Saksedyr
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Saksedyr (Dermaptera) er ein orden insekt som er lette å kjenna att på dei harde saksetrådene dei har på bakkroppen. Gruppa omfattar noko over 1 200 beskrivne artar som finst i heile verda, med flest artar i tropane.
Remove ads
Kjenneteikn
Saksedyr er små til mellomstore insekt med cerci omdanna til store sklerotiserte «saksar». Desse er oftast størst hjå hannen. Dei har bitemunn og middels lange, trådforma antenner. Bakvengjene halvsirkelforma og membranøse, og vert falda saman sirleg under dei læraktige stumpane som er dei reduserte forvengjene. Somme artar er heilt vengjelause, medan andre er særs dyktige flygarar.
Ulike artar varierer i storleik. Dei minste vert ikkje stort større enn 7 millimeter, medan dei største kan bli så mykje som 5 centimeter.
Remove ads
Levesett
Saksedyra er vanlege, men ikkje spesielt godt kjende. Dei fleste framstår som nattaktive altetarar som både et levande og daudt bytte. Halesaksa vert nytta i jakta, i tillegg til i forsvar mot predatorar, som del av paringsleiken og til å reinska kroppen for avfallsstoff.
Dei har ufullstendig forvandling og yngelpleie - hoa passar på egg og dei første nymfestadia.
Systematikk
Ordenen vert delt inn i 10 familiar i tre underordenar. Grupper utan norske artar er markert med asterisk (*):
Orden Saksedyr - Dermaptera
- Underorden Hemimerina*
- Familie Hemimeridae*
- Underorden Arixeniina *
- Familie Arixeniidae *
- Underorden Forficulina
- Overfamilie Pygidicranoidea *
- Familie Pygidicranidae *
- Familie Diplatyidae *
- Overfamilie Anisolabidoidea *
- Familie Anisolabididae *
- Familie Labiduridae* (her finst det ein dansk art)
- Overfamilie Apachyoidea *
- Familie Apachyidae *
- Overfamilie Pygidicranoidea *
Overfamilie Forficuloidea
- Familie Dvergsaksedyr Labiidae
- Familie Chelisochidae *
- Familie Breifotsaksedyr - Forficulidae
Kjelder
Bakgrunnsstoff
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads