Kasteel van Tielen

Het Kasteel van Tielen, ook wel Tielenhof genoemd, is een omgracht middeleeuws kasteel met ophaalbrug gelegen net buiten de dorpskom van Tielen in de Belgische gemeente Kasterlee, gelegen aan Hofdreef 27. De "Kasteeldreef", een gekasseide beukendreef, verleent een bijkomende toegang in het zuidwesten en werd aangelegd in de loop van de 19e eeuw.

Kasteel van Tielen
Kasteel van Tielen
Locatie	Tielen
Algemeen
Kasteeltype	omgracht
Stijl	bak- en zandsteenstijl
Bouwmateriaal	traditionele bak- en zandsteenstijl
Huidige functie	privéwoning
Gebouwd in	14e eeuw
Herbouwd in	16e-17e eeuw
Monumentale status	Bouwkundig erfgoed
Monumentnummer	47384
Portaal    België

Historie

Vermelding Tielen op kaart van het hertogdom Brabant uit 1645 gemaakt door Joan Blaeu

Het kasteel van Tielen is vermoedelijk een van de oudste gebouwen uit de streek. Reeds in 1096 stond er hier een omwalde wachttoren. Het huidige kasteel gaat terug tot de 14e eeuw en opgericht ter plaatse van een voorheen versterkte en omgrachte hoeve. Het kasteel en de watermolen van Tielen zijn steeds eigendom geweest van de heren van Tielen. Tot ze in de 20e eeuw verkocht zijn door erfgenamen. Het Kasteel was jarenlang de residentie van de heren van Tielen; de eerste heer van Tielen was Jan van Duffel-Berthout uit Grimbergen; hij erfde Tielen in 1320 van Hendrik IV Berthout; het is waarschijnlijk zijn opvolger, Hendrik van Duffel Berthout, die het kasteel liet bouwen rond 1350 en er kwam wonen. Door huwelijk en erfopvolging kwam het kasteel en de watermolen van Tielen naderhand in handen van diverse adellijke families. De laatste heer van Tielen was Filip van der Gracht de Rommerswael die door de Franse Revolutie zijn eigendom verloor in op 7 december 1810. In 1826 werden de aangeslagen goederen teruggegeven aan de erfgenamen. In 1958 werd het kasteel voor de eerste maal verkocht.

Bouwstijl

Herbouwd in traditionele bak- en zandsteenstijl in de 16e-17e eeuw. Het koetshuis werd in 1688 bijgebouwd. Het kasteel is rond 1830 omgevormd tot zomerverblijf, gepaard gaande met een algemene restauratie, waardoor een groot deel van het middeleeuwse karakter verloren ging, zo verdwenen onder meer de twee trapgevels van het eigenlijke kasteel, evenals de kruiskozijnen en het gebouw ten noorden aansluitend op deze vleugel met gevangenis op de benedenverdieping en de kapel erboven. De hoofdingang verhuisde van de Hofdreef naar de Gierlebaan en bleef bewaard in de huidige Kasteeldreef. Ook het poortgebouw werd in de 19e eeuw ten dele gesloopt, zodat de wachtplaats boven de toegang verdween.

In het begin van de jaren 1970 opnieuw gerestaureerd door wijlen Marcel Dams (1925-2016) en Emilienne Verboven (1929-2019) en deels heropgebouwd in 16e-17e-eeuwse stijl met onder meer het ten dele opnieuw aanbrengen van kruiskozijnen in de kasteelvleugel, de heropbouw van de bovenste verdieping van het poortgebouw en gezien van op de straat het gebouw rechts naast de kasteelvleugel. Dit naar het beeld van oude gravures van het kasteel.

Heren van Tielen (tot einde feodalisme)

Wapenschild familie Van der Gracht de Roomswael

Jaar	Heer
1370	Hendrik van Duffel (1370)
1392	Jan Van Duffel (1392)
1428	Jan de Pape
1428-1467	Daniël van Ranst
1467-1491	Filips van Ranst
1491-1494	Daniël 'kwaad ransteke' van Ranst
1494-1530	Jan van Leefdael (1465-1530)
1530-1554	Filips van Leefdael
circa 1581	Antoon van Leefdael
1597-1608	Lodewijk van Leefdael
circa 1640	Rogier van Leefdael
circa 1669	Urbaan Rogier van Leefdael
circa 1694	Rogier van Baexen
Circa 1722	Filips-Urbaan van Baexen
Circa 1730	Filips Frans van Varick
Circa 1759	Rogiers-Filips van der Gracht
1773-1810	Filips Frans Jozef Rogier van der Gracht

Varia

In mei 2022 werd het kasteel te koop aangeboden voor een vraagprijs van 2,5 miljoen euro. In onderstaand artikel krijg je een inkijk in het interieur van het kasteel.

Bronnen, noten en/of referenties

• Kasteel Tielenhof Inventaris Onroerend Erfgoed
• Publicatie Taxandria (PDF),p.12-27, taxandriavzw.be
• Artikel over verkoop kasteel Kasteel van Tielen staat te koop, nieuwsblad.be