Guangzhou

Guangzhou (vereenvoudigd Chinees: 广州; traditioneel Chinees: 廣州; pinyin: Guǎngzhōu; Kantonees IPA: [kʷɔ̌ːŋ2tsɐ̂u1]; Yale: Gwóngjāu; Mandarijn IPA: [gwɑŋ21ʈʂɔw5]), in historische context vaak Kanton genoemd, is een stadsprefectuur en de provinciehoofdstad van de provincie Guangdong in het zuiden van China. Sinds 2005 is het een van de vijf nationale centrale steden. De stad ligt 120 km ten noordwesten van Hongkong.

Guangzhou

Stad in China
Situering
Provincie (zìzhìqū)	Guangdong
Coördinaten	23° 8′ NB, 113° 16′ OL
Algemeen
Oppervlakte	7434,4 km²
Inwoners (2020)	18.676.605 (stad) 72.700.000 (metropool) (2512 inw./km²)
Burgemeester	Guo Yonghang (郭永航)
Overig
Website	gz.gov.cn
Detailkaart
Foto's
Een collage van Guangzhou
Portaal    China

Guangzhou
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd	广州
Traditioneel	廣州
Pinyin	Guǎngzhōu
Wade-Giles	Kuang-chou
Jyutping (Standaardkantonees) gwong2 zau1 Standaardkantonees Kwôong Chauw Yale (Standaardkantonees) Gwóngjaū Dapenghua Kwôong Chauw Andere benamingen Kwang-tsjau (historische Nederlandse naam)

In de stad zelf wonen 18,7 miljoen inwoners (volkstelling 2020). Het gehele verstedelijkte gebied rondom Guangzhou (Parelrivierdelta) heeft, afhankelijk van de meetmethode, tussen de 72 en 87 miljoen inwoners (zie Demografie) en is veruit de grootste metropool ter wereld.

De internationale naam van de stad was oorspronkelijk Canton, waaruit de Nederlandse naam "Kanton" is voortgekomen. Hiervan is ook de naam afgeleid voor de aldaar gesproken taal, het Kantonees.

De stad is een belangrijke havenstad. De haven is sinds 2006 de op 4 na grootste van de wereld. De Internationale luchthaven Guangzhou Baiyun is een van de belangrijkste luchthavens van China.

Geschiedenis

Kaart van "Kanton", van Johan Nieuhof (1665)^[1]

De Dertien Factorijen aan de rivier (1806)

Guangzhou is van oudsher een van de belangrijkste Chinese havensteden. De Portugezen waren in 1514 de eerste Europeanen die Guangzhou bereikten via de zee. De Portugezen hadden het monopolie op de handel in China, totdat de Nederlanders arriveerden in de 17e eeuw. In 1728 opende de Vereenigde Oostindische Compagnie een factorij in Guangzhou. In de periode dat het Kantonsysteem (1757-1842) fungeerde, waren de Dertien Factorijen in Guangzhou de enige plaats waar buitenlanders handel mochten drijven met China. Na de Eerste Opiumoorlog (1839-1842) werd Guangzhou een van de vijf havens die opengesteld werden voor buitenlandse handelaren.

Klimaat

Weergemiddelden voor Guangzhou, China

Maand	jan	feb	mrt	apr	mei	jun	jul	aug	sep	okt	nov	dec	Jaar
Hoogste maximum (°C)	27,2	28,6	32,1	32,4	36,2	36,6	39,1	38,0	37,6	34,8	32,5	29,6	39,1
Gemiddeld maximum (°C)	18,3	18,5	21,6	25,7	29,3	31,5	32,8	32,7	31,5	28,8	24,5	20,6	26,3
Gemiddeld minimum (°C)	10,3	11,7	15,2	19,5	22,7	24,8	25,5	25,4	24,0	20,8	15,9	11,5	18,9
Laagste minimum (°C)	0,1	1,3	3,2	7,7	14,6	18,8	21,6	20,9	15,5	9,5	4,9	0,0	0,0
Neerslag (mm)	41	69	85	201	284	276	233	227	166	87	35	32	1.736
Bron: WeerOpReis.com[2]

Bestuurlijke indeling

Guangzhou is verdeeld in tien districten en twee stadsarrondissementen.

naam	Chinees	pinyin
districten
Yuexiu	越秀区	Yuèxiù Qū
Liwan	荔湾区	Lìwān Qū
Haizhu	海珠区	Hǎizhū Qū
Tianhe	天河区	Tiānhé Qū
Baiyun	白云区	Báiyún Qū
Huangpu	黄埔区	Huángpǔ Qū
Huadu	花都区	Huādu Qū
Panyu	番禺区	Pānyú Qū
Nansha	南沙区	Nánshā Qū
Luogang	萝岗区	Luógǎng Qū
stadsarrondissementen
Zengcheng	增城市	Zēngchéng Shì
Conghua	从化市	Cónghuà Shì

Demografie

De Parelrivier in Guangzhou

In de stad zelf wonen 18.7 miljoen inwoners (volkstelling 2020). Het sterk verstedelijkte gebied rondom Guangzhou (Parelrivierdelta) telt anno 2025, afhankelijk van de meetmethode, tussen de 72 en 87 miljoen inwoners en is daarmee veruit de grootste metropool ter wereld.

Volgens citypopulation.de telt de agglomeratie rondom Guangzhou 72.7 miljoen inwoners en omvat het de (miljoenen)steden Shenzhen (17.500.000 inw.), Dongguan (10.500.000 inw.), Foshan (9.500.000 inw.), Zhongshan (4.400.000 inw.), Huizhou (2.900.000 inw.) en Jiangmen (2.700.000 inw.).

Ook Hongkong (7.500.000 inw.) en Macau (600.000 inw.) maken deel uit van het deltagebied maar worden vanwege hun autonome status hier niet meegerekend. Tevens laten satellietbeelden zien dat ook de nabijgelegen steden Qingyuan (1.600.000 inw.), Zhaoqing (1.500.000 inw.) en Zhuhai (2.400.000 inw.) inmiddels vrijwel vastgegroeid zijn. Het volledige, aaneengegroeide verstedelijkte gebied telt daarmee naar schatting 87 miljoen inwoners.

Een meerderheid van de inwoners van Guangzhou spreekt het lokale dialect Guangzhouhua, dat door de Kantonezen als Standaardkantonees wordt beschouwd.

Een zeer klein deel van de bevolking behoort tot het vissersvolk Tanka.

Openbaar vervoer

Guangzhou beschikt over een metrosysteem, de metro van Guangzhou. Het systeem bestaat uit veertien lijnen en er zijn verschillende lijnen in aanbouw, of zijn gepland.

Stedenbanden

Canton Tower

• Arequipa (Peru), sinds 27 oktober 2004
• Auckland (Nieuw-Zeeland), sinds 1989
• Bari (Italië), sinds 1986
• Birmingham (Verenigd Koninkrijk), sinds 2006
• Bristol (Verenigd Koninkrijk), sinds 2001
• Dubai (Verenigde Arabische Emiraten)
• Durban (Zuid-Afrika), sinds 2000
• Frankfurt am Main (Duitsland), sinds 11 april 1988
• Fukuoka (Japan), sinds 1979
• Gwangju (Zuid-Korea), sinds 1996
• Jekaterinenburg (Rusland), sinds 10 juli 2002
• Linköping (Zweden), sinds 1997
• Los Angeles (Verenigde Staten), sinds 2 maart 1982
• Lyon (Frankrijk), sinds 1988
• Manilla (Filipijnen), sinds 1982
• Rotterdam (Nederland), sinds 18 november 2010
• Tampere, (Finland)
• Sydney (Australië), sinds 1986
• Vancouver (Canada), sinds 1985

Geboren in Guangzhou

• Ieoh Ming Pei (1917-2019), Chinees-Amerikaans architect
• Chor Yuen (1934-2022), filmregisseur, scriptschrijver en acteur
• Johnny Chan (1957), pokerspeler
• Liu Xiang (1996), zwemster
• Fan Zhendong (1997), tafeltennisser