Loading AI tools
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
In Flanders Fields is een gedicht van de Canadese militaire arts en dichter John McCrae (30 november 1872 – 28 januari 1918). De definitieve versie schreef hij op 8 december 1915.
McCrae stierf, toen hij nog tijdens de oorlog in een veldhospitaal werkte, aan longontsteking en hersenvliesontsteking. Hij werd 45 jaar oud.
De eerste Nederlandse vertaling van het gedicht verscheen in 1919 onder de titel De kollebloemen van Vlaanderen en was van de hand van Rachel Schaballie.
Klaprozen (poppies) bloeien als andere planten in de buurt dood zijn. Klaprozenzaden kunnen jarenlang op de grond liggen en pas beginnen te groeien als de nabije planten en struiken weg zijn, bijvoorbeeld als de grond werd omgewoeld en vervuild. De meeste klaprozen zijn altijd waar te nemen op plekken waar slooppuin in de grond ligt. De klaproos is namelijk een pioniersoort.
Natuurlijk was de grond rond de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog grondig 'omgespit' en besmet door de gevechten en bombardementen. McCrae moet dan ook honderden klaprozen hebben zien bloeien toen hij in 1915 het gedicht schreef.[bron?]
Maar de klaproos heeft nog een andere betekenis in In Flanders fields. Sommige klaprozen, die gerekend worden tot de papavers, worden gebruikt om opium en morfine van te maken; morfine is een sterk verdovend middel dat vaak werd gebruikt om de pijn van gewonde soldaten te stillen – soms voor eeuwig. De laatste verzen We shall not sleep, though poppies grow / In Flanders fields duiden op de verdovende werking van morfine.
Daarbij is de aanblik van de bloem vervuld van symboliek: niet alleen zijn de blaadjes rood als het bloed van de gevallenen, en is het binnenste zwart, kleur van rouw, in het hart van de bloem is ook een kruisvorm te zien, christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek.
Daarnaast is de connectie tussen oorlog, Vlaanderen en klaprozen ouder dan het gedicht van McCrae. Al in 1694 schreef James Drummond, 4de graaf van Perth, toen hij een jaar na de slag bij Neerwinden over het slagveld reed in een brief aan zijn zus:[1]
"The ground that’s cultivated has two stalks of that popie which you call cock-poses for one of grain; and where it is lying untilled a scarlet sheet is not of a deeper dye nor seems more smooth than all the ground is with those flowers, as if last year’s blood has taken root and appeared this year in flowers."
In september 1882 verschijnt in The Century Illustrated Monthly Magazine het gedicht "From Landen to Neerwinden" van Minnie Irving gebaseerd op deze anekdote:[2]
"For there began from friend and foe
A million scarlet flowers to grow,
And every flower a poppy red,
Until a gorgeous garden spread
From Landen to Neerwinden."
Van het gedicht In Flanders Fields werden in België en Nederland meer dan een dozijn vertalingen en bewerkingen gemaakt. Een niet-volledig overzicht volgt hier: Paul Claes (2002), Tom Lanoye (2001), Benno Barnard (2000), Ivo Buyle (1999), Jan Eijkelboom, Piet / Wim Chielens (1996), Herwig Verleyen (1994), André Christiaens (1981), Bert Decorte (1972), Anton van Wilderode (1970), Hugo Claus (1968), Eugène Mattelaer (1966) en Rachel Schaballie (1919).[3] Ter vergelijking hier het begin van het gedicht in enkele vertalingen.