Loading AI tools
Frans auteur Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Guillaume-Thomas François Raynal (Lapanouse, 12 april 1713 – Parijs, 6 maart 1796) was een Frans schrijver, denker en priester tijdens de Verlichting. Zijn abolitionistische stellingname veroorzaakte veel ophef.
Raynal begon zijn loopbaan als leraar in jezuïetencolleges. In 1743 werd hij tot priester gewijd. Hij was verbonden aan de Parijse parochie Saint-Sulpice, maar diende daar al enkele jaren later in onduidelijke omstandigheden te vertrekken. Na de publicatie van een aantal populair-historische werken kreeg hij toegang tot de salons van madame Geoffrin, mademoiselle de Lespinasse, madame Helvétius en baron d'Holbach. Tussen 1750 en 1754 had hij de leiding over het blad Mercure de France.
De meeste bekendheid verwierf hij met L'Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes (Amsterdam, 6 delen, 1770). Aan het werk hebben meerdere auteurs bijgedragen, waaronder voornamelijk Denis Diderot en Alexandre Deleyre, maar ook Pechméja, baron d'Holbach, Jacques Paulze en abbé Martin.[1] Het boek onderzoekt de koloniale gebieden en leidt er theoretische beschouwingen uit af over de toekomst van Europa. Onderwerpen als handel, religie en slavernij worden behandeld vanuit een radicaal-kritisch verlichtingsperspectief.
Het werk werd onmiddellijk heftig bediscussieerd en had begin jaren 1790 niet minder dan 50 Franse edities beleefd, waaronder vermeerderde uitgaven in 1774 (Den Haag, 7 delen) en 1780 (Genève, 10 delen). Ook in het Engels vond het grote weerklank met meer dan 20 publicaties. In het Nederlands verscheen het tussen 1775 en 1783 als Wijsgerige en staatkundige geschiedenis van de bezittingen en den koophandel der Europeanen in de beide Indiën (Amsterdam, 10 delen). Een eendelige samenvatting, Tafreel van de bezittingen en den koophandel der Europeaanen (1784), toegeschreven aan Pieter van Woensel, volgt de volledige tekst zeer nauwkeurig.[2]
De oude Voltaire beschreef het boek in een brief aan Condorcet als "du réchauffé avec de la déclamation" (opgewarmde kost, plechtstatig gebracht). Niettemin vormde het een vernietigende aanval op de gezagsstructuren van het ancien régime.[3]
In 1772 werd het boek veroordeeld door de Franse autoriteiten en in 1775 werd de nieuwe editie op de index geplaatst.[4] Na het verschijnen in 1780 van een nog radicalere uitgave te Genève, waarin Raynals naam voor het eerst prominent op het titelblad verscheen, lieten de autoriteiten het boek publiek verbranden en beval het Parlement van Parijs de aanhouding van de auteur.
Raynal vluchtte naar Spa in het prinsbisdom Luik, waar hij keizer Jozef II sprak. Vervolgens trok hij naar de stad Luik zelf, waar hij gastvrij ontvangen werd door prins-bisschop Velbrück, en naar Brussel in de Oostenrijkse Nederlanden, waar hij tot maart 1782 onderdak vond. Vandaar ging het verder naar Pruisen en Zwitserland.[5] Volgens sommige bronnen zou Raynal nog verder gereisd zijn naar het hof van Katharina de Grote in Sint-Petersburg, maar dit is onwaarschijnlijk.[6]
In 1784 kreeg hij toelating om terug te keren naar Frankrijk, mits hij wegbleef uit Parijs. Na de Franse Revolutie hief de nieuwe Assemblée Nationale deze restrictie op (15 augustus 1790). Dit weerhield Raynal er niet van om nauwelijks een jaar later in een brief aan diezelfde vergadering de excessen van de revolutie aan de kaak te stellen.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
