Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers

Dit is een lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers, de heersers van het Heilige Roomse Rijk (962-1806).

De titel van Roomse keizer (eigenlijk: "keizer der Romeinen", Latijn: Imperator Romanorum) ontstond in het jaar 800 toen de paus Karel de Grote tot keizer kroonde, waarbij deze zich met de translatio imperii beschouwde als opvolger van het Romeinse imperium. De keizerskroon werd tot 925 gedragen door de koningen van Italië, die vaak ook koning van Duitsland waren. Met betrekking tot de koningsverkiezing van Hendrik de Vogelaar (919-936) werd voor het eerst gesproken over het regnum Teutonicorum, het koninkrijk van de Teutonen of Duitsers, een teken dat een gebied los begon te worden gezien van de heerser. Het Heilige Roomse Rijk was echter groter dan het Duitse Rijk. Waar het laatste bestond uit het koninkrijk van de Duitsers – waaronder toen ook Oostenrijk, Bohemen en het latere Zwitserland – bestond het Heilige Roomse Rijk ook nog uit de koninkrijken Bourgondië, Italië en de wereldlijke heerschappij over Rome.

Sinds 962 werd de keizerskroon steeds gedragen door de Duitse koning (Rooms-koning). Voor de nummering van de Duitse koningen wordt ook de nummering van de keizers gebruikt; echter hebben sommige Rooms-koningen zich nooit door de paus tot keizer laten kronen. De niet-officiële benaming Rooms-Duitse koning/keizer/heerser is geïntroduceerd in de 19e-eeuwse geschiedschrijving om een onderscheid te kunnen maken met de Romeinse koningen (Romeins Koninkrijk, ca. 750–509 v.Chr.) en Romeinse keizers (Romeinse Keizerrijk, 27 v.Chr.–476/1453 n.Chr.) in de Oudheid enerzijds en de moderne Duitse keizers (Duitse Keizerrijk, 1871–1918) anderzijds.

Het Heilige Roomse Rijk heeft bestaan tot 1806, toen de (door keurvorsten gekozen) keizer Frans II, onder druk van Napoleon afstand deed van de kroon. Twee jaar eerder had hij zich als Frans I tot (erfelijk) keizer van Oostenrijk laten kronen.

Voor "Romeinse keizers" in de Frankische rijken (800-925), zie ook Lijst van Frankische koningen en keizers.

Frankische koningen en keizers van het Roomse Rijk (800-840)

Opmerking: tegenkoningen zijn schuingedrukt weergegeven.

Naam	Koning	Keizer	Tevens	Koningskroning Keizerskroning
Karolingische Huis
Karel I de Grote	768-814	800-814	hertog van Beieren	koningsopvolging van zijn vader keizerskroning 25 december te Rome door paus Leo III
Lodewijk I de Vrome	814-840	816-840	hertog van Beieren	koningsopvolging van zijn vader keizerskroning te Reims door paus Stefanus IV

Oost-Frankische koningen en keizers van het Roomse Rijk (843-911)

Naam	Koning	Keizer	Tevens	Koningskroning Keizerskroning
Karolingische Huis
Lodewijk II de Duitser	843-875		hertog van Beieren	koningsopvolging van zijn vader geen keizer
Karloman van Beieren	876-880		hertog van Beieren koning van Italië	koningsopvolging van zijn vader geen keizer
Lodewijk III de Jonge	880-882		hertog van Beieren	koningsopvolging van zijn broer geen keizer
Karel III de Dikke	882-887	881-887	hertog van Beieren	koningsopvolging van zijn broer keizerskroning 12 februari te Rome door paus Johannes VIII
Arnulf van Karinthië	887-899	896-899	hertog van Beieren	koningsstaatsgreep keizerskroning door paus Formosus neef, onechte zoon van Karloman
Zwentibold	899-900		koning van Lotharingen	koningsopvolging te Forchheim geen keizer, onechte zoon van Arnulf
Lodewijk IV het Kind	900-911			koningsbenoeming 4 februari te Forchheim geen keizer, halfbroer, zoon van Arnulf

Duitse koningen en keizers van het Roomse Rijk (911-962)

Naam	Koning	Keizer	Tevens	Koningskroning Keizerskroning
Huis Konradijnen
Koenraad I	911-918		hertog van Frankenland	koningsverkiezing te Forchheim geen keizer
Huis Liudolfingen (Ottonen)
Hendrik I de Vogelaar	919-936		hertog van Saksen	koningsverkiezing in mei te Fritzlar geen keizer
Otto I de Grote	936-973	962-973	hertog van Saksen	koningsverheffing te Aken keizerskroning 2 februari te Rome door paus Johannes XII, zoon

Duitse koningen en keizers van het Heilige Roomse Rijk (962-1806)

Naam	(Mede-)Koning	(Mede-)Keizer	Tevens	Koningskroning keizerskroning
Huis Liudolfingen (Ottonen)
Otto I de Grote	936-973	962-973	hertog van Saksen	koningsverheffing te Aken keizerskroning 2 februari te Rome door paus Johannes XII
Otto II de Rode	962/ 973-983	967/ 973-983	hertog van Saksen	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Johannes XII, zoon
Keizerin Theophanu	982-994	982-994	keizerin-gemalin, later regentes voor Otto III
Otto III	983-1002	996-1002		koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Gregorius V, zoon
Hendrik II de Heilige	1002-1024	1014-1024	hertog van Beieren	koningskroning te Mainz keizerskroning te Rome door paus Benedictus VIII, achterneef
Salische Huis
Koenraad II de Saliër	1024-1039	1027-1039	hertog van Beieren koning van Bourgondië	koningskroning te Mainz keizerskroning te Rome door paus Johannes XIX
Hendrik III	1028-1039/ 1039-1056	1046-1056	hertog van Beieren, Zwaben en Karinthië koning van Bourgondië	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Clemens II, zoon
Hendrik IV	1056-1105	1084-1105	hertog van Beieren	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door tegenpaus Clemens III, zoon, afgezet door zijn zoon Hendrik V
Rudolf van Rheinfelden	1077-1080		hertog van Zwaben	tegenkoningskroning te Mainz geen keizer, schoonbroer
Herman van Salm	1081-1086			tegenkoning gewijd te Goslar geen keizer
Koenraad van Franken	1087-1098/		hertog van Neder-Lotharingen	medekoningskroning te Milaan geen keizer, zoon van Hendrik IV, afgezet door zijn vader
Hendrik V	1098-1105/ 1105-1125	1111-1125	hertog van Beieren	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Paschalis II, zoon van Hendrik IV
Huis Supplinburg
Lotharius III van Supplinburg	1125-1137	1133-1137	hertog van Saksen	koningskroning te Aken en Monza keizerskroning te Rome door paus Innocentius II
Huis Hohenstaufen (Zwaben)
Koenraad III	1127-1135/ 1138-1152		hertog van Zwaben	tegenkoningsverkiezing te Neurenberg koningskroning te Aken geen keizer, kleinzoon van Hendrik IV
Hendrik Berengarius	1147-1150/			medekoningskroning te Aken geen keizer, zoon
Frederik I Barbarossa	1152-1190	1155-1190	hertog van Zwaben	koningskroning te Aken en Arles keizerskroning 11 juni te Rome door paus Adrianus IV, neef
Hendrik VI	1169-1190/ 1190-1197	1191-1197	koning van Sicilië, Napels	koningskroning te Aken keizerskroning 14 april te Rome door paus Celestinus III, zoon
Filips van Zwaben	1198-1208		hertog van hertog van Zwaben	koningskroning te Aken en Mainz geen keizer, broer
Huis Welfen
Otto IV	1198/1208-1218	1209-1218	hertog van Zwaben	koningskroning te Aken keizerskroning 4 oktober te Rome door paus Innocentius III
Huis Hohenstaufen (Zwaben)
Frederik II	1212-1250	1220-1250	koning van Sicilië, koning van Jeruzalem	koningskroning te Aken en Mainz keizerskroning te Rome door paus Innocentius III, zoon van Hendrik VI
Hendrik (VII)	1222-1235/		koning van Sicilië, hertog van Zwaben	koningskroning te Aken geen keizer, zoon
Koenraad IV	1237-1250/ 1250-1254	1250-1254	hertog van Zwaben koning van Sicilië, Napels en Jeruzalem	koningsverkiezing te Wenen nooit tot keizer gekroond, broer
Hendrik Raspe	1246-1247		hertog van Zwaben en landgraaf van Thüringen	tegenkoningsverkiezing te Veitshöchheim geen keizer
Huis Holland
Willem van Holland	1248-1254/ 1254-1256		graaf van Holland	koningskroning te Aken (1248) geen keizer
Huis Plantagenet
Richard van Cornwall	1257-1272			koningskroning te Aken geen keizer
Alfons	1257-1280		koning van Castilië en León	tegenkoningsverkiezing geen keizer
Huis Habsburg
Rudolf I	1273-1291		hertog van Oostenrijk	koningskroning te Aken geen keizer, petekind van Frederik II
Huis Nassau
Adolf I van Nassau	1291-1298		graaf van Nassau en landgraaf van Thüringen	koningskroning te Aken geen keizer, gesneuveld
Huis Habsburg
Albrecht I van Oostenrijk	1298-1308		hertog van Oostenrijk en Stiermarken en landgraaf van Thuringen	koningskroning te Aken geen keizer, zoon van Rudolf I, vermoord
Huis Luxemburg
Hendrik VII	1308-1313	1312-1313	graaf van Luxemburg	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Clemens V
Huis Wittelsbach
Lodewijk IV de Beier	1314-1347	1328-1347	hertog van Beieren	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door Sciarra Colonna, kleinzoon van Rudolf I
Frederik	1314-1330		hertog van Oostenrijk en Stiermarken	tegenkoningskroning te Bonn geen keizer, neef van Lodewijk IV, zoon van Albrecht I
Huis Luxemburg
Karel IV	1346-1347/ 1347-1378	1355-1378	markgraaf van Moravië en graaf van Luxemburg koning van Bohemen	medekoningskroning te Bonn koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Innocentius VI, kleinzoon van Hendrik VII
Gunther	1349-1349		graaf van Schwarzburg	tegenkoningsverkiezing te Frankfort geen keizer
Wenceslaus van Bohemen	1378-1400		hertog van Luxemburg en keurvorst van Brandenburg koning van Bohemen	koningskroning te Aken geen keizer, zoon van Karel IV, afgezet
Huis Wittelsbach
Ruprecht van de Palts	1400-1410		keurvorst van de Palts	koningskroning te Keulen geen keizer
Huis Luxemburg
Jobst	1410-1411		markgraaf van Moravië en keurvorst van Brandenburg	koningsverkiezing geen keizer, neef van Wenceslaus
Sigismund van Luxemburg	1411-1437	1433-1437	hertog van Luxemburg en keurvorst van Brandenburg koning van Hongarije en Bohemen	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Eugenius IV, jongere broer van Wenceslaus
Huis Habsburg
Albrecht II van Habsburg	1438-1439		hertog van Oostenrijk en Luxemburg koning van Bohemen en Hongarije	koningsverkiezing te Frankfort geen keizer, schoonzoon
Frederik III	1440-1493	1452-1493	aartshertog van Oostenrijk en hertog van Karinthië	koningskroning te Aken keizerskroning te Rome door paus Nicolaas V, achterneef
Maximiliaan I	1486-1493/ 1493-1519	1508-1519	aartshertog van Oostenrijk	koningskroning te Aken keizerskroning door paus Julius II, zoon
Karel V	1519-1556	1530-1556	aartshertog van Oostenrijk koning van Spanje	koningskroning te Aken keizerskroning te Bologna door paus Clemens VII, kleinzoon
Ferdinand I	1531-1556/ 1556-1564	1556-1564	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen en Hongarije	koningskroning te Aken keizersverkiezing te Frankfort, broer
Maximiliaan II	1562-1564/ 1564-1576	1564-1576	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen en Hongarije	koningskroning te Frankfort keizersopvolging van zijn vader
Rudolf II	1575-1576/ 1576-1612	1576-1612	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen en Hongarije	koningskroning te Regensburg keizersopvolging van zijn vader
Matthias	1612-1619	1612-1619	aartshertog van Oostenrijk koning van Hongarije en Bohemen	konings- en keizerskroning te Frankfort, broer
Ferdinand II	1619-1637	1619-1637	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen en Hongarije	konings- en keizerskroning te Frankfort, neef, via broer van Maximiliaan II
Ferdinand III	1636-1637/ 1637-1657	1637-1657	aartshertog van Oostenrijk koning van Hongarije en Bohemen	Koningskroning te Regensburg keizersopvolging van zijn vader
Ferdinand IV	1653-1654/		medekoning van Bohemen en Hongarije	medekoningskroning te Regensburg geen keizer, zoon
Leopold I	1658-1705	1658-1705	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen en Hongarije	konings- en keizerskroning te Frankfort, broer
Jozef I	1705-1711	1705-1711	aartshertog van Oostenrijk koning van Bohemen, Hongarije en Sardinië	konings- en keizerskroning te Augsburg, zoon
Karel VI	1711-1740	1711-1740	aartshertog van Oostenrijk en hertog van Luxemburg en Parma koning van Bohemen, Hongarije, Sardinië, Sicilië en Napels	konings- en keizerskroning te Frankfort, broer
interregnum
Huis Wittelsbach
Karel VII	1742-1745	1742-1745	keurvorst van Beieren	konings- en keizerskroning 12 februari te Frankfort, schoonzoon van Jozef I
Huis Habsburg-Lotharingen
Frans I Stefan	1745-1765	1745-1765	hertog van Lotharingen en Bar en groothertog van Toscane	konings- en keizerskroning 13 september te Frankfort, schoonzoon van Karel VI
Jozef II	1765-1790	1765-1790	hertog van Luxemburg koning van Bohemen en Hongarije	koningskroning te Frankfort keizersopvolging van zijn vader
Leopold II	1790-1792	1790-1792	groothertog van Toscane en hertog van Luxemburg koning van Bohemen en Hongarije	konings- en keizerskroning te Frankfort, broer
Frans II	1792-1806	1792-1806	hertog van Luxemburg koning van Bohemen en Hongarije keizer van Oostenrijk	konings- en keizerskroning te Frankfort, zoon