Łeetsoh
From Wikipedia, the free encyclopedia
Łeetsoh éí béésh átʼé áádóó chemical element éí (U); disxǫǫs dóó łííbahgo naashchʼą́ą́ʼ. Naaná periodic table néélʼį́į́hgo naaltsoos bikáaʼgi, łeetsoh éí námboo 92 góneʼ yiisdzoh.
![]() |
Díí kweʼé naaltsoos bikáaʼgi saad shijaaʼígíí éí łeetsoh yaa halneʼ dooleeł. Łeetsoii ałdóʼ baa yídíiłtah shį́į́. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/U-TableImage.svg/640px-U-TableImage.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Pichblende.jpg/220px-Pichblende.jpg)
Łeetsoh éí 92 protons dóó 92 electrons beeʼhólǫ́, áádóó hastʼąągo éí valence electrons deiłnígíí ałdóʼ bee hólǫ́. Naaná łeetsoh éí 141 dóó 146 bitágiʼ neutrons bee hólǫ́, áádóó 146 (U-238) dóó 143 éí isotopes ałdóʼ bee hólǫ́. Łeetsoh éí tʼáá nidazgo átʼé periodic table neelʼį́į́hgo, biatomic das neelʼį́į́hgo; áádóó tʼáá ákwiitʼéigo haagéédi. Naaná łeetsoh ałdóʼ lead bilááhgo aniiłdas, 70% bee alááhgo nidaaz. Akondiʼ óola dóó tungsten éí tʼáá dense go átʼé. Áádóó łeetsoh-uranium haʼagéédigo éí doo ayóo radioactive da, ashtʼeelyágo iinda tʼáá yéigo radioactive yiilééh.
Łeetsoh éí ákwiishʼį́į́h ałʼą́ą́ʼ átʼé naʼhasdząąʼ bikáaʼgi haʼagéédi:
- uranium-238 (99.284%)go hólǫ́
- uranium-235 (0.711%)go hólǫ́
- uranium-234 (0.0058%)go hólǫ́
- Łeetsoh bee atsiniltłʼish álʼį́
- Łeetsoh beeʼeldǫǫhtsoh beeʼalį́į́h
- Beeʼaghádaʼdildlaadí Łeetsoh bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ alį́į́h