una comuna francesa From Wikipedia, the free encyclopedia
Banòs[1] (Banos en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.
Vilatge d'Occitània |
Banòs Banos | ||
---|---|---|
La glèisa de Sent Pèir de Banòs. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 44′ 15″ N, 0° 37′ 19″ O | |
Superfícia | 5,77 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
124 m 110 m 34 m | |
Geografia politica | ||
País | Gasconha | |
Parçan | Shalòssa | |
Estat | França | |
Region 75 |
Navèra Aquitània | |
Departament 40 |
Lanas | |
Arrondiment 402 |
Lo Mont | |
Canton 4022 |
Shalòssa Tursan (Sent Sever avant 2015) | |
Intercom 244000832 |
CC de Shalòssa Tursan (2017 ---->) | |
Cònsol | Jean-Louis Laporte (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
268 ab. 272 ab. | |
Densitat | 49,05 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Còde postal | 40500 | |
Còde INSEE | 40024 | |
http://banos.fr/ |
La comuna de Banòs que tòca la d'Audinhon a l'èst, la de Sent Sever au nòrd, la de Montaut a sococ, e la de Doasit au mijorn. L'arriu de Pascuau (afluent deu Laudon) que hè lo limit dab Doasit ; lo Gavàs que hè lo limit dab Sent Sever ; e au nòrd-èst, lo Laudon que dessepara Audinhon de Banòs.
Lo territòri tot de la comuna de Banòs que’s tròba sus l’anticlinau d’Audinhon. Las estratas geologicas qu’i afloran[2] que van de l’albian au serravallian, en passant preu maastrichtian (geòdas de silici, pèirahuecs) e preu danian (peirèras d’Arcet).
La significacion deu nom « Banòs » n’es pas enqüèra coneishuda. De las ipotèsis avançadas, nada n’es pro assegurada tà impausà's :
R. Cuzacq, A. Dauzat e C. Rostaing, G. Rohlfs, que prepausan lo nom d’òmi gallés « Bandus », dab lo suffix aquitanic « -òs ». Dauzat e Rostaing prepausan tanbenh un radicau « *ban » (= punta), tostemps dab lo « -òs » aquitanic. Mes M. Grosclaude que tròba aqueras ipotèsis « hòrt chic convencentas »[3].
E. Nègre que prepausa lo nom d’òmi « Ben(i)nus » + « -òs ». B. Boyrie-Fenié que refuta Beninus ; qu’ignòra Bandus ; que hè gràcia a *ban pr’amor que correspon a çò qu’espèra ; que prepausa los noms d’òmi « Banno » o « *Bannus », mes tot aquò shens nada conviccion[4].
Tà acabar, J. Lemoine e P. Soussieux que prepausan lo nom d'òmi « Banius », e J. Lesbats qu’i veid los mots « bana » (pinga) o « banèr » (aiguèr).
Fòrmas encontradas :
Un site preistoric de talha de pèirahuec, sus l’arriba esquèrra deu Gavàs, pròche de Marselhon, qu’es cavat dempuish 2007 pr’ua equipa de cercaires deu laboratòri TRACES de l’Universitat de Tolosa. Aqueth site qu’es atribuit au protosolutrean[6].
Vestigis proto-istorics que serén estats trobats a Banòs per l’abat Francis Rousseau, (curat d’Audinhon de 1960 a 1972 e descobridor deu retaule d’Audinhon)[7].
Jordan de Banòs, hilh de dauna Contoria de Banòs (Banos, Benos, Bancs, Banks), que denombra en 1273, las caverias de Banòs e de L'Abatut. Qu'a tanbenh 5 casaus dens la parròpia de Murs, 1 casau a Sèrraslós, 3 casaus a Arcet et 10 casaus a Venquet[8]. Dens lo medish temps, Garcie Arnaut d'Amor, senhor de Sent Cric, que denombra 3 casaus en la parròpia de Banòs[9].
Jordan, dausèth, senhor de Banòs e de Cohin, espós de Mariga de Podens, que testamenta en 1324[10].
Lo 27 de seteme de 1399, Joan de Navalhas, senhor de Banòs, que contracta maridatge dab Floreta de Miramont[11]. Aquesta familha, dita « Navalhas-Banòs » que senhorejarà a Banòs dinc a la Revolucion.
Banòs qu’a guardat traças (o sovièrs) de maisons hòrtas :
• Lo Gran Sala, qu’èra lo casteròt deus Navalhas-Banòs qui èran tanbenh senhors de Dume. Qu’estó balhat a la comuna de Banòs per M. de Navalhas de Dume, e qu’estó agergat en mairetat en 1935. Que s’i pòt véder enqüèra l’escalèr de pèira dab lo son balustre deu sègle XVIIau.
• Lo Hauriet.
• La Guardèra.
Pendent las guèrras de religion, la glèisa de Banòs (qui's trobava dens lo cemitèri actuau), qu'estó bruslada, los ornaments, libes, jòias, prés e raubats per las gents deu capitani Senegàs de la religion, e ne s'i pòt har lo servici divin e n'i a pas manièra de la reparar[12].
La Fronda deus princes, qu’avó arreboms dinc a Banòs : « Lo 7 de mai de 1653, los cavalèr deu Balthasar que son anats a Doasit e qu’an hicat lo huec a la maison de Galipau e qu’an hèit grans domaus dens aquesta maison ; qu’an desconhat mòbles e panat mairam [...]. Que hasón tanbenh grans domaus au vesiatge de la còsta d’Aulèrs e a la maison deu Puch e en Banòs, e en Montaut, e se n’an miat monde presonèrs, tant de Doasit com Banòs e Montaut, dotze òmis » [13].
Ua de las purmèras atacas contra los gabelaires que’s hasó lo 22 de genèr de 1663 deu costat de Doasit, mes si ne cau créder la « canta d’Audijòs »[14], Banòs qu’avè muishat la via :
Contre l’inique gabelle Se rebelle Doazit après Banos. Sus au gabelou rapace ! Tous en chasse En chasse avec Audijos.
Au religiós, la parròpia de Banòs e la parròpia d'Arcet qu'estón dinc a la Revolucion, dus annèx d'Audinhon. Que despenèn de l'archiprestat de Shalòssa dont lo sièti èra a Aulèrs, dens l'avescat d'Aira.
Trencat : au 1èr d’asur au ciclista de carnacion vestit d’un malhòt d’aur e d’ua culòta de sable, cauçat d’argent e encaperat d’ua casqueta de gulas, suu son velò d’argent de la sèra de sable garrapant sus la linha de particion ; au 2au de sinòple au putz de l’endret d’aur dab la soa arròda de sable brocant[16].
Lo Torn de França ciclista que passà mantun còp sus la comuna de Banòs, mais qu’èra sus la D.32, entre Sent Sever et Montaut. Aqueths corredors ne s’an pas fretat au famós « mur de Banòs ». Mes d’auts qu’ac an hèit dab competicions com lo « Torn de las Lanas ». Que son lhèu eths qui son a l’aunor suu blason, a mensh que sii tot simplament la còsta era-medisha, pr’amor qu’i a shens que los ciclistas tà ne patir : « lo monde que dèven anar cuélher l’aiga [...] au pè d’ua còsta reconeishuda de tots com de mau pojar »[17].
Lo putz comunau representat suu blason de Banòs qu’es enqüèra (2015) vistable. Qu’estó horadat en 1923, dab ua pregondor de sèt mètres. La manivèla d’origina qu’a desapareishut ; n’i damora pas mei, au som, sonque l’èish deu tambor on s’atormerava la cadena dab la selha au cap. L’arròda de hèr presa suu murret, ajustada mei tard, que permetè de har virar ua cadena de copets.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
616 | 458 | 595 | 594 | 432 | 412 | 383 | 400 | 370 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
329 | 334 | 340 | 340 | 349 | 342 | 335 | 319 | 336 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
315 | 334 | 319 | 289 | 283 | 279 | 287 | 255 | 239 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
243 |
242 |
220 |
220 |
225 |
232 |
238 |
239 |
239 241 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
247 249 |
253 255 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.