Sistèma de posicionament global
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lo Sistèma de posicionament global, conegut comunement coma GPS (a l'origina NAVSTAR Global Positioning System o NAVSTAR GPS), es un sistèma de navegacion per satellit que permet de coneisser amb fòrça precision una situacion geografica e l'ora de referéncia amb granda exactitud en gaireben quin que siá lo luòc sus Tèrra o sus una orbita de la Tèrra. Utiliza una orbita circulara intermediària (Intermediate Circular Orbit -ICO-, en anglés) constellacion de satellits de 24 satellits o mai.
Es un Sistèma Global de Navegacion per Satellit (GNSS) que permet a totes de determinar la posicion d'una persona, un veïcul o una nau, amb una aproximacion de quatre mètres. Lo sistèma foguèt desvolpat e installat, e a l'ora d'ara gerit, pel departament de la Defensa dels Estats Units d'America.
Lo GPS fonciona mejans un malhum de satellits qu'orbitan a l'entorn de la tèrra. Quand se desira determinar la posicion, l'aparelh utilizat se localiza automaticament amb al minimum quatre satellits del malhum, dels quals recep de senhals indicant la posicion e lo relòtge de cadun d'aquels. Sus la basa d'aqueles senhals, l'aparelh sincroniza lo relòtge del GPS e calcula lo retard dels senhals, es a dire, la distància al satellit. Per "triangulacion" calcula la posicion que se tròba. La triangulacion dins lo cas del GPS, a diferéncia del cas 2-D que consistís a decobrir l'angle al respècte dels punts coneguts, se basa a determinar la distància de cada satellit al respècte del punt de mesura. Conegudas las distàncias, se determina aisidament la quita posicion relativa al respècte dels tres satellits. Coneissent en mai de las coordenadas o posicion de cadun d'els pel senhal qu'emeton, s'obten la posicion absoluta o coordenadas realas del punt de mesura. Tanben se capita amb una exactitud extrèma lo relòtge del GPS, quitament a aquela dels relòtges atomics perque dempuèi la tèrra se sincronizen amb los satellits.
L'anciana Union de las Republicas Socialistas Sovieticas aviá un sistèma similar nomenat GLONASS, ara gerit per la Federacion Russa.
Actualament l'Union Europèa tenta de lançar lo seu pròpi sistèma de posicionament per satellit, nomenat Sistèma Galileo.
La fiabilitat depend del nombre de satellits utilizats, del gra de dispersion qu'aqueles an, de l'existéncia d'efèctes atmosferics perturbatòris qu'afectan la velocitat de la transmission del senhal e, a un gra menar, dels problèmas d'exactitud dels relòtges intèrnes dels satellits. Los GPS d'usatge comun an una error de precision de 15 mètres, e s'utilizam 9 satellits enluòc dels 4 necessaris al minimum e una bona dispersion se pòt capitar de precisions inferioras a 2,5 mètres 95% del temps.