Flavi Josèp

Josèp hilh de Matias, mei coneishut com Flavi Josèp (Jerusalèm c. 37 – Roma c. 100), qu'estó un istoriograf judiu e de lenga grèga qui ei considerat com un deus mei importants de l'Antiquitat grècoromana. Quitament se la soa òbra ei ua de las honts principaus sus l'istòria de Judèa au sègle I^èr, uei n'ei pas exempta de debats.

Biografia

Que vadó en ua familha sacerdotau deu linhatge Yehoyarib. Qu'èra ligat a la monarquia deus asmoneans deu costat de la soa mair. En 63-64, qu'estó enviat tà Roma on e negociè dab succès, gràcias a Popèa, l'esposa de l'emperaire Neron, la liberacion deus prèstes acusats e empresoats peu procurador de Judèa Antòni Fèlix. En 66, au començament de la Purmèra guèrra judèoromana qu'estó nomat, peu Sanedrin, cap militar de Galilèa. Qu'estó alavetz acusat de traïson per autes caps de la revòlta (Joan de Giscala, Just de Tiberiàs e Jèsus hilh de Safat o de Safias) qui credèvan Josèp que hasèva doble jòc. En 67, au temps de la campanha de Vespasian en Galilèa, au cors de la presa de garnison judiva de la hortalessa de Yodfat (יודפת) o Jotapata (Ἰωτάπατα), on centenas de soldats estón tuats e on la majoritat deus autes e's suicidèn, que's refugiè dens ua espeluga dab quaranta deus sons companhons. L'escadença que hasó d'eth e d'un aute companhon los darrèrs subervivents deu suicidi collectiu decidit per tots e que's rendó au cap de las tropas romanas Vespasian e au son hilh Tit. Au purmèr abòrd, que prometó l'empèri dens un oracle inspirat per las profecias messianicas contiengudas dens los libes sants judaïcs vaticinant l'elevacion a l'empèri de Vespasian. Aquera prediccion que'u való la proteccion de Vespasian. Que passè au servici deus romans com intermediari, interprèt e negociaire enter aqueths darrèrs e los judius pendent lo sièti de Jerusalèm miat per Tit en 70 (dens lo quau los sons pairs e la soa purmèra hemna e perín) çò qui'u való d'estar considerat com traïdor peus judius. En 71, arron de la fin de la revòlta judiva, que s'establí près deu son protector a Roma on e obtiengó la ciutadania romana. Que prengó alavetz lo prenom de Tit e lo nom de Flavi en l'aunor deus sons protectors. Pendent aqueth periòde que redigí tots sos escriuts istorics coneishuts, principau hont non crestiana suu periòde deu Segond Temple de Jerusalèm. Que descriu sensiblament lo sièti e la presa de Massada en 74.

Òbras principaus

• Guèrra deus judius (75-79)
• Antiquitats judaïcas (o Antiquitats judivas) (c. 93-94)
• Autobiografia (c. 94-99)
• Contra Apion (95?)

Lo «testimòni flavian»

Flavi Josèp que menciona Jèsus dens las soas Antiquitats judivas, escriutas de cap a 93-94: lo paragraf 63-64 deu libe XVIII, expurgat de las possiblas interpolacions, que'u presenta com l'autor d'òbras prodigiosas qui atirè un sarròt de judius e tanben de grècs; la soa notícia non sembla pas entusiasta puishqu'ei enquadrada dens un contèxte de meishants presagis de la purmèra guèrra judèoromana, lo paragraf seguent (18:65) començant per: «E d'aqueth temps ua auta malahèita que viengó perturbar los judius»; lo paragraf 200 deu libe XX relatant la mort de Jacme a l'instigacion deu gran prèste Anan, que menciona «Jacme, hrair de Jèsus».