Dit artikel gaat over het literaire classicisme. Zie ook de artikelen over het classicisme in de beeldende kunst en de muziek
Het classicisme is een literaire stroming in Frankrijk aan het eind van de 17e eeuw. Deze beweging is in Frankrijk zelf ontstaan en is ook in de rest van Europa bekend geworden, niet alleen in de literatuur maar ook in de beeldende kunst en de muziek. Ook in Nederland heeft deze beweging haar uitwerking gehad onder de naam Frans-classicisme.
In Frankrijk heeft het classicisme daarnaast een zeer grote uitwerking gehad op theaterteksten en de poëzie. Binnen de Franse literatuur wordt de classicistische periode als een van de belangrijkste beschouwd, en dan vooral de jaren 1660-1680, met schrijvers als Molière, Corneille en Racine.
Kenmerken
Het belangrijkste kenmerk van het literaire classicisme is het teruggrijpen op auteurs uit de klassieke oudheid en het herinvoeren van een strikt regelsysteem in de literatuur (en dan met name in het theater) gebaseerd op geschriften uit die tijd. Men hoopte op deze manier de klassieke literatuur niet alleen te evenaren maar deze uiteindelijk zelfs te overtreffen, iets wat beter bekendstaat als Translatio, imitatio en aemulatio.
Oorsprong
Het classicistische theater is ontstaan als reactie op de barok. De barok is een uit Italië afkomstige en voor die tijd heel vrije stijl, waarin er gezocht wordt naar originaliteit in alles en het choqueren van de kijker/lezer, het liefst door grootse ingrepen in de verhaallijn of op de scène. In Frankrijk waren het voornamelijk een aantal aristocratische dames, de précieuses, die zich in hun salons bezighielden met poëzie in deze stijl. Een van hun "originaliteiten" bestond uit het maken van parafrases van desnoods enkele zinnen om het gebruik van een enkel banaal woord te vermijden. De classicisten vonden dat dat enkel inhoudsloze mooipraterij was. Molière zou hen later belachelijk maken in het toneelstuk Les précieuses ridicules. Naast dit maniërisme was het libertinisme ook een van de stromingen binnen de barok die een groot aantal classicisten verwierp.
In plaats van verplichting tot originaliteit die de barok voorschreef, stelde het classicisme een eenvoudig en duidelijk regelsysteem waar alle literaire werken, en dan met name theaterstukken, aan moesten voldoen. Het was niet langer de bedoeling de kijker te "verblinden" met allerlei ingrepen, de classicisten wilden een diepgaandere boodschap overbrengen in een eenvoudige vorm. De vorm mocht hierbij niet verstorend werken, dus bedachten de classicisten een strak en eenvoudig regelsysteem dat voor iedereen duidelijk was en waar alle werken aan dienden te voldoen. Hier wordt vaak de invloed van Descartes in gezien. Classicistische schrijvers streven ernaar zo'n realistisch mogelijk beeld van de werkelijkheid te schilderen in hun werken.
Stijl en thematiek
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
