Huset Stuart

Huset Stuart eller Stewart var eit skotsk, og seinare britisk, fyrstehus av normannisk opphav. Namnet stammar frå den gamle skotske tittelen High Steward. Maria Stuart tok i bruk den franske skrivemåten Stuart då ho budde i Frankrike.

Monument til dei siste stuartane i Peterskyrkja utført av Antonio Canova (1757–1822).

Huset Stuart herska i Skottland i 336 år, frå 1371 til 1707. Etter at Elisabeth I av England, den siste monarken frå huset Tudor, døydde, kom huset Stuart på trona òg i England og Irland, og styrde dei tre kongerika i personalunion mellom 1603 og 1707. I denne perioden kalla herskarane av huset Stuart seg for kongar og dronningar av Storbritannia, sjølv om ein stat med dette namnet endå ikkje eksisterte. Dronning Anne var den første monarken som herska over eit sameint Storbritannia, frå 1707 til ho døydde i 1714. Etter ho døydde vart huset Stuart etterfølgd av huset Hannover på trona.

Regentar

Skotske monarkar

Bilde	Namn	Frå	Til	Tilhøve til forgjengar
	Robert II	22. februar 1371	19. april 1390	nevø[1] av David II av Skottland som døydde utan arvingar. Mora til Robert, Marjorie Bruce, var dotter av Robert I av Skottland.
	Robert III	19. april 1390	4. april 1406	son av Robert II
	Jakob I	4. april 1406	21. februar 1437	son av Robert III
	Jakob II	21. februar 1437	3. august 1460	son av Jakob I
	Jakob III	3. august 1460	11. juni 1488	son av Jakob II
	Jakob IV	11. juni 1488	9. september 1513	son av Jakob III
	Jakob V	9. september 1513	14. desember 1542	son av Jakob IV
	Maria Stuart	14. desember 1542	24. juli 1567	dotter av Jakob V

Skotske, engelske og irske monarkar

Bilde	Namn	Frå	Til	Tilhøve til forgjengar
	Jakob VI av Skottland og Jakob I av England	24. juli 1567 and 24. mars 1603	27. mars 1625	son av Maria I av Skottland og Henry Stuart, Lord Darnley. Konge av Skottland 1567–1603, til han arva tittelen konge av England og Irland, med krava til den franske trona, frå Huset Tudor.
	Karl I av England, Skottland og Irland	27. mars 1625	30. januar 1649 (avretta)	san of Jakob VI av Skottland og I av England og Irland.
	Karl II av England, Skottland og Irland	30. januar 1649 (de jure); 2. mai 1660 (de facto)	6. februar 1685	son av Karl I av England, Skottland & Irland. Forboden av parlamentet frå å ta trona under Det engelske samveldet, men seinare teken som konge med tilbakeverkande kraft.
	Jakob II av England og Jakob VII av Skottland og Irland	6. februar 1685	13. februar 1689	brotr til Karl II av England, Skottland & Irland, som døydde utan ektefødde arvingar. Son av Karl I. Styrta ved Den ærerike revolusjonen i 1688.
	Maria II av England, Skottland og Irland	13. februar 1689	28. desember 1694	dotter av Jakob II av England og Irland & VII av Skottland, som framleis var i live og gjorde krav på trona. Regjerte med Vilhelm III av England og II Skottland, som etterfølgde henne.
	Anne av Storbritannia og Irland	8. mars 1702	1. august 1714	syster av Maria II, dotter av Jakob II av England og Ireland & VII av Scotland. Namnet på staten blei endra til Storbritannia gjennom lovane Acts of Union 1707. Døydde barnlaus, og rettane gjekk til Huset Hanover.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Huset Stuart» frå Wikipedia på bokmål, den 29. mai 2011.

1. The Oxford Dictionary of National Biography