From Wikipedia, the free encyclopedia
Lo fin' amor es la mena reglamentada d'ensajar de seduire una femna de qualitat sens l'ofensar e recitant de poesias al vam a l'Edat Mejana dins la poesia e la literatura[1].
Fin' amor designa d'un biais general l’actitud de prene en preséncia d’una femna de la bona societat, lo fin' amor essent pas qu’una relacion de vassalitat entre òme e femna[2].
La tradicion del fin' amor faguèt flòri dins l'Euròpa medievala, subretot en Occitània a partir del sègle XII mercé a l'influéncia de protectrises coma Alienòr d'Aquitània e Maria de França, la comtessa de Champanha e mecèna de Crestian de Tròias.
Lo fin' amor troba benlèu sas originas al Levant e dins la literatura araboandalosa, coma lo poèta arab del sègle IX Ibn Dawud, considerat coma lo « teorician del fin' amor » o d'Ibn Hazm[3]. D'efièt, un dels davancièr del fin' amor dels trobadors es Guilhèm IX de Peitieus, duc d'Aquitània (1071-1127) e grand d'Alienor d'Aquitània. Son activitat poetica nasquèt après la crosada que menèt en Orient e sa demorança a Antiòquia (1101-1102). Es lo primièr trobador e lo primièr poèta a escriure en lenga nòsta la poesia lirica inspirada del poètas araboandalos.
Existís diferentas escolas al subjècte de l’interpretacion del fin' amor. Designa l’amor prigond e vertadièr qu'existís entre un pretendent e sa dama. A l'Edat Mejana, li èra atribuit de particularitats correntas: l'òme deu èsser al servici de sa dama, a l'espèra dels seus desirs e li demorar inebranlabla de fidelitat. Es un amor fòra del maridatge, prude senon cast e totalament desinteressat, mas non platonic e ancorat dins los senses e lo còs tant que l'esperit e l'alma. L’amorós, vodat a sa Dama èra, normalament, d’un reng social inferior, èra un nòble de primièra generacion al punt de conquerir los títols de cavaleriá.
Lo sentiment de l'amant es censat s'amplificar, son desir grandir e pasment en partida insadolat. S’adreiça sovent a una femna inaccessibla, alunhada o d’un nivèl social diferent d'aquel del cavalièr[4]. La dama pòt fénher l'indiferéncia.
Aquel concèpte novèl ven sovent e oposicion amb la leialtat al respècte del suzeiran e dificilament conciliable amb la cortesiá al sens de galantariá, e quitament amb la valéncia que lo cavalièr deuriá contunhar a entretenir. En aparéncia, la vision del fin' amor s’impausa pauc a pauc dins los còses e permet de daissar una plaça a l’amor dins la vida quotidiana. Lo fin' amor prima en efièt sul maridatge: una femna maridada pòt alara daissar parlar son còs s'es cortesada segon las règlas precisas del fin' amor.
Aquela codificacion del jòc amorós es estrechament ligat a la codificacion de la cavalariá. Al sègle XII, l'ideal cavaleirós es percebur pels contemporanèus coma s'aflaquissent. Lo periòde precedent es idealizat, e tanben sos eroís que son transformats per incarnar de modèls de cavaleriá. Un grand nombre de romans ligats a la legenda arturiana son escrichs a aquel periòde dins aquel vejaire, e incarna alara un fantasma de cavaleriá e de fin' amor tal coma l'imaginan los autors del sègle XII. Parallelament, de grands òrdres de cavalariá son creadas, e codifican las actituds dels seus membres, « per far tornar veire l'ideal cavaleirós del temps ancian ».
L'assag èra la pròva que consistís a s'assegurar de l'amor de l'amant.
Per Georges Duby, cal pasmens pas veire dins lo fin' amor una promocion de la femna: es un jòc masculin, educatiu, ont los joves òmes, pas encara maridats (los jovents, coma Enric lo Jove, pas encara establits), dominan lors pulsions e lors sentiments, coma aprenon a mestrejar lor còs dins un torneg (es pas exclusit que daissan liure cors a lor libidò amb de femnas de reng inferior[5]). De mai, la femna es una presa; es ela la cibla del fin' amor dels jovents es sovent l’esposa del suzeiran, que la dona al jòc. Los joves cercan a seduire la dama per plàser melhor a lor senhor, mas tanben per se destriar melhor del pòble vulgar, e dels borgeses, que pòdon los concurrenciar financièrament, mas pas culturalament[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
