Loading AI tools
Pools journalist Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ryszard Kapuściński (ⓘ) (Pinsk, Polen (thans Wit-Rusland), 4 maart 1932 - Warschau, 23 januari 2007) was een Poolse journalist, schrijver en dichter.
| Ryszard Kapuściński | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Ryszard Kapuściński in 1997 | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Geboren | 4 maart 1932 | |||
| Geboorteplaats | Pinsk | |||
| Overleden | 23 januari 2007 | |||
| Overlijdensplaats | Warschau | |||
| Land | Polen | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1949 - 2007 | |||
| Genre | Journalistiek, geschiedenis | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| Website | ||||
| ||||
Geboren in een onderwijzersgezin in een armoedige streek die destijds tot Oost-Polen behoorde, wist de familie Kapuściński na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog een deportatiekonvooi van het Sovjet-Russische leger richting Siberië te ontvluchten en uit te wijken naar Lviv en vervolgens naar Warschau. Zijn vader sloot zich bij het verzet aan en de jonge Kapuściński kreeg in de hoofdstad met ontberingen zoals honger te maken.
Na de oorlog studeerde hij geschiedenis en Poolse taal- en letterkunde aan de universiteit van Warschau. In 1949 maakte hij zijn debuut met gedichten in het blad Dziś i Jutro. Bij het jeugdblad Sztandar Młodych deed hij zijn eerste schreden op het journalistieke pad; hij reisde ervoor door allerlei Aziatische landen waarbij hij onder meer India, China en omliggende landen aandeed.
Kapuściński sloot zich in 1953 bij de Poolse communistische partij aan. Eind jaren vijftig maakte hij onder andere journalistieke reportages over Belgisch-Kongo. Het belangrijke communistische weekblad Polityka waar hij bij was terechtgekomen, fungeerde begin jaren zestig als springplank naar het Poolse persbureau PAP. Kapuściński die destijds alleen de Poolse taal machtig was, werd vanaf 1964 voor dit persagentschap de enige buitenlandcorrespondent voor Latijns-Amerika, Azië en Afrika. Vooral laatstgenoemd continent inspireerde hem.
In Afrika maakte hij de dekolonisatie en de chaotische tijd daarna van nabij mee. Niet alleen zag hij 27 revoluties en staatsgrepen aan zich voorbijtrekken, ook werd hij viermaal ter dood veroordeeld.
Kapuściński genoot buitenslands volledige vrijheid, in tegenstelling tot zijn Poolse medeburgers die in eigen land te maken hadden met communistische overheidsrepressie. Vanwege die onderdrukking maakte Kapuściński altijd drie versies van zijn reportages. Een zwaar gecensureerde voor de kranten, een wat vrijere versie voor een blad voor de politieke toplaag en eentje die hij voor zichzelf en zijn te schrijven boeken placht te bewaren en die beide vorige versies overtrof.
Toen in 1981 Solidarność, de vrije vakbond van Wałęsa alsmede de journalistiek met een strenge aanpak van de Poolse communistische regering te maken kregen, besloot Kapuściński voor zijn lidmaatschap van de communistische partij te bedanken.
Behalve zijn journalistieke productie schreef hij verhalen over actuele historische onderwerpen die in meer dan dertig talen werden vertaald waaronder voor een deel ook in het Nederlands. Ook zag een dichtbundel genaamd "Notes" (Pools voor 'notities') in 1986 het levenslicht.
Ryszard Kapuściński die een aantal malen kanshebber leek te zijn op de Nobelprijs voor de Literatuur, maar deze desondanks nooit mocht ontvangen, overleed op 74-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartoperatie die hij enige dagen daarvoor had ondergaan.
Zijn journalistieke wijze van schrijven die het midden hield tussen literatuur en journalistiek en zijn aandacht voor het menselijke aspect bij gebeurtenissen van ingrijpende geschiedkundige waarde hebben veel invloed uitgeoefend op tal van andere journalisten. Kapuściński zelf liet zich inspireren door de Historiën van de antieke Griekse schrijver Herodotus en door zijn landgenoot Bronisław Malinowski die als de uitvinder van de culturele antropologie geldt. Kapuściński placht de Historiën bij zijn reizen mee te nemen en las het boek keer op keer.
Op 26 februari 2010 publiceerde Artur Domosławski, een leerling van Kapuściński, een controversiële biografie: Kapuściński, non-fictie (Poolse titel). Domosławski beschrijft niet alleen verschillende buitenechtelijke relaties van Kapuściński, maar ook hoe hij het in zijn reportagewerk niet altijd even nauw nam met de letterlijke waarheid.
Bekende werken van hem die in het Nederlands werden vertaald, zijn onder meer (tussen haakjes het jaar van verschijnen in de Nederlandse taal):
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
