From Wikipedia, the free encyclopedia
La Mèca (مكة ò مكة المكرمة, Makka ò Makka al-Mukàrrama en arabi) es una vila situada dins li províncias occidentali de l'Aràbia Saudita a proximitat dau pòrt de Jeddah. En lo 2007, teniá una populacion de 1,7 milion d'abitants. Ciutat probablament sensa importança avant lo siècle VII, foguèt lo luec de la creacion de l'islam per Maomet entre lo 610 e lo 630. Despí aqueu periòde, es la vila santa pus importanta de l'islam, cen que li conferisse un prestigi considerable coma centre dau pelegrinatge anual dei musulmans (lo hajj) e direccion dei preguieras realizadi cada jorn per lu cresents (la qibla). Aqueli activitats sacradi son lo centre de l'economia de la ciutat qu'es vengut un important centre mondial dau torisme religiós.
| País |  Arabia Saudita |
| Superfícia | 1200 km² |
| Populacion | 1,7 000 000 (2007) |
| Latitud | 21°25′0″N |
| Longitud | 39°49′0″E |
| Altitud | |
| Localizacion de la vila en Arabia Saudita | |
|---|---|
 | |
La Mèca si situa a l'oèst de la Peninsula Aràbia dins una valada cavada per un oed passant entre lu massís montanhós d'Asir e de Hetjaz e d'Asir. La ciutat si situa ensinda entre 194 e 310 m d'altituda, mas es enviroutada per de cimas pus auti que pòdon passar 900 m. Es una oasis situada dins una region desertica, cauda e arida. Li precipitacions li son de l'òrdre de 100 mm per an e an generalament un caractèr chavanós. Li temperaturas mejani si situan entre 18,6 e 43,2 °C.
L'accès de La Mèca a la ret de transpòrt saudian es un pauc particular per una vila d'aquela importança. D'efècte, per de rasons istoriqui, despende de la vila portuària de Jeddah, situada a 60 km lòng de la Mar Roja, per li sieui comunicacions exteriori. Ensinda, l'aeropòrt internacional de La Mèca es en realitat aqueu de Jeddah (Aeropòrt internacional Rèi-Abdelaziz). Lo pòrt de Jeddah, lo pus important dau país, assegura finda li liasons maritimi. D'autorotas e una linha de camin de fèrre a granda velocitat religan li doi ciutats. La Mèca es integrada a la ret rotiera e autorotiera saudiana, mas lu trajèctes dins lo desèrt d'Arabia non son totjorn simples.
Au sen de la vila ela mema, la construccion d'un mètro es en cors emb una promiera linha inaugurada en lo 2010. Totun, es actualament mai que mai una construccion de prestigi que fonciona unicament durant lo hajj per facilitar la circulacion dei pelegrins entre lu luecs sants diferents.
Li originas de La Mèca non son conoissudi car la vila es absenta dei documents anteriors ò contemporanèus au periòde de formacion de l'islam[1]. Li informacions sus l'istòria preislamica de La Mèca son donc tardivi e dependenti d'una matèria musulmana, largament mitica e legendària, escricha a partir de la fin dau siècle VII[2]. Li a donc de questions sus la realitat de son importança avant Maomet[3]. Per d'istorians, aquò va fins a dobtar de l'existença de La Mèca avant lo sègle VII[4]. Per sostenir aquela teoria, si basan sus la data fòrça tardiva de la promiera mencion de La Mèca dins un document escrich (en lo 741) e sus lo resultat de recèrcas arqueologiqui, limitadi, que datèron dau siècle VIII li estructuras pus anciani descubèrti.
Totun, per la màger dei istorians, La Mèca existissia avant la naissença de Maomet. Mas, la talha febla de l'oasis e li ressorsas naturali limitadi non permèton d'imaginar una vila importanta. La Mèca preislamic èra donc probablament un pichin centre comercial e religiós situat dins l'esfèra d'influença dei Lakhmidas[5]. Podiá donc èsser lo feu d'una tribú de febla importança en contacte emb li tribús nomadi e lu centres pus importants de Najran e d'Aden[6][7]. En revenge, un ròtle de centre caravanier es gaire probable car La Mèca si situa dins una region excentrada a rapòrt dei rotas marchandi de l'epòca[8].
Dins la tradicion istoriografica islamica, La Mèca es presentada coma la pus rica vila de la rota comerciala passant per li regions occidentali de la Peninsula Aràbia. Dirigida per la tribú dei Qorequitas, èra finda lo centre religiós d'un politeïsme preislamic dominat per de divinitats coma Hubal, Manaf, Isaf e Na'ila[9]. La Kaaba èra un dei centres d'aquela religion e la vila èra ja l'objècte d'un important pelegrinatge. Ensinda, la vila venguèt un centre comercial pus important que Petra e Palmira[10]. Totun, lu istorians modèrnes contèstan aquela vision miraculosa de l'istòria preislamica de La Mèca car lo luec non a li ressorsas en aiga per assostar una populacion nombrosa avant la sieua designacion coma vila santa de l'islam.
Lo periòde de Maomet es unicament conoissuda per lo mejan de fonts arabi. Segon aquela tradicion, Maomet reçaupèt li revelacions divini menent a la fondacion de l'islam dins la bauma de Hira. Totun, li elitas marchandi non foguèron favorabli au sieu messatge. Mas, aguèt mai de succès dins li classas populari. En lo 622, après la mòrt d'un oncle quorequita que lo protegissiá, deguèt s'enfugir vèrs Medina, eveniment que marca lo començament dau calendier islamic. La guèrra entre La Mèca e Maomet durèt fins au 630. De negociacions reglèron la capitulacion de la vila e permetèron lo mantenement d'un important pelegrinatge cada an[11]. La Mèca venguèt ensinda la vila santa de l'islam.
Après la mòrt de Maomet, La Mèca conoissèt un periòde de desvolopament emb l'installacion de musulmans gràcias au sieu prestigi religiós. Ensinda, a partir dau siècle VIII, li fonts musulmani e non musulmani concòrdan globalament per descriure un centre sacrat sensa importança politica après la revòlta d'Abd Allah ibn az-Zubayr durant la Segonda Fitna (680-692), una guèrra civila entre de pretendents au califat. Totun, lo títol de protector dei luecs sants gardèt totjorn un certan prestigi. Aquela proteccion non èra totjorn simbolica car de sèctas radicali opausadi au pelegrinatge ò ai elitas suniti ataquèron regularament la vila. En particular, en lo 930, lu Qarmatas, una sècta chiita, pilhèron la ciutat, maselèron la populacion e raubèron la Pèira Negra de la Kaaba[12][13]. Lu Abbassidas deguèron pagar una rançon importanta per n'obtenir la restitucion.
Per melhorar la defensa militara dei luecs sants, lu Abbassidas fondèron lo Cherifat de La Mèca en lo 967, un principat vassal encargat de la proteccion e de la gestion de la vila[14]. Perdurèt fins au 1925 e profichèt rapidament dau declin abbassida per venir autonòme. Totun, aquela libertat mòstra la manca d'interès dei poissanças musulmani per la region. Ensinda, dau siècle XIII au siècle XVI, lu cherifs de La Mèca foguèron oficialament chiitas. Aquò s'arrestèt emb la conquista d'Egipte per lu Otomans en lo 1517. Lo cherif deguèt acceptar la senhoria turca e si convertir au sunisme. Totun, la presença otomana dins la Peninsula Aràbia demorèt febla.
Durant la Promiera Guèrra Mondiala, lo cherif Hussein ben Ali se revoltèt còntra l'[[Empèri Otoman]. Admés entre lu vencèires dau conflicte, volia crear un Estat modèrne dins la peninsula. Pasmens, foguèt vencut per Abd al Aziz Ibn Saud, fondator de l'Aràbia Saudita actuala. Lo Cherifat foguèt abolit e La Mèca foguèt desenant gerida segon lu precèptes dau wahhabisme. Aquò entraïnèt la destruccion de mai d'un luec sant jutjat contrari a l'islam. En particular, li tombas de personatges importants de l'islam, vengudi de luecs de pelegrinatge, foguèron esquasi sistematicament destruchi per empachar lo retorn de « l'idolatria ».
En parallèle, lo pelegrinatge pilhèt sa forma actuala e venguèt una importanta font de revenguts per lo reiaume saudian. Per sostenir aqueu desvolopament, li autoritats comencèron donc la construccion d'infrastructuras modèrni coma l'aeropòrt internacional de Jeddah e lo complèxe dei Abraj Al Bait Towers. Deguèron finda renforçar la seguretat car lo pelegrinatge es sovent lo luec d'accidents greus (1990, 1994, 1998, 2004, 2006, 2015...) ò d'atemptats terroristas (1975, 1979, 1987...).
Encuèi, li foncions religioï tènon un ròtle central dins la vida e l'economia locala. D'efècte, La Mèca es la vila santa pus importanta de l'islam, cen que li conferisse un prestigi fòrça particular dins lo monde. De mai, cada an, es a l'origina d'un important flux de fideus qu'es vengut la promiera fònt de revenguts de la vila.
La Mèca es considerada coma una vila santa per li doi brancas principali de l'islam, lo sunisme e lo chiisme, e ocupa ensinda doi foncions majori dins aquela religion. D'efècte, La Mèca es la direccion, la qibla, dei preguieras obligatòri adreiçadi per lu musulmans. Aquela direccion a finda un ròtle dins lu rites funeraris musulmans car lo defuntat es orientat vèrs la vila. Totun, per La Mèca, la foncion pus importanta es la segonda. D'efècte, durant li negociacions menadi per obtenir la capitulacion de la vila, li elitas locali demandèron lo manteniment dau pelegrinatge annual qu'avia luòc dins l'encastre dau politeïsme preislamic. Maomet acceptèt donc d'integrar un pelegrinatge obligatòri a La Mèca per cada musulman aguent lu mejans financiers au manco un còp dins la sieua vida. Dich hajj, fa partida dei cinc piliers fondamentals de l'islam e si debana entre lo 8 e lo 13 dau dotzen mes dau calendier musulman[15]. Existisse finda una autra forma de pelegrinatge dins la vila, l'umra, que non es obligatòri. Es tradicionalament realizat durant lo hajj ò durant lo mes de ramadan, mas pòu aver luec tota l'annada. Aquelu pelegrinatges reünisson de milions de fideus cada an e d'infrastructuras adaptadi son estadi creadi per assegurar l'acuèlh.
L'accès ai luecs sants es enebit ai non musulmans per li autoritats saudiani[16]. Lu luecs principals son liats a la vida de Maomet e au hajj. La bauma de Hira es lo luec dont Maomet reçaupèt la revelacion de l'Alcoran. Si situa a 4 km au nòrd-oèst de la Mèca. Dins la ciutat ela mema, se tròban la mosquea al-Haram e la Kaaba. Consituísson lo santuari pus important de l'islam. D'efècte, la Kaaba èra inicialament un luec de culte preislamic que conteniá li estàtuas de divinitats anciani. Consideradi coma d'idòlas, foguèron destruchi après la conquista de Maomet e l'edifici venguèt lo simbòle de la victòria de Dieu. Totun, la Kaaba actuala non es aquela de Maomet. D'efècte, lo bastiment foguèt destruch mai d'un còp durant de guèrras ò en causa d'una entretenança insufisenta. L'edifici actual data ensinda dau 1631.
La conservacion dei luecs sants es actualament menaçada per la politica dau govèrn saudian destinada a aumentar lu revenguts eissits dau pelegrinatge. Una promiera menaça es liada ai trabalhs d'agrandiment dau bastiment iniciats despí lo 2007. Entraïnèron la destruccion dei partidas pus anciani de la mosquea. En parallèle, lo poder favoriza la construccion d'un complèxe de luxe, li Abraj Al Bait Towers, au dessobre de la mosquea al-Haram e de la Kaaba[17][18].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
