Top Qs
Tijdlijn
Chat
Perspectief

Wijk bij Duurstede

gemeente in de provincie Utrecht, Nederland Van Wikipedia, de vrije encyclopedie

Wijk bij Duurstedemap
Remove ads

Wijk bij Duurstede (uitspraakⓘ) is een vestingstad en gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Utrecht.

Snelle feiten Gemeente in Nederland, Situering ...
Remove ads
Thumb
Centrumkaart van Wijk bij Duurstede.
Thumb
Straatbeeld met de oude Sint-Jan de Doperkerk op de achtergrond.

De gemeente telt 23.945 inwoners (22 november 2024, bron: CBS) op een oppervlakte van 50,3 km² waarvan 2,68 km² water. Door en langs Wijk bij Duurstede stromen de waterwegen Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.

De gemeente grenst aan de gemeenten Houten, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, Culemborg en Buren.

Wijk bij Duurstede had een stedenband met Jičín (Tsjechië).

Remove ads

Naamsverklaring

Voor het naamdeel Wijk worden verschillende verklaringen gegeven, zoals dat het onder meer herleid zou kunnen worden tot het Romeinse vicus, of het Germaanse wik wat weer "bocht" of "inham" betekent.[1] Het naamdeel Duurstede komt van de vroegere handelsplaats Dorestad, waarvan de naam op zijn minst deels van Keltische oorsprong is.[2]

Geschiedenis

Samenvatten
Perspectief

Voorgeschiedenis

Zie ook Dorestad

Tijdens de Romeinse tijd bevond zich op de plek van het huidige Wijk bij Duurstede aan de Rijn een Romeins castellum, wellicht Levefanum. Ook liep de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk dwars door Wijk bij Duurstede.

Thumb
Kasteel Duurstede

In de vroege middeleeuwen moet hier een van de belangrijkste handelsplaatsen van Noordwest-Europa hebben gelegen: Dorestad. Lange tijd is aangenomen dat deze stad rond 850 bezweek door aanvallen van de Vikingen. Inmiddels wordt een combinatie van natuurlijke en (kerk)politieke factoren tezamen met de verschuivende machtsverhoudingen gezien als een meer waarschijnlijke verklaring voor de neergang van Dorestad. De Rijnbedding zou zich wat verplaatst hebben, terwijl de haven in dezelfde tijd zou zijn begonnen te verzanden. Daarenboven kwam er een waterstijging.

Het verval van Dorestad betekende een periode van bloei voor Tiel, Deventer en later Utrecht, die nu vrij spel hadden.

Er zijn vele vondsten gedaan in en rond Wijk bij Duurstede uit deze geschiedenisperiodes, die te zien zijn in Museum Dorestad.

Vanaf de 14e eeuw

Wijk bij Duurstede kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude. De plaats was gebouwd aan een in 1270 gebouwde woontoren die zou groeien tot Kasteel Duurstede. Waarschijnlijk is kort daarop ter verdediging van de stad begonnen met het aanbrengen van een aarden omwalling en omgrachting waarbij voor de omgrachting deels gebruik werd gemaakt van de oude rivierbeddingen.

Midden 14e eeuw werd de stad in oostelijke richting uitgebreid en vermoedelijk werd in dezelfde periode de stad voorzien van een stadsmuur met stadspoorten (zoals de Veldpoort) en versterkingstorens. De stadsmuur en omgrachting werden rond 1445 vernieuwd.[3]

Thumb
Tussen 1885 en 1931 was Wijk bij Duurstede bereikbaar per stoomtram vanuit Doorn.
Remove ads

Ligging

De gemeente Wijk bij Duurstede is landelijk gelegen in het midden van Nederland, direct ten noorden van de grote rivieren. Ze ligt aan de kruising van het Amsterdam-Rijnkanaal met de Lek en de splitsing van de Nederrijn in de Lek en de Kromme Rijn.

Aangrenzende gemeenten

Meer informatie Aangrenzende gemeenten ...

Indeling

De gemeente bestaat uit de stad Wijk bij Duurstede (18.205 inwoners) en is op 1 januari 1996 samengevoegd met de gemeenten Cothen (3.280 inwoners) en Langbroek (2.510 inwoners).[4]

Voor de wijkindeling zie wijken en buurten in Wijk bij Duurstede.

Politiek

Gemeenteraad

Huidige zetelverdeling gemeenteraad
5
3
3
2
2
2
1
1
5 3 3 2 2 2 1 1 
De 19 zetels zijn als volgt verdeeld:
    ■ SamenWerkt: 5
    ■ Lokaal Liberaal: 3
    ■ BurgerBelangen: 3
    ■ CDA: 2
    ■ SP: 2
    ■ PCG: 2
    ■ D66: 1
    ■ Democratie voor Duurstede: 1

De gemeenteraad van Wijk bij Duurstede bestaat uit 19 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Meer informatie Gemeenteraadszetels, Partij ...

* SamenWerkt bestaat uit Open, GroenLinks en PvdA.

College van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:

Burgemeester:

Wethouders:

  • Hans Buijtelaar (VVD)
  • Jeroen Brouwer (SP)
  • Jan Kuiper (CDA)
Remove ads

Gebouwen

Samenvatten
Perspectief

Kerken

Thumb
Grote of Johannes de Doperkerk, gezien uit het westen.
  • Sint Jan de Doperkerk aan de Markt in het oude stadscentrum, middeleeuwse pseudobasiliek met een laatgotische toren die drie geledingen zou krijgen, naar het voorbeeld van de Utrechts Domtoren, waarvan echter alleen de onderste en een klein deel van de middelste is voltooid. De kerk bezit het Kiespenningorgel uit 1631 en het Harrison & Harrisonorgel uit 1883. In het Zuidertransept staat een klein orgel van de orgelmakers Van Vulpen, de kas is gemaakt door Friedrichs.
  • Rooms-katholieke Sint Johannes de Doperkerk aan de Klooster Leuterstraat in het oude stadscentrum, neogotische pseudo-basiliek naar het ontwerp van de bouwmeester Wolter te Riele, gerealiseerd in 1907 door verbouwing van een eenvoudig kerkgebouw uit het midden van de 19-de eeuw, hierna nog enkele malen verbouwd.

Kastelen

Molens

Thumb
Molen Rijn en Lek met de Runmolenpoort.

Monumenten

In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, een beschermd stadsgezicht en enkele oorlogsmonumenten, zie:

Musea

Kunst in de openbare ruimte

Zie: Lijst van beelden in Wijk bij Duurstede
Remove ads

Toerisme

Festivals

  • Blues kroegentocht (BluesinWijk)
  • Kleurrijk uit in Wijk
  • PuurWijks
  • Lekkodagen
  • Mazijkpop
  • Catch-Up Festival
  • Brood en spelen
  • Kerst bij Duurstede
  • Wijn bij Duurstede
  • At the Harbour
  • Het Wijkse Stadsfeest
  • Zondagmiddagconcerten in de Grote Kerk
  • Evensongs in de Grote Kerk
  • Maleborduur Bockbierfestival

Recreatiegebieden

Verkeer en vervoer

Afstanden

Provinciale wegen

Waterwegen

Thumb
Haven van Wijk bij Duurstede, gezien in oostelijke richting.

Wijk bij Duurstede heeft een haven. Het ligt aan de volgende waterwegen:

Openbaar vervoer

De bussen vertrekken vanaf het Wijkse Busstation.

Veerdiensten

Thumb
Veerpont Spes Futura op de Lek bij Wijk bij Duurstede.
  • Veerboot Spes Futura van het Wijkse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Rijswijk (Gelderland).
  • Veerboot Spes Salutis van het Beusichemse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Beusichem.
Remove ads

Sport

Wijk bij Duurstede kent een voetbalclub (CDW) en een hockeyclub (Dorsteti). Ook zijn er onder meer verenigingen voor judo, karate, tennis, basketbal, badminton, volleybal, honkbal en korfbal.

In 1955 werd het Nederlands kampioenschap wegwielrennen in Wijk bij Duurstede gehouden, Thijs Roks werd toen Nederlands kampioen.

Bekende (voormalige) inwoners

Geboren in Wijk bij Duurstede

Elders geboren

Remove ads

Fotogalerij

  • Thumb
    Stadsgezicht Wijk bij Duurstede
  • Thumb
    De Runmolenpoort, die een molen en poort in een is
  • Thumb
    Recreatiegebied Gravenbol
  • Thumb
    Voormalig stadhuis aan de Markt 24, anno 2015 een VVV-kantoor
  • Thumb
    Prinses Irenesluizen in het Amsterdam-Rijnkanaal, ten westen van Wijk bij Duurstede

Externe links

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads