Remove ads
Het Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek (IBS) is een stichting die de studie op het gebied van de Surinaamse talen, culturen en geschiedenis wil initiëren en bevorderen. De stichting publiceerde onder meer een reeks studiebronnen (van 1978 tot 2007) en het tijdschrift Oso (van 1982 tot 2017).
Het instituut werd opgericht op 13 maart 1980. Achtergrond was het idee dat vijf jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid de belangstelling voor Suriname sterk groeiende was en een impuls kon gebruiken.
Het bestreken gebied werd gaandeweg verbreed tot wat nu surinamistiek wordt genoemd: de studie van Suriname in al zijn facetten (met uitzondering van de exacte wetenschappen). Het IBS deed dit door het verzorgen van wetenschappelijke publicaties, het verlenen van wetenschappelijke opdrachten en het organiseren van een jaarlijks colloquium in de maand oktober; aanvankelijk ook met het organiseren van cursussen Sranantongo onder leiding van Liliane Adamson. In de loop der jaren wijdde het IBS colloquia aan zowat alle bevolkingsgroepen van Suriname, en aan thema’s als de rol van de vrouw in de Surinaamse geschiedenis, orale tradities, het werk van Albert Helman, de Tweede Wereldoorlog, doodsrituelen, politiek, kunst, muziek, literatuur, religies, lepra, huidskleur en seksualiteit en erotiek. Zo goed als iedereen die actief is in de wereld van de Surinamistiek heeft op een van de IBS-colloquia het woord gevoerd.
Het IBS kwam voort uit de Nijmeegse vereniging Wi Na Wan, op initiatief van de Nijmeegse hoogleraar taalfilosofie Pieter Seuren en de voorzitter van Wi Na Wan, Ludwich van Mulier. Pieter Seuren werd de eerste voorzitter van het stichtingsbestuur, waarin verder zitting hadden Ludwich van Mulier, Silvia W. de Groot, F. Koemans en Herman Wekker.
Remove ads
Van 1989 tot 1992 vervulde taalkundige Pieter Muysken een door het IBS ingestelde leerstoel Caraïbistiek, aan de Universiteit Leiden. Eind 2005 werd bekendgemaakt dat het IBS opnieuw een leerstoel instelt, nu een voor West-Indische Letteren, aan de Universiteit van Amsterdam. De eerste houder van de leerstoel is Michiel van Kempen.
Bij het 25-jarig bestaan van het IBS in 2005 werd voor het eerst de vijfjaarlijkse Prijs voor de Surinamistiek uitgereikt, bedoeld voor diegenen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de Surinamistiek. De prijs ging naar Wim Hoogbergen voor zijn studies op het gebied van de geschiedenis van de marrons en zijn inzet voor de bevordering van de Suriname-studie als hoofdredacteur van Oso. In 2010 werd deze prijs toegekend aan prof. dr. Gert Oostindie, hoogleraar Caraïbische studies aan de universiteit van Leiden.
Remove ads
De belangrijkste publicaties van het IBS zijn de reeks Bronnen... en het Tijdschrift voor Surinamistiek.
Bronnen voor de Studie van Suriname (BSB)
Het IBS bracht een reeks studies uit als Bronnen voor de Studie van Bosnegersamenlevingen (BSB), later Bronnen voor de Studie van Afro-Surinaamse Samenlevingen (BSA) genoemd, en vanaf 1997 verbreed tot: Bronnen voor de Studie van Suriname (BSS). In deze reeks verschenen studies over marrongeschiedenis en –culturen, over Elisabeth Samson, tekstuitgaven van Izaak Albitrouw, J.G. Spalburg, Johannes King en Jan Voorhoeve en uitgaven over manumissie in Suriname.
De reeks bestaat uit de volgende delen:
- De Surinaamse 'Weglopers' van de 19e eeuw. Wim Hoogbergen. BSB 1: 1978.
- Tori foe da bigin foe Anaka: verslag van een messianistische beweging door I. Albitrouw. Bewerkt en ingeleid door Miriam Sterman. BSB 2: 1978.
- Zendingsarbeid in Aurora onder de Saramaka Bosnegers van 1891 tot 1896 door I. Albitrouw. Bewerkt en ingeleid door Miriam Sterman. BSB 3: 1979.
- In vrijheid en gebondenheid. Samenleving en cultuur van de Djoeka aan de Cottica. A.J.F. Köbben. BSB 4: 1979.
- De Tapanahoni Djuka rond de eeuwwisseling: het dagboek van Spalburg 1896-1900. Ingeleid door H.U.E. Thoden van Velzen & Chris de Beet. BSB 5: 1979.
- Aantekeningen over de geschiedenis van de Kwinti en het dagboek van Kraag (1894-1896). Chris de Beet en Miriam Sterman. BSB 6: 1980.
- Berichten uit het bosland (1864-1870). Johannes King. Inleiding en vertaling Chris de Beet. BSB 7: 1981.
- De Saramakaanse vrede van 1762. Geselecteerde documenten. Chris de Beet & Richard Price (red.). BSB 8: 1982.
- De Eerste Boni-oorlog, 1765-1776. Chris de Beet. BSB 9: 1984.
- De Boni's in Frans-Guyana en de Tweede Boni-oorlog, 1776-1793. Wim Hoogbergen. BSB 10: 1984.
- De Boni-oorlogen 1757-1860. Marronage en guerrilla in Oost-Suriname. Wim Hoogbergen. BSA 11: 1985.
- Opstand in Tempati, 1757-1760. Harry van den Bouwhuijsen, Ron de Bruin & Georg Horeweg. BSA 12: 1988.
- Vluchtelingen, opstandelingen en andere Bosnegers van Oost-Suriname, 1986-1988. T.S. Polimé & H.U.E. Thoden van Velzen. BSA 13: 1988.
- Historisch-geografisch woordenboek van Suriname. Naar A.J. van der Aa, 1839-1851. Bewerkt door René Janssen en Okke ten Hove met medewerking van Wim Hoogbergen. BSA 14: 1993.
- Elisabeth Samson: Een vrije zwarte vrouw in het achttiende-eeuwse Suriname. Cynthia McLeod-Ferrier. BSA 15: 1993.
- ‘Om werk van jullie te hebben.’ Plantageslaven in Suriname, 1730-1750. Ruud Beeldsnijder. BSA 16: 1994.
- Skrekiboekoe - Boek der Verschrikkingen: Visioenen en historische overleveringen van Johannes King. Chris de Beet (red.). BSA 17: 1995.
- Op hoop van vrijheid: Van slavensamenleving naar Creoolse gemeenschap in Suriname, 1830-1880. Ellen Klinkers. BSA 18: 1997.
- Manumissies in Suriname, 1832-1863. Okke ten Hove & Frank Dragtenstein. BSS 19: 1997.
- Op zoek naar Surinaamse normen: Nagelaten geschriften van Jan Voorhoeve (1950-1961). Geselecteerd, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Peter Meel. BSS 20: 1997.
- Het Afakaschrift van de Tapanahoni in Suriname. C.N. Dubelaar & André R.M. Pakosie. BSS 21: 1998.
- ‘De ondraaglijke stoutheid der wegloopers’: Marronage en koloniaal beleid in Suriname, 1667-1768. Frank Dragtenstein. BSS 22: 2002.
- Een koloniaal drama: De grote staking van de Marron vrachtvaarders, 1921. H.U.E. Thoden van Velzen. BSS 23: 2003.
- Surinaamse Emancipatie 1863; Familienamen en Plantages. Okke ten Hove & Heinrich E. Helstone & Wim Hoogbergen. BSS 24: 2003.
- Surinaamse emancipatie 1863. Paramaribo: slaven en Eigenaren. Okke ten Hove & Heinrich E. Helstone & Wim Hoogbergen. BSS 25: 2004.
- Overleven in een grensgebied. Veranderingsprocessen bij de Wayana in Suriname en Frans-Guyana. Karin Boven. BSS 26: 2006.
- Levende-doden. Afrikaans-Surinaamse percepties, praktijken en rituelen rondom dood en rouw. Yvon van der Pijl. BSS 27: 2007.
Helman
Buiten de reeks bracht het IBS ook de verzamelde, aan Suriname gerelateerde poëzie van Albert Helman uit onder de titel Adyosi/Afscheid (1994).
Tijdschrift Oso
Het tweemaal per jaar verschijnende tijdschrift Oso (Sranan voor: Huis) droeg aanvankelijk als ondertitel ‘Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis’. Het eerste nummer verscheen in mei 1982 (er bestond gedurende de jaren 1977-1979 al een gelijknamig tijdschrift, dat fungeerde als kwartaalblad van de vereniging Wi Na Wan). Het is een gedegen, voor een breed lezerspubliek toegankelijk tijdschrift, dat in elk nummer circa acht tot twaalf artikelen bevat, gevolgd door rubrieken voor boekrecensies, boeksignalementen, titelbeschrijvingen van recente publicaties, berichten, debat en commentaar. Elk eerste nummer van een jaargang bevat de teksten van de lezingen van het voorafgaande colloquium-Surinamistiek, elk tweede nummer bevat een reeks opstellen over uiteenlopende onderwerpen.
Na Herman Wekker (1982-1985) fungeerden achtereenvolgens Theo Damsteegt (1986-1988), Geert Koefoed (1989-1991), Sigi Wolf (1992-1994), Wim Hoogbergen (1995-2006), Michiel van Kempen (2007) Hans Ramsoedh (2008-2011) en John Schuster (2012-2017) als hoofdredacteur. Naast de kernredactie werd een redactieraad gevormd waarin tal van specialisten zitting hebben die het tijdschrift adviserend ondersteunen. Vanaf de 22ste jaargang (mei 2003) heet Oso 'Tijdschrift voor Surinamistiek' en met ingang van 2010 'Tijdschrift voor Surinamistiek en het Caraïbisch gebied'. Van 2006 tot en met 2001 is het blad gezamenlijk uitgegeven met het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) te Leiden. Vanaf 2012 wordt OSO uitgegeven in samenwerking met LM Publishers (voorheen KIT Uitgeverij). In 2017 verscheen het laatste nummer.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads