De Familie Backeljau

De Familie Backeljau is een komisch Vlaams televisieprogramma, geschreven door Luk Wyns en uitgezonden tussen 1994 en 1997. Wyns speelde zelf ook verscheidene rollen in de reeks. De serie werd uitgezonden door de Belgische zenders VTM en KanaalTwee. Er werden zestig afleveringen gemaakt. Tot op heden is De Familie Backeljau de meest heruitgezonden reeks op VTM, en blijft zijn populariteit behouden binnen alle generaties en leeftijdscategorieën. Kenmerkend voor de serie is de - vaak absurde - humor bedoeld voor een breed publiek, en de volkse herkenbare personages uit het gezin.

De Familie Backeljau
Genre	Komedie
Speelduur per afl.	30 minuten
Bedenker	Luk Wyns
Hoofdrollen	Luk Wyns Mitta Van der Maat Paul Maes Iris Van Straten Loulou
Scenario	Luk Wyns
Land van oorsprong	België
Taal	Nederlands
Productie
Productie­bedrijf	Beeldhuis
Uitzendingen
Start	1 januari 1994
Einde	1997
Afleveringen	60
Seizoenen	6
Netwerk of omroep	VTM
(en) IMDb-profiel
(mul) TMDb-profiel
Portaal    Televisie

Vrijwel alle personages, afkomstig uit de Antwerpse wijk Luchtbal, spraken plat Antwerps dialect in de reeks.

De personages uit De Familie Backeljau inspireerden hoofdrolspeler Luk Wyns tot een reeks radiospotjes voor doe-het-zelfzaak Gamma^[1]. Anno 2020, bijna vijfentwintig jaar na het uitzenden van de laatste televisie-aflevering, loopt deze reeks radiospots nog steeds. Het is daarmee een van de langstlopende reclamespots in België.^[1]

Voorgeschiedenis

De Familie Backeljau debuteerde aanvankelijk op de radio, in het ontbijtprogramma Sjapoo op Omroep Antwerpen en verhuisde eind 1993 naar Radio Donna. De populariteit was zo groot dat het op 1 januari 1994 een tv-serie op VTM werd.^[2]

Personages

Hoofdrollen

• François (Çois) Backeljau (Luk Wyns) - Vader
• Michouke (Maria) Steveniers (Mitta Van der Maat) - Vrouw van Çois
• Franky Backeljau (Paul Maes) - Zoon van Çois en Maria
• Sabrina Backeljau (Iris Van Straten) - Dochter van Çois en Maria
• Thérèse Backeljau (Luk Wyns) - Bomma, moeder van Çois
• Antonio Tagliatelle (Hans De Munter) - Italiaanse vriend van Sabrina
• Janine Van Vossem (Wanda Joosten) - Vriendin van Franky
• Lionel Van Den Broecke (Jonas Wyns) - Petekind van Çois, zoon van Carla en Theo
• Blacky Sabbath Backeljau (Loulou) - Hondje van de Bomma

Bijrollen

• Marcel De Neudt (Walter Baele) - Buurman
• John (Jan Steen) - Agent (seizoen 1-2)
• Ronny (Chris Corens) - Agent
• Rob (Chris Cauwenberghs) - Agent (seizoen 3-4)
• Jean-Jean Van Vossem (Hans De Munter) - Oudste broer van Janineke en de andere Jeans
• Jean-Jacques Van Vossem (Karel Vingerhoets) - Broer van Janineke en de andere Jeans
• Jean-Jules Van Vossem (Rudy Morren) - Broer van Janineke en de andere Jeans
• Johnny Janssens (Marc Van Kuyk) - Bodybuilder, vriend van de familie Backeljau, getrouwd met Marina
• Marina Janssens (Elke Carlens) - Getrouwd met Johnny
• Carla Steveniers (Mitta Van der Maat) - Zus van Maria en moeder van Lionel
• Theo Van Den Broecke (Luk Wyns) - Man van Carla en vader van Lionel
• Magda De Neudt (Walter Baele) - Moeder van Marcel
• Renaat Cammermans (Luk Wyns) - Vriend van de Bomma
• Def Bomma's Dope (Def Dames Dope) - Muziekgroep van de Bomma
• Aad (Norbert Kaart) - Nederlandse overbuurman
• Truus (Simone Milsdochter) - Nederlandse overbuurvrouw
• Dikken John (Dirk Jan Luyten) - Baas van café De Vuilen Hoek
• An (Hilde Gijsbrechts) - Werkt in café De Vuilen Hoek
• Facteur (Door Van Boeckel) - Postbode
• Etienne De Vis (Theo Van Baarle) - Baas van Çois
• Agnes De Vis (Denise Daems) - Vrouw van Etienne De Vis
• Louis Van Vossem (Fred Van Kuyk) - Vader van Janineke en de Jeans
• Gerda Van Vossem (Daisy Thys) - Moeder van Janineke en de Jeans
• Olavke Rubens (Hans Otten) - Rijke vriend van Sabrina, broer van Svenneke
• Svenneke Rubens (Sven De Ridder) - Rijke vriend van Sabrina, broer van Olavke
• Jan Boerjan (Ron Cornet) - Vader van "die rosse doe-het-zelvers van hierover"
• Mon Boerjan (Rudy Morren) - Broer van Jan Boerjan
• Gonda Boerjan (Ann Hendrickx) - Vrouw van Mon Boerjan
• Louche Lou (Karel Deruwe) - Gangsterbaas
• Petunia Daelemans (Arthur Semay) - Vriendin van de Bomma, groepslid "De Grijze Plaag"
• Begonia Daelemans (Patrick Vanderborcht) - Vriendin van de Bomma, groepslid "De Grijze Plaag"
• Maurice De Neudt (Hans De Munter) - Broer van Marcel
• Martin De Neudt (Door Van Boeckel) - Broer van Marcel
• Firmin De Sleghte (Jan Steen) - Belastingsinspecteur en de broer van René
• René De Sleghte (Chris Corens) - Belastingsinspecteur en de broer van Firmin
• Jean Van Craenbroeck (Jan Steen) - Collega van Çois
• Christian Van Craenbroeck (Chris Corens) - Broer van Jean
• Tanteke (Luk Wyns) - Zus van de Bomma

Gastrollen

Gastrollen werden vertolkt door Ludo Hellinx (facteur), Luc Springuel (deurwaarder), Walter Claessens (commissaris), Ingrid Van Rensbergen (Renée Du Caju), Luc Steeno (Eddy Lombroso), Walter Quartier (taxichauffeur), Karel Vingerhoets (Gilbert Paeshuys), Bart Van Avermaet (Albert), Abdelkader Zahnoun (Kader), Truus Druyts (verpleegster), Walter Rits (politie-inspecteur), Wendy Van Wanten (zuster Wendy), Dirk Meynendonckx (dansleraar / dokter), Wim Serlie (Henk), Anke Helsen (Loes), Urbanus (patiënt), Knarf Van Pellecom (ambulancier), Ann Ceurvels (mevrouw Leus / directrice Belgacom), Pol Goossen (Pedro Pirelli), Arnold Willems (agent Georges Coppens), Erik Burke (agent Geert Verschuren), Eric Van Herreweghe (caféklant), Bert Cosemans (bewaker), Ivan Pecnik (fotograaf) Christiaan Heyvaert (facteur) en vele anderen.

Cameo's

Verschillende bekende Vlamingen doken ook als zichzelf op in de reeks, waaronder Marcel Vanthilt, Sam Gooris, Véronique De Kock, Greet Rouffaer, Eddy De Mey, Mimi Smith, Herbert Bruynseels, Francesca Vanthielen, Karl Symons en Dieter Troubleyn.

Stamboom

?

?

?

?

Gilbert Backeljau[3] †

Thérèse

"Tanteke"

Theo Van Den Broucke

Carla Steveniers

Michouke 'Maria' Steveniers

François Backeljau

Lionel Van Den Broucke

Franky Backeljau

Sabrina Backeljau

Verhaal

De Familie Backeljau vertelt het verhaal van de prettig gestoorde familie Backeljau. De familie is woonachtig in Antwerpen, meer bepaald in de wijk Luchtbal. Het gezin woont in een opzichtige halfopen bebouwing met een witte muur en een knalroze voordeur op nummer 13. Herkenbaar aan het huis is de voortuin, die volgens de buren vol met kitsch staat, zoals een vijftal tuinkabouters, een Atomium en een brievenbus in de vorm van het hoofd van Josip Weber.

De hoofdpersonages uit De Familie Backeljau zijn de gezinsleden. Vader François (Çois) (Luk Wyns) is een kettingrokende, luie en agressieve man (vooral tegenover zijn zoon Franky, die regelmatig in de klappen deelt) en werkt als ploegbaas voor de firma Megabeton. Çois is de verpersoonlijking van de Vlaamse huisvader: hij steekt geen vinger uit in het huishouden en brengt zijn vrije tijd grotendeels door in café De Vuilen Hoek of in zijn "knutselkot". Hij is getrouwd met Maria Backeljau (Mitta Van der Maat), een struise dame met vuurrood haar. Zij is het vleesgeworden stereotype van de huisvrouw: haar dagen zijn hoofdzakelijk gevuld met het herhaaldelijk poetsen van het huis, koken en gemiddeld zeven uur per dag televisie kijken. Ze mag beschouwd worden als zowat de enige "normale" persoon van de familie en moet dan ook vaak onderhandelen in crisissituaties.

Çois en Maria hebben twee kinderen: Franky en Sabrina. Franky (Paul Maes) is berucht als de grootste "dopper" van de buurt. Hij houdt zich wel bezig met zwartwerk en gaat later werken in 't Half Kieken, het frietkot van de ouders van zijn vaste vriendin Janineke. Tegen het einde van de reeks gaat hij werken in café De Vuilen Hoek. Franky wordt getypeerd door z'n erg domme maar grappige opmerkingen, die meestal beloond worden met een pak rammel door z'n vader Çois. Hij mag dan net zoals zijn zus niet bijster intelligent zijn, hij is wel erg handig en hij is het aanspreekpunt bij uitstek voor de meest ingewikkelde reparaties of constructies. Zo voorzag hij de "koer" van de Backeljaus ooit van een geavanceerde alarminstallatie. Hij had een bliksemcarrière als zanger Frank Backy, maar dat hield hij niet vol omdat hij het al snel hoog in zijn bol kreeg.

Sabrina (Iris Van Straten) is de dochter van Çois en Maria. Zij is een archetypisch dom blondje. Ze kan weinig woorden foutloos uitspreken. Af en toe vertoont ze echter vlagen van briljant intellect: ze is een krak in hoofdrekenen ("alleen het lezen en schrijven is wat moeilijk") en imiteerde ooit feilloos de diagnose van Blacky door een dierenpsychotherapeut. Tot ieders verbazing slaagt ze voor het toelatingsexamen bij de politie en geeft ze als agent regelmatig blijk van een grondige wetskennis, vooral de strafwetten. Sabrina is over het algemeen zachtaardig, maar wordt uiterst vals wanneer ze kwaad is. Vooral wanneer ze haar uniform aan heeft wordt het gevaarlijk, vermits ze dan aan recordtempo boetes uitschrijft. In het eerste seizoen heeft ze een hamster, Leopold II.

Ook Çois' moeder, Thérèse (Luk Wyns), bijgenaamd de Bomma, woont bij hen in. Zij is een 69-jarige vrouw met ballen aan haar lijf – ze beoefent hobby's die voor haar leeftijd ongebruikelijk zijn, zoals parachutespringen, bungeejumpen, karate, judo, tennis, raften, motorcrossen en deltavliegen. Ze is geen onbekende bij de politie en vliegt meermaals de gevangenis in. Zo steelt ze een vliegtuig en overvalt ze Magda De Neudt aan de bankautomaat omdat ze te traag is. De Bomma gaat ook tot 's morgens vroeg uit in dancing De Nieuwe Mega en ze speelt in het heavy-metalgroepje De Grijze Plaag met haar 80-jarige vriendinnen Petunia en Begonia Daelemans. Ze mag dan regelmatig het criminele pad opgaan en het gezin vaak diep in de problemen brengen, maar boven alles is Thérèse een liefhebbende matriarch die alles voor haar familie over heeft. De Bomma heeft een hondje: Blacky (Loulou). Die behandelt ze als haar eigen zoon en is meer dan eens haar zwarte schaap. Zo zou hij vals spelen, vieze gezichten trekken, verschrikkelijk hard zeuren en erg snel jaloers zijn. Niet in het minst op haar vaste vriend Renaat Cammermans (Luk Wyns), die ze via een contactadvertentie leert kennen aan het einde van het tweede seizoen. Renaat is eveneens 69 en zeer kwiek voor zijn leeftijd. Hij is ook het baasje van Queenie (Loulou), het teefje dat de vaste vriendin en later zelfs echtgenote van Blacky wordt.

Onder de vaste nevenpersonages vinden we Janine Van Vossem (Wanda Joosten), de vriendin van Franky, afkomstig uit Koewacht. Ze snapt meestal niet veel en antwoordt op vele zinnen met "Allez, da's ook ni praktisch hé". Ze spreekt in plat dialect en is onverstaanbaar voor alle gezinsleden, behalve Franky en de Bomma. Wanneer ze door een ruzie met haar vader een tijdje bij de Backeljaus gaat inwonen, lijken de anderen haar echter ook steeds beter te begrijpen. Haar zes roodharige broers (de Jeans) zijn heuse Hells Angels. Zij houden zich bezig met het terroriseren van de buurt. De Jeans bestaan uit Jean-Louis, Jean-Jacques, Jean-Jules, Jean-Jean, Jean-Pierre en Jean-Michel. Er was nog een Jean-Luc, maar die is van huis weggelopen toen hij vijf was. De Jeans komen regelmatig in de serie voor en worden later vrienden van de Bomma. Ook de vriend van Sabrina, Antonio Tagliatelle (Hans De Munter), duikt vaak op in de serie. Hij is van Italiaanse afkomst en werkt in de ijsfabriek van zijn nonkel Emilio. Het is nooit letterlijk gezegd, maar die laatste is een heuse maffia-don. Verder is Antonio een vlotte en innemende Italiaanse macho – hij houdt erg veel van Sabrina en is bereid om haar frequente stommiteiten door de vingers te zien.

Wellicht het populairste nevenpersonage uit de serie is buurman Marcel De Neudt (Walter Baele). Marcel is een broodmagere, hyperactieve man met een fijn snorretje en een bril met een pleister op. Hij draagt steeds een geruit hemdje, een beige smalle broek, een hoorapparaat en een melkboerenhoedje. Marcel is de Backeljaus een doorn in het oog: hij belt voor bijna al hun doen en laten de politie. De familie kan er echter steeds voor zorgen dat Marcel als schuldige aangemerkt wordt. Marcel is een duivenmelker, maar zijn duiven worden ofwel bang of kaal, of gaan dood door toedoen van de Backeljaus. Hij kweekt eveneens prijswinnende groenten, maar ook die worden steeds geruïneerd door zijn buren, die hij steeds "zwaar gestoorde zotten" of "crapuul" noemt. Hij is tevens verzot op de feestjes die bij de Backeljaus gehouden worden, maar vooral op seksfeestjes en seks in het algemeen. Hoewel hij de familie Backeljau hartstochtelijk haat, geilt hij steevast op dochter Sabrina of Franky's vriendin Janineke. Zijn zeventigjarige moeder Magda (Walter Baele) woont bij hem in, maar ligt vooral ziek in bed of maakt ongelukken mee in de zeldzame momenten dat ze buiten de deur komt.

In de negende aflevering doet neefje Lionel (Jonas Wyns) zijn intrede, samen met zijn mama Carla (Mitta Van der Maat), de zus van Maria. Het gezin is de tegenpool van de Backeljaus; vooral Carla is uiterst stijf en welbespraakt: zo spreekt ze de naam van haar zoon op zijn Engels uit. Lionel is een vrij typerend zesjarig jongetje, maar hij is wonderbaarlijk intelligent: zo zijn de zwaarste filosofische traktaten hem even bekend als de lotgevallen van de Teenage Mutant Ninja Turtles of de Power Rangers. Hoewel zijn moeder duidelijk neerkijkt op de Backeljaus, is Lionel er toch kind aan huis en hij beleeft de wildste avonturen in de absurde leefwereld van het gezin. In het vierde seizoen wordt hij een hoofdpersonage in de reeks, wanneer zijn ouders voor vier maanden naar Zuid-Afrika trekken en hij zolang bij de Backeljaus gaat inwonen.

Andere nevenpersonages waren 'de rosse doe-het-zelvers-van-hierover' (die de familie Backeljau nog geld moeten), Dikken John van café De Vuilen Hoek, de facteur (die een heilige schrik heeft van de Backeljaus), de oerdomme bodybuilder Johnny en zijn vriendin Marina en de politiemannen John (seizoen 1 & 2), Rob (seizoen 3 & 4) en Ronny.

Dvd's en video's

• In de jaren 90 waren er videobanden te koop van de Familie Backeljau.
• In 2002 verschenen vier dvd's met de eerste zestien afleveringen. Op de ommezijde staat "Verzamel alle zestig afleveringen op vijftien dvd's" – deze dvd's zijn intussen in 2004 verschenen.
• In juni 2007 kwam de dvd-reeks: De Familie Backeljau Compleet uit – de dvd-box bevat seizoenen 1 en 2.
• Op 1 december 2007 verscheen de dvd-box van De Familie Backeljau Compleet 2. Deze bevat seizoen 3: 17 afleveringen + extra's en inclusief Alle dagen Kerstmis (dubbele aflevering).
• Op 5 juni 2008 verscheen een vierde dvd-box. De box bevat seizoen 4: 17 afleveringen en extra's, zoals de Backeljaus in Tien Om Te Zien, de Familie Backeljau in Medialaan.

Trivia

• Mitta Van der Maat was ook in het echt de vrouw van Luk Wyns. Later zijn ze uit elkaar gegaan. Hun zoon, Jonas Wyns, speelt ook mee in De Familie Backeljau, als Lionel. In de film Los (2008), een bewerking van de sociaalkritische roman van Tom Naegels, spelen Wyns en Van der Maat nogmaals een typerend Antwerps echtpaar.
• Samen met Mormic zorgde Luk Wyns voor enkele strips die bijna hetzelfde waren als de gelijknamige afleveringen van de serie, zoals: Een criminele actie en Een leven vol voorarrest.
• Samen met Luc Morjaeu bracht Luk Wyns een derde strip uit. Deze was anders dan de twee vorige omdat deze niets met de afleveringen te maken had. De drie verhalen uit deze strip zijn samengebonden in een pocketeditie ter ere van "VTM Sinds 1989", die men gratis kreeg bij de dvd-box van De Familie Backeljau.
• De Familie Backeljau bracht niet alleen strips uit, ze hebben ook enkele grote hits behaald in de Vlaamse Ultratop. Zo stond de single Onnozel Manneke wekenlang op nummer één. Ook de single Alles Kits en de kerstsingle Alle Dagen Kerstmis deden het bijzonder goed in de hitlijsten.
• De familie Backeljau stond bekend als VTM-verslaafden. Er werd dan ook vaak de draak gestoken met televisieseries en acteurs verbonden aan deze zender.
  • In de aflevering Het alarmnet (seizoen 2, aflevering 20) komt er een politie-inspecteur op bezoek bij de familie Backeljau. De acteur die die rol vertolkt (Walter Rits), speelt ook dezelfde rol van inspecteur in de VTM-reeks Familie. Een van zijn slagzinnen in die reeks was: "Snapt ge't plaatje?". Wanneer de familie Backeljau de inspecteur iets duidelijk wil maken, zegt Franky: "Snapt ge't plaatje?".
  • Wanneer Çois in de aflevering Plaatselijk doof (seizoen 2, aflevering 24) in het ziekenhuis opgenomen wordt met z'n betonhoofd, wordt hij verzorgd door zuster Wendy. Franky merkt op dat deze verpleegster wel erg sterk lijkt op Wendy Van Wanten.
  • In de aflevering Luchtbal Rock (seizoen 2, aflevering 26) zegt Franky tegen Çois en Maria: "Ja, ze zeggen mij vaak da gij trekt op Luk Wyns en ons ma op Mitta Van der Maat.".
  • In de aflevering De foutparkeerder (seizoen 4, aflevering 53) komen agenten Georges (Arnold Willems) en Geert (Erik Burke) voor als collega's van Sabrina. Willems en Burke speelden dezelfde rol in de VTM-reeks Wittekerke.
• De serie werd eveneens gekenmerkt door het begin en het einde van de afleveringen. Aan het begin van de aflevering zit Çois in zijn zetel of aan tafel met een krant en zegt steeds: "In wa veur ne weireld leiven wij na.". Vrijwel elke aflevering eindigde met Çois die tevreden in zijn zetel onderuit zakte, of een variant op dit tafereel.
• In aflevering 1 zijn Franky en Janine drie maanden samen en in seizoen 4 al vier jaar. Franky is sinds seizoen 2 ook 19 jaar oud en een van de afleveringen draait rond de twintigste verjaardag van Sabrina. In de aflevering Luchtbal Vooruit! (seizoen 4) wordt vermeld dat Sabrina nog steeds twintig jaar is. De Bomma blijft gedurende heel de reeks 69 jaar.
• In de aflevering Miss Luchtbal verklapt Maria Backeljau dat dat niet haar echte naam is. Haar echte naam voor ze met Çois trouwde is Michouke Steveniers.
• Drie biermerken krijgen een prominente plaats in de reeks: Çois drinkt thuis voornamelijk Jupiler of een "trappistje" (Westmalle Dubbel). In café De Vuilen Hoek wordt Maes getapt.
• Hoewel er in de reeks een Antwerps dialect werd gesproken, vonden de opnames plaats in het Oost-Vlaamse Lokeren. De buitenkant van het huis in de generiek bestaat nog steeds en ligt even verderop in de Labostraat 9, ook te Lokeren. De studio-opnames werden gedraaid bij Evs Productions in de Everslaarstraat 15 te Lokeren. Dit gebouw bestaat nog steeds maar werd omgebouwd tot Koninkrijkszaal van Jehovah's Getuigen.
• Na bijna 18 jaar niet meer op televisie verschenen te zijn geweest, maken Bomma Backeljau en Marcel De Neudt in 2015 opnieuw hun entree in het VTM-programma Tegen de Sterren op. Hoewel Çois, Maria, Franky en Sabrina neergezet worden door Ivan Pecnik, Ella Leyers, Guga Baúl en Tine Embrechts, worden de rollen van de Bomma en Marcel De Neudt neergezet door hun oorspronkelijke acteurs: Luk Wyns en Walter Baele. Die laatste is eveneens vast lid van de cast van de reeks.
• Een aantal acteurs speelde ook mee in de serie Crimi Clowns. Deze serie werd ook geschreven en geregisseerd door Luk Wyns.