La Bastida Castèthamorós

La Bastida Castèthamorós (Labastide-Castel-Amouroux en francés) es una comuna agenesa (^[1]) de Gasconha situada dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vilatge d'Occitània

La Bastida Castèthamorós Labastide-Castel-Amouroux
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Castèth deu Plantèir (sègle XIX)
Geografia fisica
Coordenadas	44° 20′ 25″ N, 0° 07′ 34″ E
Superfícia	11,95 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	172 m 130 m 51 m
Geografia politica
País	Gasconha Agenés
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 47	Òut e Garona
Arrondiment 472	Marmanda
Canton 4705	Las Seuvas/Ahorèsts /Los Bòscs de Gasconha, (Boglon abans 2015)
Intercom 244701355	CC deus Tuquets e Lanas de Gasconha
Cònsol	Nicole Bernadet (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	305 ab. Evolucion de la populacion 305 ab.
Densitat	26,95 ab./km²
Autras informacions
Còde postal	47250
Còde INSEE	47121

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de La Bastida Castèthamorós

	Lo Gresèth e Cavanhan	Senta Gema e Martalhac
Pocinhac
Castèlgelós		Lairitz e Montcassin

Toponimia

Las fòrmas ancianas son  : castri Amorosii (bastida ~), en latin, en 1289, Castro Amorosio (de ~), castri Amorosii (Ville et ~), en latin, en 1305, castrum Amorosii, en latin, en 1307-1317, Castet Amoros, en occitan, en 1307-1317, castri Amorosi (ecclesia ~), en latin, en 1326. Lo determinant, qu'èra lo nom principau a l'Edat Mejana, s'es oblidat e la comuna, com çò que demòra deu vilatge, se ditz adara La Bastida ^[2]. La mapa de Sanson au sègle XVII ^[3], la de Cassini au sègle XVIII ^[4] portavan simplament Labastide o La Bastide e lo nom oficiau èra Labastide avant de venir oficialament Labastide-Castel-Amouroux en 1879. Pr'aquò, dens un usatge larg e pas sonque locau, lo determinant permet de diferenciar aquera La Bastida de las autas deu medish nom.

• La Bastida, prononciat [labas'tidə]. Lo nom ven deu vèrbe bastir, deu francic *bastjan, « trenar », a l'origina « bastir fortificacions trenadas gràcias a paus plaçats a l'entorn d'un castèth » ^[2]. Lo mot bastida es un participi passat substantivat que designa petitas vilas fondadas aus sègles XIII e XIV, dab franquesas autrejadas aus abitants ^[5]
• Castèthamorós. Dab La Bastida, lo nom complet deuré estar La Bastida Castèthamorós, shens de intercalat (Castèthamorós es pas un aute vilatge e l'abséncia d'atestacions ha causir la solucion mèi simpla), coma per La Bastida Gavaussa o La Bastida Sent Pèire. Dens Castèthamorós, amorós poiré estar un adjectiu derivat deu mot amora, dab lo sens de « cobèrt d'amoras e donc d'arromècs »; pr'aquò, dens l'article Castèlgelós, Bénédicte Boyrie-Fénié justifica la possibilitat deu sens morau de l'adjectiu gelós per l'exemple deu castèth vesin, qualificat d'amorós^[6]. I a probablament un ligam semantic enter los dus Castèth-, mès seré puslèu dens l'aute sens. En 1269, data de la creacion de la bastida per Anfós de Peitieus, quina que sia son origina, la finala de Castèlgelós èra dejà çò qu'es adara, dab la prononciacion actuala (atestacion Castelgelous en 1262^[7]) e lo gelós, enemic de l'amor, èra un deus tèmas de la lirica trobadorenca; opausar un castèth amorós a un castèth gelós avèva donc un sens precís, coneishut deus contemporanèus e valorizant per lo purmèir.
• Veirias, parròpia d'origina e borg (ostau de comuna, escòla). Veiria vòu dire « frièsta veirada, veiriau » o, en toponimia, meilèu « veirèra, fabrica de veire »^[2].
• Saint-Gény (nom francés). La glèisa (arroinada) èra dedicada a un martir deu sègle IV, a Leitora (com Sent Clar) ^[8].

Istòria

• Lo territòri de La Bastida Castèthamorós èra de la ciutat deus Nitiobròges e après de la diocèsi d'Agen, çò que justifica mèi o mens de lo plaçar dens l'Agenés, situacion acceptada per lo determinant deu nom d'ua auta comuna dens la medisha situacion (nom, oficiau dempui 1919 de Puch-d'Agenais ^[9]). Dempui lo 13 d'agost 1317 e d'aquí a la Revolucion, èra de la diocèsi de Condòm creada per Joan XXII^[10]. Tocava la diocèsi de Vasats, que comença a Castèlgelós e a Pocinhac^[11].
• A la Revolucion, La Bastida estot causida com caplòc d'un petit canton, avantatge perdut en 1801, quan lo canton de Boglon incorporèt la comuna.
• La Bastida annexèt Saint-Giny o Saint-Gény (nom francés) avant 1806. Perdèt Senta Gema e Martalhac en 1879. La medisha annada, Labastide vengot oficialament Labastide-Castel-Amouroux ^[12].

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	2026 [13]	Nicole Bernadet		Assistenta de produccion
març de 1983	2008	Colette Téchené		Retirada comptabilitat
	1983
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Boglon; es adara deu canton des des Forêts de Gascogne (en francés), donc de las Seuvas/Ahorèsts /deus Bòscs de Gasconha.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 322, totala: 326
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 214	909	1 050	1 218	1 022	1 083	1 081	1 105	1 062
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 082	1 092	1 085	1 097	1 105	516	516	465	459
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
417	420	402	343	349	343	326	278	299
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
284	237	258	326	296	291	319	324	325 331
2009	2010
323 326	321 324
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 la populacion èra de 305 abitants e la densitat èra de 25,52 ab/km².

Lòcs e monuments

• Glèisa romanica de Veirias, hòrt restaurada au sègle XIX ^[14]
• Roinas de la glèisa gotica de La Bastida (sègle XIII) ^[15]; lo portau es en perilh de destruccion totala (octobre de 2017);
• Roinas de la glèisa gotica (sègle XV) de Sent Gény ^[16];
• Castèth de La Casa : estile classic de la fin deu sègle XVII ^[17];
• dus castèths deu sègle XIX : Lo Plantèir ^[18] e Archambaud ^[19].

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

• Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

1. diocèsi de Condòm entre 1317 e 1790 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f159.item.zoom
2. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 137-138
3. https://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom
4. https://www.geoportail.gouv.fr/donnees/carte-de-cassini
5. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57
6. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 138 e 81
7. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 80
8. http://nominis.cef.fr/contenus/saint/12382/Saint-Geny.html
9. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=28179
10. Jean Burias, Atlas Historique français, Agenais, Condomois, Bruilhois, CNRS, 1979
11. https://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom
12. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=2863
13. https://www.sudouest.fr/2020/05/25/lot-et-garonne-decouvrez-les-maires-elus-ce-week-end-7509861-3603.php
14. https://web.archive.org/web/20160303173910/http://visites.aquitaine.fr/eglise-de-veyries
15. https://web.archive.org/web/20160303195600/http://visites.aquitaine.fr/vestiges-de-l-eglise-de-labastide
16. https://web.archive.org/web/20160303200521/http://visites.aquitaine.fr/eglise-saint-geny-12903
17. http://visites.aquitaine.fr/chateau-la-caze
18. https://web.archive.org/web/20160303221031/http://visites.aquitaine.fr/chateau-du-plantey
19. http://visites.aquitaine.fr/chateau-d-archambaud

• Portau de Gasconha