Loading AI tools
Nederlands socioloog (1907-1998) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Willem Frederik (Wim) Wertheim (Sint-Petersburg, 16 november 1907 – Wageningen, 3 november 1998) was een Nederlands jurist, niet-westers socioloog, en hoogleraar niet-westerse sociologie aan de Gemeente Universiteit van Amsterdam. Hij was gespecialiseerd in Zuidoost-Azië, en paste daarbij veelal marxistische verklaringen toe.
W.F. Wertheim | ||||
---|---|---|---|---|
Wertheim (staand) houdt in 1968 een toespraak voor studenten in het kader van de Derdewereld Week | ||||
Persoonlijke gegevens | ||||
Volledige naam | Willem Frederik Wertheim | |||
Geboren | Sint-Petersburg, 16 november 1907 | |||
Overleden | Wageningen, 3 november 1998 | |||
Werkzaamheden | ||||
Vakgebied | sociologie | |||
Universiteit | Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam | |||
Bekende werken | De lange mars der emancipatie | |||
Dbnl-profiel | ||||
|
Afkomstig uit een welgesteld milieu begon de jurist Wertheim zijn academische loopbaan in Nederlands-Indië, vanaf 1936 als hoogleraar aan de Rechtshogeschool van Batavia. In deze periode groeide zijn afkeer van de Nederlands-Indische 'apartheid' en zijn begrip voor het Indonesische nationalisme. Toen de verovering van de kolonie door Japan een voldongen feit was (maart 1942), werd hij geïnterneerd. Terug in Nederland oefende Wertheim van 1946 tot 1972 het ambt van hoogleraar niet-westerse sociologie uit aan de Gemeenteuniversiteit van Amsterdam.
In die hoedanigheid bekritiseerde hij niet alleen het westerse en met name het Nederlandse kolonialisme, maar ook de anti-communistische dictatuur van Soeharto. De grimmige partijdictatuur van het Chinese communisme zag hij daarentegen vooral als een bevrijdingsbeweging, ook toen er in het westen meer bekend werd over de miljoenen slachtoffers van Mao's bewind, met name tijdens de Grote Sprong Voorwaarts (1958-1961) en de Chinese Culturele Revolutie (1966-1976). Bij Wertheims 'studiereizen' naar de Volksrepubliek was van vrij onderzoek nooit sprake, noch beheerste hij de taal, zodat hij aangewezen was op hetgeen communistische functionarissen aan hem kwijt wilden.[1] Wertheim is daarom wel 'de primus inter pares onder de Nederlandse fellow-travellers' (eerste onder de politieke meelopers) genoemd.[2] Pas in de laatste jaren van zijn leven erkende hij schoorvoetend de keerzijde van de Maoïstische politiek.[3][4]
Als een van de weinige Westerse intellectuelen heeft Wertheim een algemene theorie over revoluties ontworpen. Deze heeft hij hoofdzakelijk uitgewerkt in zijn wetenschappelijk magnum opus, De lange mars der emancipatie (een bewerking van Evolutie en revolutie). Buiten het Nederlandse taalgebied heeft deze theorie echter vrijwel geen invloed gehad. Wertheim heeft daarnaast veelal bijdragen geleverd aan de sociologie van Indonesië (voormalig Nederlands-Indië).
Wertheim is een inspiratiebron geweest voor anti-kapitalistisch georiënteerde sociologen van niet-westerse, vooral Zuidoost-Aziatische landen, zoals Jan Breman en Gerrit Huizer.[5] Een Wertheim Stichting en een jaarlijks gehouden Wertheim-lezing houden naam en inzet van deze controversiële persoonlijkheid levend. Een grote biografie laat nog op zich wachten.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.