Nòva York
ciutat dels Estats Units d'America / From Wikipedia, the free encyclopedia
Nòva York (var. Nava York, Nuòva York; en anglés: New York City, New York, AFI: [ˌn(j)u ˈjɔrk][1]) es la vila pus granda deis Estats Units e una dei ciutats pus importantas dau mond modèrne tant per la talha de sa populacion que per l'importància de seis activitats economicas, scientificas e culturaalas. D'efiech, en 2022, aviá una populacion estimada a 8,8 milions d'abitants dins sei limits comunalas e a mai de 22 milions d'abitants dins lei limits de son aglomeracion. Èra tanben lo sèti d'institucions prestigiosas e importantas coma lo sèti dei Nacions Unidas, la borsa de Wall Street e lo quartier d'afaires de Manhattan. Enfin, aviá egalament un patrimòni culturau riche marcat per de monuments coma l'Estatua de la Libertat ò l'Empire State Building.
Pels articles omonims, vejatz Nòva York (omonimia). |
Nòva York New York City (en) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Descobridor o inventaire | |||||||
Data de descobèrta | |||||||
Contrari | |||||||
Color | |||||||
Simbòl de quantitat | |||||||
Simbòl d'unitat | |||||||
Proprietat de | |||||||
Fondador | |||||||
Compren | |||||||
Data de debuta | |||||||
Data de fin | |||||||
Precedit per | |||||||
Seguit per | |||||||
Coordenadas | |||||||
| |||||||
Escais | « The Big Apple » (La Gròssa Poma) | ||||||
Geografia fisica | |||||||
Coordenadas | 40° 42′ 46″ N, 74° 00′ 21″ O | ||||||
Superfícia | 1214 km² | ||||||
Geografia administrativa | |||||||
País | Estats Units | ||||||
Estat | Nòva York | ||||||
Comtat | Bronx (Lo Bronx) Nòva York (Manhattan) Queens (Queens) Kings (Brooklyn) Richmond (Staten Island) | ||||||
Cònsol | Eric Adams | ||||||
Geografia umana | |||||||
Populacion (2012) | 8 336 697 (vila meteissa) | ||||||
Densitat | 10 292 ab./km² | ||||||
Autras informacions | |||||||
Fondacion | 1625 | ||||||
Fus orari | EST (UTC -5) | ||||||
· estiu (DST) | EDT (UTC -4) | ||||||
http://www1.nyc.gov/ |
La vila foguèt fondada en 1624 per un grop de colons olandés. Conquistada per leis Anglés en 1664, venguèt lo ponch d'intrada principau deis imigrats arribats per s'installar ais Estats Units. Nòva York se desvolopèt ansin rapidament per venir un centre demografic fòrça cosmopolit tre la segonda mitat dau sègle XIX. Aquela particularitat marca prefondament la vila qu'es encara devesida en quartiers comunautaris e qu'a una cultura caracterizada per un nombre fòrça important d'influéncias estrangieras. Geograficament, es devesida en 5 boroughs que correspòndon a de quartiers ò a de districtes (Manhattan, Brooklyn, lo Bronx, lo Queens e Staten Island). Se situa a l'embocadura dau flume Hudson e son territòri constituís un pòrt naturau fòrça favorable. En revènge, coma l'endrech es compausat d'illas, d'amainatjaments importants foguèron necessaris per permetre la mesa en plaça de comunicacions terrèstras eficaças. La ciutat es subrenomat The Big Apple (« la Poma Granda ») e lo gentilici de seis abitants es nòvayorkés -esa (var. navayorkés -esa, nuòvayorkés -esa).