Termikk

Ein termikk eller termisk oppvind er ei søyle med stigande luft frå låg høgde i atmosfæren. Termikkane vert danna på grunn av ujamn oppvarming av jordoverflata som følgje av solstråling, og er eit døme på konveksjon. Sola varmar opp bakken, som så varmar opp lufta over den.

Døme på ein termikk frå bakken til ei cumulussky. Skya (A) er over bakken. Sola varmar opp bakken (1). Varmluft (2) byrjar å stige til den vert avkjøld. På grunn av den lågare lufttrykket vil den utvide seg og søkke (3)

Når det oppstår eit område med varmare luft vil dette området utvide seg og bli lettare (mindre tettleik) enn lufta rundt. Denne lettare luftmassen vil så stige, men vil samtidig avkjølast på grunn av utvidinga. Denne prosessen held fram til lufta har blitt avkjølt så mykje at den har den same temperaturen som den omliggande lufta, og den vil då stoppe å stige. Termikkar har ofte søkkande luft i området rundt termalsøyla. Dette er luft som søkk ned til bakken for å erstatte den stigande lufta.

Storleiken og krafta til termikkane er avhengig av samansettinga til lufta i den lågare atmosfæren. Hovudsakleg når lufta er kald vil bobler med varm luft dannast ved bakken og varme lufta over, og stig så som ein varmluftsballong. Ein seier då at lufta er ustabil. Viss det er varmare luft i høgda over, kan ein temperaturinversjon hindre termikken i å stige vidare. Ein seier då at lufta er stabil.

Cumulusskyer er ofte ein synleg indikasjon på at ein har termikkar. Når ein har eit jamt vindfelt kan termikkar og cumulusskyene oppstå i rekkjer langs vindretninga. Cumulusskyer vert danna av stigande luft i termikkane som så vert avkjøld når den stig. Avkjølinga fører til at vassdampen i lufta kondenserer til synlege vassdropar. Det kondenserte vatnet frigjev latent varme som varmar opp lufta. Lufta kan då fortsette å stige. Svært ustabil luft kan stige så høgt og kondensere så store mengder vatn at dei kan gje regnbyger eller føre til torevêr.

Termikkar er og ein av fleire prosessar som kan få seglfly til å stige.

Sjå òg

• Vertikal vind