Parentes

Parentes er namnet på teiknparet ( og ) som vert bruka innan skrift og matematikk. Omgrepet parentes kan syna til sjølve teiknet, teiknparet eller det som står mellom dei parentesteikna.

( ) Skiljeteikn
apostrof ( ' ) ( ’ ) kolon ( : ) ( ː ) komma ( , ) tankestrek ( – ) lang tankestrek ( — ) bindestrek ( ‐ ) bindestrek‐minus ( - ) hard bindestrek ( ‑ ) utelatingsteikn ( … ) ropeteikn ( ! ) ( ¡ ) punktum ( . ) halvhøgt punktum ( · ) interrobang ( ‽ ) ironiteikn ( ؟ ) spørsmålsteikn ( ? ) ( ¿ ) sitatteikn ( ‘ ’ ) ( “ ” ) (« ») (» «) (› ‹) semikolon ( ; ) skråstrek ( / ) bakstrek ( \ ) lodrett strek ( | ) understrek ( _ ) aldusblad ( ❦ ) ( ❧ ) asterisk ( * ) asterisme ( ⁂ ) kross ( † ) dobbelkross ( ‡ ) innsettingssteikn ( ^ ) tilde ( ~ ) alinea ( ¶ ) listepunkt ( • ▪ ‣)   Fordelingsmellomrom hardt mellomrom (   ) mange fleire (   ) (   ) (   ) (   )   Parentesar parentes ( ( ) ) hakeparentes ( [ ] ) krøllparentes ( { } ) vinkelparentes ( 〈 〉 ) piggparentes ( ⁅ ⁆ )
v • d • e

Typar

Det er fire grunnleggjande typar parentesar:

• ( ) : Vanlege (runde) parentesar eller bogeparentesar
• [ ] : (Fir)kanta parentesar, klammer.
• { } : Krøllparentesar, sløyfeparentesar, curly brackets, braces, akkolade
• ⟨ ⟩ : Vinkelparentesar, spissparentesar, angle brackets

Det finst også andre typar, som.

• ⁅ ⁆ : piggparentesar. Nytta i nokre ordbøker.

Parentes i skrift

I skrift blir parentes gjerne nytta for å markera innskot eller tillegg.

Parentes i matematikk

I matematikk blir parentesar nytta for å gruppera siffer ut frå kva rekkefølge ein skal utføra operasjonar i. Ein kan òg nytta parentesar til å markera intervall.

Noko som står like utanfor ein parentes, gjeld for alle teikn som står inni. Til dømes vil eit totall tyda at alt som står inni parentesen skal gangast med to, medan eit minusteikn tyder at alt som står inni må skifta forteikn.

Døme på oppløysing av parentesar:

(47x-3)-(63x+y+7)(5xy-12)

(47x-3)-(315x²y-756x+5xy²-12y+35xy-84)

47x-3-315x²y+756x-5xy²+12y-35xy+84

803x+81-315x²y-5xy²+12y-35xy

Dømet syner at parentesar kan gjera ei likning ryddigare og meir oversiktleg.

Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.