Castillonés. La prononciacion es [kastiʎu'ne]. Las fòrmas ancianas son nemus Castellonesium, en latin, en 1155, de Castellione, en latin, en 1155, de bosco Castellonesio, en 1155, podium de Castilhonés, en 1259, Castilhonensis, en latin, en 1268, nova bastida que vulgariter Castilhones apellatur, en 1272, de Castilhonesio, en latin, en 1305, Castellion, Casteliones, Castellioneys, Castellyhon, en 1307-1317, Castillonesium, Castelhonesium, en latin, en 1307-1317, capella de Castellione, en latin, en 1326, Chastelhoneys (en francés?), en 1363, Castilliones, en 1383, de Castilhonesio, en latin, en 1520, etc [1]. Castilhonés deriva del latin castellum, «castèth» e dels sufixes -onem e -ensis, segon Albèrt Dauzat[2]. Ernèst Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, dona tanben d'autras atestacions que correspondon benlèu emb Castilhonés: castrum Castillio, en 844, villa de Castillione sita tam in Petragoricenci quam in Agenesio, en 1274 [e la darrèra precision es revelatritz, veire la partida Istòria]. Segon los trabalhs de Pierre-Henri Billy, tanben citat per B. Boyrie-Fénié, Castilhonés aparteniá als senhors de Castilhon de la Batalha d'aquí a 1209 e lor castèl tocava la quita bastida. Lo locatiu -és, ajustat a Castilhon, mòstra clarament aquela relacion de possession[1], «lo vilatge, lo castèl, las tèrras (dels senhors) de Castilhon». Castilhon es dejà un diminutiu de castèl.
Pompiac (Agenés). Per Pompiac (Gers), vaquí çò que Dauzat e Rostaing donan: lo nom ven de Pompeius, o milhor de Pompius, emb lo sufixe -acum[3], latinizacion del sufixe gallés -ācon. Se n'es aital, Pompiac èra donc probablament una anciana granda propietat antica qu'aviá per mèstre Pompeius o Pompius. La preferéncia de Dauzat e Rostaing per Pompius ven de çò que Pompeius pòt tanben donar Pompejac.
La parròquia de Castilhonés èra considerada al còp coma de la diocèsi de Sarlat e de la diocèsi d'Agen; en 1262, après intervencion de l'arquevesque de Bordèu, fuguèt decidit que cada avesque nommariá un curat e que los dos curats farián los oficis en comun e se despartirián los beneficis [4]. Una partida de las parròquias vesinas, Caüsac o Caisac, (A)gassàs e Sent Saurin (totas doás dins la meteissa comuna de Caüsac), Ferrançac o Ferrençac, Sent Martin (meteissa comuna), La Landussa, Dosens, Sent Gregòri (meteissa comuna), probablament Sent Front (comuna de Castilhonés?, en tot cas al nòrd de la vila), que son al sud de Dròt son perigòrdas pr'aquò e concretament èran de la diocèsi de Sarlat. Pompiac, qu'es adara dins la comuna, es purament agenés pr'aquò. [5],[6].
Entre 1790 e 1794, segon lo site Cassini, Roquedet (nom francés) fuguèt annexat a Castilhonés. Puèi, abans 1806, aital foguèt de Celles et Roquadet-Paroixe (nom francés) e en 1825, de Pompiac[7]. Pompiac es al sud-èst de la comuna, mès los vilatges de Celles e de Rocadet son dins la comuna de Lograta. Sembla curiós que Celles e Roquadet foguèsson estats estacats a Castilhonés abans l'annexion de Pompiac que los separa de Castilhonés. Error?
Guiana Agenés ? Perigòrd ?
França
.svg)
