Grunnstoffet bor

Bor er eit grunnstoff med atomnummer 5 og kjemisk symbol B. Det er eit halvmetall i gruppe 13 i periodesystemet.

Beryllium ← Bor → Karbon

Basisdata
Namn	bor
Symbol	B
Atomnummer	5
Utsjånad	Svart
Plass i periodesystemet
Gruppe	13
Periode	2
Blokk	p
Kjemisk serie	Halvmetall
Atomeigenskapar
Atomvekt	10,811 u
Kalkulert atomradius	85 (87) pm
Elektronkonfigurasjon	[He]2s22p1
Krystallstruktur	Rombisk
Fysiske eigenskapar
Stofftilstand	Fast stoff
Smeltepunkt	2076 °C, 2349 K
Kokepunkt	3927 °C, 4200 K
Molart volum	4,39 cm³/mol
Tettleik	2460 kg/m³
Hardleik	9,3 kg/m³
Fordampningsvarme	507,8 kJ/mol
Smeltevarme	50,2 kJ/mol
Damptrykk	0,348 Pa
Lydfart	16200 m/s
Elektronegativitet etter Pauling-skalaen	2
Elektrisk leiingsevne	10−10 MS/m
Termisk konduktivitet	27,4 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	800,6 kJ/mol 2427,1 kJ/mol 3659,7 kJ/mol 25026 kJ/mol 32827 kJ/mol

Særskilde kjenneteikn

Fleire allotrope former av bor, både amorfe og krystallinske er kjende.

Ein del borsambindingar, særleg hydrid har elektronunderskot. Det vil seia at det er færre elektron i bindinga enn det som må til for å oppfylla oktettregelen. Dette er mogleg fordi eit hydrogenatom kan danna ei bru mellom to boratom.

Bruk

Borsambindingar vert brukt i organisk syntese.

Historie

Bor vart oppdaga av Sir Humphrey Davy og Joseph-Louis Gay-Lussac i 1808, men borsambindingar har vore kjend lenge.

Kjemi

Boraks (Na₂B₄O₇) er ein viktig sambinding av bor.

Biologisk rolle

Bor kan vera nødvendig for plantar.

Tryggleik

Bor og borat er ikkje giftige, så spesiell handsaming er unødvendig. Nokre andre borsambindingar er giftige.

Sjå også

• Periodesystemet
• Grunnstoffliste
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements.com - bor