Jakoar

Jakoar (Psittacus) er ei biologisk slekt av mellomstore papegøyar. Slekta inneheld to artar, gråjako og sotjako. Dei lever vilt innanfor eit område i Afrika frå sørlege Guinea til vestlegaste Kenya. Begge artane er klassifiserte som sterkt truga (EN) av Verdas naturvernunion, IUCN.

Jakoar
Gråjako, Psittacus erithacus
Sotjako, Psittacus timneh
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Papegøyefuglar Psittaciformes
Familie:	Papegøyefamilien Psittacidae
Underfamilie:	Psittacinae
Slekt:	Jakoar Psittacus Linnaeus, 1758

I mange år vart sotjako klassifisert som underart av jako, med vitskapleg namn P. e. timneh. I 2012 godkjente BirdLife International dei to taksona som separate artar på grunnlag av genetiske og morfologiske trekk, fjørdrakt og vokale ulikskapar.^[1][2]

Gråjako, Psittacus erithacus

Desse papegøyane lever i låglandsskog, galleri- og savanneskogar i Vest- og Sentral-Afrika. Dei lever hovudsakleg av palmenøtter, frø, frukt og anna plantebasert føde, men har også vorte observert å ete sniglar. Tilhugen og evna til å etterlikne tale og andre lydar har gjort dei til populære burfuglar, jakoar er vanlege burfuglar også i Noreg.

Taksonomi

Slekta Psittacus vart introdusert i 1758 av den svenske naturforskaren Linné i den tiande utgåva av hans Systema Naturae.^[3] Slektsnamnet er latin for «papegøye».^[4] Linné inkluderte alle dei 37 av dei då kjende papegøyane i slekta, og gråjako (Psittacus erithacus) var utpeika som typearten.

Psittacus etter IOC World Bird List V13.1, 2023,^[5] med norske artsnamn etter Norske navn på verdens fugler.^[6] IUCN kategori er etter HBW and BirdLife Taxonomic Checklist:^[7]

• Gråjako, Psittacus erithacus, Grey parrot, Linnaeus, 1758, (EN)

Lever frå Elfenbeinskysten til vestlegaste Kenya, kroppslengd på ca. 33 cm, grå med raud hale

• Sotjako, Psittacus timneh, Timneh parrot, Fraser, 1844, (EN)

Langt meir avgrensa utbreiing frå sørlege Guinea til søraustre Elfenbeinskysten. Noe mindre enn sotjako, og halen er mørk raudbrun.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger dels på «Psittacus» frå Wikipedia på engelsk, den 7. desember 2023

Referansar

1. «Grey Parrot (Psittacus erithacus) has been split into grey parrot (P. erithacus) and Timneh grey parrot (P. timneh): are both eligible for uplisting?». BirdLife International (2011). 12. juni 2011. Henta 8. desember 2023.
2. «Trade in Africa's Grey Parrots and Timneh Parrots is currently not sustainable». BirdLife International. Henta 8. desember 2023.
3. Linnaeus, Carl (1758). Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (på latin) 1 (10th utg.). Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. s. 96.
4. Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. s. 322]. ISBN 978-1-4081-2501-4.
5. Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, red. (January 2023). «Hummingbirds». IOC World Bird List Version 13.1. International Ornithologists' Union. Henta 6. juli 2023.
6. Norsk navnekomité for fugl (NNKF). «Norske navn på verdens fugler». Birdlife Norge. Henta 8. desember 2023.
7. «HBW and BirdLife Taxonomic Checklist». BirdLife Data Zone (version 7 utg.). BirdLife International. Desember 2022. Henta 6. juli 2023.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Jakoar