois» d'exprimir d'idèas complèxas coma la literatura.[8] Es parallèl a d'autres similars, coma lo Rexurdimento galèc, lo Resurdimientu asturian o la Renaixença catalana.[9]
L'occitan èra tanben la clau per l'afirmacion de l'identitat meridionala. La revòlta dels Vinhairons de 1907 foguèt una manifestacion occitanista de massa dins lo Miègjorn a l'alba de sègle xx. L'occitanisme racampava de sensibilitats divèrsas: d'un punt de vista politic, la question del pòble, d'autra banda lo problèma major residissiá dins la manièra d'escriure l'occitan e de reünir las grafias variadas per notar l'occitan.
Los ans 30 foguèron l'impuls de l'occitanisme cap a Catalonha, e de las relacions entre las doas culturas.[10] Es dins aquel contèxt que d'intellectuals occitans e catalans trabalhèron ensems per establir una nòrma ortografica comuna. Aquel movement academic vei la gestacion dels traits de l'occitanisme modèrne coma un projècte cultural que s'espandís defòra d'Occitània stricto sensu.[11] Loís Alibèrt, idealizator de la grafia dita «classica», basada sus la tradicion medievala, publiquèt sa Gramatica occitana en 1936 a Barcelona.
Rampelam que lo brèç del movement occitanista es Provença.[12] Lo felibritge mistralenc èra monarquista e de dreita, dempuèi lo sègle xix fins a la Segonda Guèrra Mondiala, mentre que l'occitanisme occidental, se volent d'esquèrra,[13] se rapròchava de l'influéncia catalana.[14]
Lo concèpte d'etnisme emergiguèt amb Francés Fontan, doctrina centrala de l'autonòmia occitana. La lenga segon Fontan, representa lo pilar de l'identitat d'un pòble.[15] Es tanben autor de la grafia fontaniana, però non a jamai agut de succès ni en França, ni en Itàlia.
Aquel tèrme es utilizat:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
