Loading AI tools
Noors schrijver (1918-2012) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Gunnar Fridtjof Thurmann Sønsteby (Rjukan, 11 januari 1918 – Oslo, 10 mei 2012) was een verzetsstrijder tegen de Duitse bezetting van Noorwegen in de Tweede Wereldoorlog.[1] Hij is de meest onderscheiden Noorse staatsburger, en de enige die onderscheiden is met het Noorse Oorlogskruis met drie kruizen, de hoogst mogelijke Noorse militaire onderscheiding.[2]
Sønsteby stond hoog op de lijst van door de Gestapo gezochte personen, maar werd nooit gepakt. Hij verschuilde zich achter zo'n 30 tot 40 verschillende namen en identiteiten. Zijn bijnaam Kjakan ("de kaak") is afgeleid van Umulius Kjakabråten, een schuilnaam die hij als verzetsstrijder gebruikte.
Sønsteby nam vanaf 1940 deel aan het Noorse verzet. Ten tijde van de Duitse invasie van Noorwegen in april-mei 1940 woonde Sønsteby in Oslo. Hij sloot zich aan bij de Noorse troepen in Østlandet en vocht tegen de Duitsers totdat hij longontsteking kreeg. Hierna sloot hij zich aan bij het verzet. In 1941 ging hij naar Zweden, waar hij in contact kwam met de Britse geheime dienst Special Operations Executive (SOE). In 1941 voerde hij in opdracht van de Britten een reeks koeriers- en inlichtingenmissies uit in Noorwegen. In 1942 werd hij gearresteerd en drie maanden vastgehouden door de Zweedse politie, maar hij wist hen ervan te overtuigen dat hij een ander persoon was dan de gezochte Sønsteby.
In 1942 werd hij door de SOE in Oslo gestationeerd als geheim agent met de codenaam "nr. 24". Na in april 1943 op het nippertje aan de Gestapo te zijn ontsnapt, vluchtte Sønsteby nogmaals naar Zweden. Na een opleiding tot saboteur in Groot-Brittannië in 1943 keerde hij per valscherm terug naar Noorwegen en werd contactpersoon voor alle SOE-agenten in Oost-Noorwegen en hoofd van Oslogjengen, de afdeling van de Linge-compagnie in Oslo. De groep voerde een reeks sabotage-acties uit in Oslo en omstreken. Op 23 februari 1943 werd Sønsteby's vader Gustav opgepakt door de Gestapo en vastgehouden als gijzelaar. Hij bleef gevangen tot december 1944. Sønsteby zelf werd nooit gepakt.
Na de oorlog vertrok Sønsteby naar Boston in de Verenigde Staten, waar hij studeerde aan de Harvard Business School. Hij werkte ook voor Standard Oil voordat hij in 1949 naar Noorwegen terugkeerde, waar hij tot 1985 in de olie-industrie werkzaam bleef. Na zijn pensioen was hij actief als vrijwilliger voor het Noors Verzetsmuseum (Norges Hjemmefrontmuseum). Hij gaf lezingen over de oorlog aan schoolkinderen en streed voor oorlogspensioenen voor Noorse zeemannen die aan het verzet hadden deelgenomen.[2][3]
Verzetsacties waarbij Sønsteby een centrale rol speelde waren onder meer:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
