Jan van Bruhesen

Jan van Bruhesen (Breda, 3 mei 1527 - Keulen, 10 september 1600) (ook: Jan van Bruheze) was een Nederlands geestelijke. Hij was de zoon van Frans en Elisabeth van der Vorst, dochter van Jan van der Vorst, kanselier van Brabant. Jan van Bruhesen studeerde in Keulen (1545) en Orléans (1547) waar hij promoveerde tot doctor in de beide rechten. Hij werd in 1549 kanunnik, in 1567 thesaurier en in 1573 deken aan de Dom van Utrecht. De Spaansgezinde Bruhesen vluchtte na de val van kasteel Vredenburg in 1577 naar Keulen waar hij kanunnik werd aan het aartsbisschoppelijk kapittel. Na de dood van de Utrechtse aartsbisschop Frederik Schenck van Toutenburg werd hij, als hoogste geestelijke na de aartsbisschop, beschouwd als de belichaming van het kerkelijke gezag, maar in 1583 droeg hij zijn bevoegdheden over aan Sasbout Vosmeer, die toen tot vicaris-generaal benoemd werd.

Koning Filips II van Spanje benoemde Bruhesen in 1589 tot bisschop van Groningen en in 1592 tot aartsbisschop van Utrecht. Nuntius Ottavio Mirto Frangipani delegeerde in dat laatste jaar de volmachten van alle bisdommen in de Utrechtse kerkprovincie echter aan Vosmeer. De benoemingen van Filips II bleken een dode letter, want de politieke omstandigheden lieten de praktische uitvoering niet toe en de paus heeft Van Bruhesens benoeming tot bisschop van Groningen en tot aartsbisschop van Utrecht nooit bekrachtigd.

Volgens tijdgenoten was Bruhesen een plichtsgetrouw man en een fanatiek katholiek; ze verweten hem een gebrek aan persoonlijkheid.

Bronnen, noten en/of referenties

G.C.A. Juten, “Van Bruhese en aanverwante geslachten Deel 1. Bredasche tak”, Taxandria, jg 41 (1934), nr 64, pp. 8-13, 43-53, 73-80, 81-88, 177-178
L.J. Rogier, Geschiedenis van het katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en de 17e eeuw (3 delen). Urbi et orbi, Amsterdam 1947: I, pp. 248, 281, 282, 305, 316, 333, 334; II, pp. 5, 9, 11, 12, 15, 17, 181, 384, 704
H. Bots, I. Matthey, M. Meijer, Noordbrabantse studenten 1550-1750, Tilburg 1979, p. 239, nr 938
Arnoldus Havensius, Commentarius de erectione novorum in Belgio episcopatuum, Keulen: Joannes Zinckius, 1609, p. 53
C.M. Ridderikhoff avec la coll. de C. Heesakkers, Deuxième Livre des Procurateurs de la Nation Germanique de l'ancienne Université d'Orléans 1547-1567. Première partie: Texte des rapports des procurateurs, 2 vol., Leiden 1989; I, p. 31
Utrechtse biografieën deel 4 onder redactie van W. van den Broeke e.a. , Utrecht 1997

Voorganger: Johannes Knijff	Bisschop van Groningen 1589-1592	Opvolger: Arnold Nijlen
Voorganger: Herman van Rennenberg	Aartsbisschop van Utrecht 1592-1600	Opvolger: Joannes Zwijsen in 1853